KONFERENCJA NAUKOWA W MUZEUM MONET I MEDALI JANA PAWŁA II
Lekarze interniści, medycyny rodzinnej, gastroenterolodzy, chirurdzy, onkolodzy kliniczni, radioterapeuci, a także okuliści zgromadzili się w 10 maja b.r. w Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II w Częstochowie celem poszerzenia wiedzy na temat raka jelita grubego. – Tak szeroki zakres specjalistów świadczy o coraz skuteczniejszych metodach rozpoznawania oraz leczenia raka jelita grubego. Z najnowszych badań wynika, że nawet niektóre symptomy w badaniach okulistycznych mogą zasugerować, że pacjent ma polipy jelita grubego będące stanem przedrakowym – mówi dr n. med. Krzysztof Janik, specjalista gastroenterolog oraz prezes Towarzystwa Internistów Polskich Oddział Częstochowski.
Rak jest jednym z najczęściej występujących nowotworów złośliwych w Polsce. Co roku odnotowuje się ponad 16 tysięcy nowych zachorowań oraz około 10 tysięcy zgonów z powodu tego nowotworu. Ze względu na różne czynniki , w tym dietę, środowisko i starzejące się społeczeństwo przewiduje się, że w 2025 r. liczba zachorowań sięgnie już 22-25 tys. osób rocznie. Wysoka śmiertelność w Polsce z powodu nowotworu jelita grubego wynika ze zbyt późnej diagnostyki pacjenta, który zgłasza się do lekarza w momencie odczuwania bolesnych objawów, ujawniających się w końcowej fazie wzrostu nowotworu. Istotne jest więc wykonywanie badań profilaktycznych, do których pacjenta zachęcić powinien lekarz.
– Rak jelita grubego to choroba paradoksów. Z jednej strony rozwija się bardzo powoli, średnio 10 lat, z drugiej strony prekursory tej choroby, czyli polipy w jelicie możemy wykrywać wcześniej, a mimo to aż 75 procent chorych diagnozowanych jest przypadkowo – dodaje dr n. med. Krzysztof Janik.
Dlaczego tak się dzieje? – Nie ma niestety wczesnych, pewnych objawów raka jelita grubego. Z tych, które powinny zaniepokoić, to niedokrwistość (słabość, bladość i badanie laboratoryjne krwi), drugie to zmiana rytmu wypróżnień (wypróżniamy się regularnie i nagle pojawiają się zaparcia, albo sytuacja odwrotna), chudnięcie, oczywiście gdy nie staramy się schudnąć. Te objawy są już jednak objawami nowotworu sporej wielkości, który wymaga szybkiego leczenia chirurgicznego – wyjaśnia prof. Jarosław Reguła, znamienity praktyk i naukowiec, pracujący w Klinice Gastroenterologii Onkologicznej Centrum Onkologicznego Instytut Warszawa, który na konferencji wystąpił z prelekcji.
Optymalnym badaniem diagnostycznym, jak podkreśla prof. Reguła, jest kolonoskopia. – Co ważniejsze, znacznie lepsze wyniki leczenia i znacznie korzystniejsze dla pacjentów jest wykonywanie kolonoskopii, gdy nie ma żadnych objawów, czyli badanie na wszelki wypadek – badanie przesiewowe. Każda osoba po 50. roku życia każda powinna poddać się kolonoskopii przesiewowej, albo innej formie badań przesiewowych w kierunku jelita grubego. Wtedy wykrywa się raki, które są bezobjawowe i mają bardzo dobre wyniki leczenia. Wcześnie wykryty rak daje 95 procentową pewność całkowitego wyleczenia. Objawy: niedokrwistość, chudnięcie, zmiana rytmu wypróżnień znamionują już zaawansowany stopień nowotworu, którego leczenie jest trudniejsze i wyniki nie są takie dobre. Badania przesiewowe warto też wykonać w obawie przed rakiem piersi i rakiem szyjki macicy – wyjaśnia prof. Jarosław Reguła.
Najczęściej rak jelita grubego rozwija się na podłożu zmian błony śluzowej o charakterze polipa. Istnieje skuteczna metoda wykrywania tych chorób na wczesnym etapie rozwoju, czyli badania tzw. przesiewowe oparte głównie o kolonoskopię. Istnieje możliwość wykonania badań genetycznych i objęcie zdrowych osób, które są nosicielami mutacji genetycznych odpowiednim programem badań przesiewowych. Prof. Reguła kieruje programem badań przesiewowych raka jelita grubego w ramach Ministerialnego Programu Zdrowotnego. – Staramy się, by w Polsce osoby od 55 do 64 roku życia w ramach profilaktyki zostały przebadane kolonoskopią przesiewową, dlatego zachęcam, by nie wyrzucać zaproszeń i poddać się badaniu. Rocznie w ramach tego projektu otrzymujemy pieniądze na 40 tysięcy badań przesiewowych. W tym roku powinno być zrefundowane około 60 tysięcy badań, niestety organizacja nie jest naszą dobrą stroną i do dzisiaj ministerstwo nie ma podpisanych umów z wykonawcami tych badań. Liczymy ze konkurs na wyłonienie ośrodków na realizację programu zostanie wkrótce ogłoszony i już niedługo będzie można badanie wykonywać – mów Profesor. Jak podkreśla program ma znaczenie profilaktyczne dla wskazanego przedziału wiekowego. Osoby mające objawy sugerujące nowotwór powinny przez lekarza zostać skierowane na badania diagnostyczne, czyli na kolonoskopię lub inne badania. – Jeśli są wskazania, badania diagnostyczne, za które płaci NFZ, powinien mieć wykonany każdy pacjent, naturalnie jeśli lekarz tak uzna. Objawy daje rak 9-10-letni, ale nie należy się tego bać, tylko jak najszybciej rozpocząć leczenie – stwierdza prof. Reguła.
Jaką profilaktykę stosować? – Robić badania przesiewowe, nie palić papierosów, ćwiczyć, nie mieć otyłości. Nie jeść też za dużo czerwonego miejsca, najwyżej raz w tygodniu, czyli po prostu zdrowo żyć – dodaje prof. Jarosław Reguła.
Konferencja „Rak jelita grubego od rozpoznania do leczenia” została zorganizowana przy współudziale dwóch towarzystw naukowych – Śląskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej i Częstochowskiego Oddziału Towarzystwa Internistów Polskich oraz NZOZ Centrum Medycznego Małgorzata i NZOZ INTER-MED. Prelekcje wygłosili także : dr n. med. Elżbieta Nowara, śląski konsultant wojewódzki w dziedzinie onkologii klinicznej, dr n. med. Jarosław Nieckula oraz dr n. med. Grzegorz Celban, z Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie.
URSZULA GIŻYŃSKA