Paszportyzacja polskiej żywności to jedno ze strategicznych działań mających na celu wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie.
Projekty innowacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa mają na celu m.in.: poprawę dochodowości gospodarstw rolnych poprzez ułatwienie eksportu produktów rolno-spożywczych i wzmocnienie ich marki. Ich celem jest także zbieranie i optymalne wykorzystanie rzetelnych informacji związanych z występowaniem w produkcji surowców rolnych niekorzystnym zjawisk atmosferycznych, a także danych o żywności na każdym etapie jej wytwarzania. Pozyskiwanie i przetwarzanie informacji oraz tworzenie na ich podstawie wiedzy jest kluczem do sukcesu gospodarczego oraz konkurencyjności przedsiębiorstw.
Realizacja polityki państwa w zakresie wdrażania innowacyjności w rolnictwie i przemyśle spożywczym jest jednym z priorytetowych zadań ujętych w „Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”.
KOWR, jako agencja wykonawcza polityki rolnej państwa prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ma m.in. ustawowy obowiązek wdrażać i stosować instrumenty wsparcia rolnictwa, prowadzić aktywną politykę rolną oraz dbać
o rozwój obszarów wiejskich.
Europejski sektor rolno-spożywczy dąży do unowocześniania całego łańcucha dostaw „od pola do stołu”, dzięki czemu jest w stanie konkurować z podmiotami spoza Europy. Paszportyzacja polskiej żywności to projekt, który idealnie wpisuje się w światowy trend, zmierzający do zapewnienia wiarygodniej informacji o żywności na każdym etapie łańcucha dostaw, ze szczególnym uwzględnieniem jej pochodzenia, jakości, zabiegów, jakim została poddana. Rosnące oczekiwania konsumentów w odniesieniu do dostępu do informacji
o produktach żywnościowych w coraz większym stopniu wymagają zaangażowania technologii cyfrowych. Tym samym wykorzystanie systemów śledzenia oraz identyfikowania produktów staje się koniecznością gwarantującą polskiemu sektorowi rolno-spożywczemu utrzymanie pozycji liczącego się na świecie dostawcy żywności.
Rewolucja w zarządzaniu bezpieczeństwem i jakością produktów rolno-spożywczych jest nieunikniona. Globalni przetwórcy, dostawcy żywności oraz sieci zajmujące się handlem spożywczym coraz częściej decydują się na testowanie nowych rozwiązań zarówno ze względu na możliwość zwiększenia skuteczności i przejrzystości działania łańcucha dostaw, jak i ze względu na wysokie koszty dotychczasowych metod przechowywania informacji.
Obecnie na świecie systemem śledzenia (traceability) objęte są produkty z różnych łańcuchów dostaw (o różnej długości, mniej i bardziej złożonych). Zdecydowano się na przetestowanie drogi dostaw owoców mango oraz chińskiej wieprzowiny od producentów, poprzez magazyny, aż do poszczególnych sklepów. Również polscy uczestnicy łańcucha żywnościowego są w coraz większym stopniu przekonani o celowości implementacji innowacyjnych rozwiązań zmierzających do poprawy przepływu informacji o produkcie.
KOWR, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom sektora rolno-spożywczego, zainicjował prace nad koncepcją projektu Paszportyzacja polskiej żywności. W tym celu zorganizowano wideokonferencję z blisko 150 uczestnikami z kraju i zagranicy, przedstawicielami producentów rolnych, ekspertów od marketingu, dostawców technologii, a także przedstawicielami administracji. W trakcie spotkania prezentowano koncepcje i możliwość stworzenia lub wykorzystania już istniejących rozwiązań do realizacji wyzwania, jakim jest paszportyzacja żywności. Kolejny krok to pięcioetapowe warsztaty przy wykorzystaniu metody Design Sprint dedykowane konkretnym grupom interesariuszy, z których dwa już się odbyły. Na początek poświęcono uwagę dwóm wybranym grupom produktów – wołowinie (produkcja zwierzęca) oraz ziemniakowi (produkcja roślinna). Ich efektem będzie wypracowanie koncepcji projektu, a jego wdrożenie – efektem docelowym. Projekt wspierany jest przez zespół GovTech Polska działający przy Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Projekt ten ma przyczynić się do wzrostu pozytywnego wizerunku produkowanej
w Polsce żywności oraz wsparcia zrównoważonego rozwoju branży rolno-spożywczej w zakresie możliwości eksportowych poprzez umocnienie wizerunku polskich marek na arenie międzynarodowej.
Jednocześnie w dobie konsumenta 4.0, podejmującego świadome wybory oraz oczekującego spersonalizowanej oferty produktowej, udostępnienie transparentnej informacji o pochodzeniu produktu, będzie kluczowe podczas procesu dokonywania wyborów zakupowych. Wymierne korzyści z wdrożenia tego projektu mogą czerpać także służby odpowiedzialne za proces kontroli bezpieczeństwa i jakości żywności dzięki ograniczeniu kosztów działań inspekcyjnych. Zastosowanie systemu paszportyzacji wyeliminuje także przypadki fałszowania żywności, co zmniejszy konieczność wycofywania partii towarów z łańcucha dostaw i w konsekwencji jej utylizacji.
Obok zastosowania systemu paszportyzacji do identyfikowania słabych ogniw
w łańcuchu dostaw należy wskazać również możliwość jego zastosowania do tworzenia repozytoriów danych w zakresie właściwości produktów rolno-spożywczych, warunków produkcji, środowiskowych oraz społeczno-ekonomicznych aspektów funkcjonowania łańcuchów rolno-żywnościowych, w tym monitorowania uczciwych cen dla rolników.
Resumując, realizacja projektu zapewni większą wiarygodność, przejrzystość i pewność informacji o produktach rolno-spożywczych, a także ograniczy koszty związane z zarządzaniem incydentami w przypadku konieczności wycofania z rynku zakwestionowanych produktów. Ponadto zoptymalizowane zostanie zaangażowanie poszczególnych instytucji do zadań i procesów związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa i jakości żywności.