Przebywali w Częstochowie
Pseud. Stolarski, Stawski, Doktor, Torwid generał. Ur. 5.01.1893 we Lwowie. Tu studiował medycynę na Uniwersytecie Jana Kazimierza, a także w Krakowie. Był członkiem Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego, w którym ukończył szkolenie oficerskie. W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich zostając dowódcą batalionu, a później 5p. piechoty. Brał udział w walkach pod Anielinem i Laskami. W lipcu 1917, po tzw. kryzysie przysięgowym (odmowa przysięgi wierności i braterstwa broni Niemcom) internowany w Beniaminowie. Był w POW, a od 1.11.1918 w Wojsku Polskim pełniąc obowiązki dowódcy 5pp. Uczestniczył w odsieczy Przemyśla i Lwowa. W kwietniu 1919 dowodził 1 Dywizją Piechoty Legionów w wyprawie wileńskiej. 1.06.1919 awansowany do stopnia pułkownika z nominacją na zastępcę inspektora i szefa Departamentu Piechoty w Ministerstwie Spraw Wojskowych. W latach 1924 – 1926 dowodził w Wilnie 19. Dywizją Piechoty. 15.08.1924 awansował do stopnia generała brygady. 1926 – 1928 pełnił odpowiedzialną funkcję szefa Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, następnie był dowódcą 25. Dywizji Piechoty w Kaliszu i kolejno: 1932 – 1936 dow. Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie, 1938 – 1939 dow. Okręgu Korpusu w Toruniu. W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził grupą operacyjną w składzie Armii Pomorze. Podczas obrony Warszawy był zastępcą dowódcy grupy Armii Warszawa J. Rómmla, pełniąc jednocześnie funkcję zwierzchnika sądowo-karnego sądu polowego. Po kapitulacji stolicy, z polecenia Wodza Naczelnego został komendantem organizacji Służba Zwycięstwu Polski, przeobrażonej na ZWZ (Związek Walki Zbrojnej). Był na tym stanowisku od 27.09.39 do 10.03.40. Zatwierdzony na komendanta ZWZ Obszaru nr 3 we Lwowie pod okupacją sowiecką, został aresztowany przez NKWD podczas próby przekroczenia granicy Gen. Gub. i ZSRR. Do sierpnia 1941 przebywał w więzieniu. Po podpisaniu paktu Sikorski – Majski zwolniony, otrzymał stanowisko dowódcy 6. Dywizji Piechoty “Lwów” w tworzącej się w ZSRR Armii Polskiej gen. Wł. Andersa. Przez pewien czas dowodził 3. Korpusem w Egipcie. 1.01.1943 otrzymał awans na gen. dywizji. W latach 1944 – 1946 był w dyspozycji Min. Obrony Narodowej do spraw specjalnych, następnie w dowództwie II Korpusu Polskiego, z którym przybył do Wielkiej Brytanii. Po demobilizacji zamieszkał w Londynie. Tu awansował do stopnia generała broni. Posiadał następujące odznaczenie: Order Virtuti II i V klasy, Order Odrodzenia Polski III i IV klasy, Krzyż Niepodległości z Mieczami, Krzyż Walecznych (czterokrotnie), Złoty Krzyż z Mieczami (dwukrotnie). Zmarł 22.05.1964 w Casablance, pochowany na londyńskim cmentarzu Bromton. We wrześniu 1992 urnę z jego prochami przywieziono do Warszawy i pochowano na Cmentarzu Powązkowskim.
Obecność gen. Karaszewicza – Tokarzewskiego w Częstochowie. Generał z okupacyjnym pseudonimem i oficjalnie z nowym nazwiskiem, po uroczystym zaprzysiężeniu w Warszawie, 15 i 18.10.1939, członków organizacji SZP (Służba Zwycięstwu Polsce) opuszcza Warszawę samochodem z flagą Czerwonego Krzyża “dla osobistego zetknięcia się z terenem i przyśpieszenia organizacji pracy w okręgach Kieleckim i Krakowskim”. Posiada na ten czas b. dobre dokumenty zatwierdzone przez naczelnego dowódcę wojsk niemieckich w Polsce – wystawione na nazwisko Michała Korcza, lekarza Głównego Szpitala Miejskiego na Woli w Warszawie, inspektora Zarządu Głównego PCK. Marszruta obejmowała Radom, Lublin, Kielce, Tarnów, Kraków, Dąbrowę Górniczą i Częstochowę. Będąc w Częstochowie (brak dokładnej daty dziennej, prawdopodobnie koniec października, początek listopada 1939) w pierwszym rzędzie nawiązuje kontakt z przeorem klasztoru o. Norbertem (Józefem Motylewskim), od którego otrzymuje zapewnienie o współdziałaniu klasztoru z ruchem podziemnym. Łącznikiem do kontaktów z SZP został ojciec dr Jaskólski. Podczas tego pamiętnego pobytu gen. Torwid udekorował orderem Virtuti Militari V klasy swojego adiutanta inż. Szymona (Ryszarda Krzywickiego) wyjątkowo zasłużonego w bitwie w Puszczy Kampinoskiej, który z działa przeciwpancernego zniszczył sześć niemieckich czołgów.
Źródła: Wierni Bogu i Ojczyźnie St. Podlewskiego, Novum W-wa 1971, Britanica Edycja Polska, Poznań 2000, Stefan Rowecki Grot T. Szarota, PWN W-wa 1985.
ROMAN WINIAREK