Choć kalendarium historii Polski bogate jest w znaczące daty, a każdy miesiąc obfituje w rocznice ważne dla narodu polskiego, to w kontekście Częstochowy i miesiąca lutego, jedną z najważniejszych, jest rocznica zawiązania konfederacji barskiej 29 lutego 1768 roku. Za dwa tygodnie przypadnie bowiem wyjątkowa, okrągła 250. rocznica wydarzenia, które na trwałe zapisało się w dziejach Częstochowy (choć w 2018 roku miesiąc luty liczy nie 29 a 28 dni).
Symbolem konfederacji barskiej stał się Kazimierz Pułaski, bohater narodowy Polski i USA. Jako jeden z dowódców konfederackich, od 1770 roku Kazimierz Pułaski oparł swoje działania o twierdzę jasnogórską, która stała się nie tylko ostoją dla konfederatów, ale także czynnym „uczestnikiem” działań wojennych. W dniach od 31 grudnia 1770 roku do 14 stycznia 1771 roku, Jasną Górę nieskutecznie oblegały wojska rosyjskie pod dowództwem gen. Iwana Drewicza. Zwycięską obroną twierdzy dowodził sam Kazimierz Pułaski, dla którego, jak już wspomniano, stała się ona główną bazą wypadową dla dalszych działań, aż do upadku konfederacji w 1772 roku. Nic też dziwnego, że społeczeństwo przedwojennej Częstochowy postanowiło uczcić pamięć bohatera narodowego, poprzez budowę wyniosłego pomnika u stóp Jasnej Góry. W 150. rocznicę śmierci Kazimierza Pułaskiego, 11 października 1929 roku, w parku im. 3 Maja uroczyście odsłonięto pomnik, którego zwieńczeniem było popiersie Kazimierza Pułaskiego. Na pomniku umieszczono tablicę z inskrypcją: „Kazimierzowi Pułaskiemu Częstochowa 1779–1929”. W ceremonii brali udział przedstawiciele władz miasta, wojska i kościoła, przedstawiciele organizacji kombatanckich, społecznych, strzeleckich i harcerskich, młodzież szkolna oraz licznie zebrani mieszkańcy miasta. W czasie uroczystości wartę honorową pod pomnikiem trzymali żołnierze częstochowskiego 27 Pułk Piechoty. Los pomnika został przesądzony w czasie II wojny światowej, kiedy na polecenie niemieckich władz okupacyjnych został zburzony. Z pomnika pozostał jedynie cokół, który po wojnie wykorzystano pod budowę monumentu Stanisława Moniuszki. Pomnik Kazimierza Pułaskiego „powrócił” do Częstochowy w 1994 roku, jednak tym razem w zdecydowanie skromniejszej formie i w nieco innym miejscu, bo w parku im. Stanisława Staszica, gdzie stoi do dziś. Autorem umieszczonego na kolumnie popiersia Pułaskiego, jest znany częstochowski rzeźbiarz, Jerzy Kędziora.
FOTO: Adam Kurus
Opisy zdjęć do tekstu Kazimierz Pułaski. O częstochowskich pomnikach bohatera słów kilka.
1. Pomnik Kazimierza Pułaskiego, odsłonięty 11 października 1929 roku w Częstochowie
2. Odsłonięcie pomnika Kazimierza Pułaskiego. Pod pomnikiem stoi ówczesny prezydent miasta Romuald Jarmułowicz, a wartę pełnią żołnierze 27 Pułk Piechoty
3. Współczesny pomnik Kazimierza Pułaskiego w Częstochowie, odsłonięty w 1994 roku
Adam Kurus