Przebywali w Częstochowie
Hilary Minc (1905 – 1974)
działacz ruchu robotniczego, pseud. H. Mirski.
działacz ruchu robotniczego, pseud. H. Mirski.
Ur. 24.08.1905 r. w Kazimierzu Dolnym z ojca Oskara, kupca, i matki Stefanii Fajersztajn. Wykształcenie średnie uzyskał w Warszawie. W wieku 16 lat wstąpił do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. W latach 1922-1923 był członkiem Komitetu Centralnego Związku Młodzieży Komunistycznej. Zagrożony aresztowaniem za działalność wywrotową wyjechał do Francji, z której jako aktywista Francuskiej Partii Komunistycznej został wydalony w 1928 r. Przybył do Moskwy i wstąpił w szeregi WKP(b).
Po powrocie do kraju odbył służbę wojskową i rozpoczął pracę w GUS. Został zwolniony po ujawnieniu przynależności do KC KPP. We wrześniu 1939 r. wyjechał do Lwowa, następnie do Samarkandy i Moskwy. Na początku 1943 r. był w składzie Związku Patriotów Polskich, pracując w redakcjach pism „Wolna Polska” i „Nowe Widnokręgi”. Po powstaniu w maju 1943 r. Dywizji im T. Kościuszki został szefem Wydziału Kulturalno-Oświatowego, w stopniu majora, a następnie prokuratorem dywizyjnym.
Po incydencie na tle politycznym z Z. Berlingiem i Wł. Sokorskim zdegradowany został do stopnia plutonowego. Po bitwie pod Lenino przywrócono mu dawny stopień, awansując go na ppłk. Po przekroczeniu w Chełmie nowej granicy Polski wszedł do KC PPR, a później do PZPR. Był w składzie KPN, PKWN i RTRP. „Odtąd przez blisko 12 lat był pierwszą osobą w państwie w zakresie jego polityki gospodarczej”. Otrzymał mandat posła, w latach 1947-1949 był ministrem przemysłu i handlu, a w latach 1948-1954 przewodniczącym Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego.
Hilary Minc wyraził zgodę na eksport węgla kamiennego do ZSRR po „bratnich” cenach, 10-krotnie niższych od cen światowych. Z jego inicjatywy nastąpiło całkowite zniszczenie handlu prywatnego. Zlikwidowano sklepy, restauracje, kawiarnie, a niejednokrotnie także ich właścicieli. Podobny los spotkał rzemiosło i drobną wytwórczość. Jako zdeklarowany rzecznik naśladowania w Polsce wzorów radzieckiego stalinizmu, dążył do likwidacji chłopskiego rolnictwa. Podzielił ludność wiejską, wskazując kułaków, których zniszczono dostawami obowiązkowymi ponad możliwości gospodarstw. Średniacy i biedniacy włączeni zostali z kolei do kołchozów, zwanych z polska Rolniczymi Spółdzielniami Produkcyjnymi. Z ziem obszarników powstały PGR-y. Kościołowi odebrano 300 tys. ha ziemi. Do błędów, które popełnił, Minc przyznał się na jednym z plenum KC. Zmarł 26.11.1974 r. w Warszawie, pochowany na Powązkach. Jego żona Julia Heflich była m.in. red. naczelnym Polskiej Agencji Prasowej. Władza ludowa uhonorowała H. Minca licznymi najwyższymi orderami.
Hilary Minc był członkiem rządowej delegacji goszczącej w częstochowskiej hucie w 1951 r.
Huta „Częstochowa” (od kwietnia 1952 r. nazwana imieniem nieznanego społeczeństwu komunisty) po II wojnie światowej została objęta planem 6-letnim, co poskutkowało poważną rozbudową zakładu. Na polach Mirowa zbudowano wielkie piece i różne pomocnicze obiekty. Na Rakowie wzniesiono stalownię i rurownię. Zgodnie z ówczesnym zwyczajem, uruchomienie nowej stalowni odbyło się na 40 dni przed terminem, 12 czerwca 1951 r. Na uroczystość rozpoczęcia pracy nowego wydziału przybyła do Częstochowy delegacja rządowa najwyższego szczebla, której przewodził J. Cyrankiewicz, doznając w hucie zaszczytu osobistego przebicia otworu spustowego kadzi. Premierowi towarzyszył jeden z najwierniejszych uczniów i sługusów Stalina, wicepremier Hilary Minc. Po latach jedna z dziennikarek „Polityki” napisała: „Teraz dopiero rozumiem, dlaczego to w 1948 roku ogłosił Hilary Minc „bitwę o handel”, najpierw puścił z torbami polskich kupców i rzemieślników przy pomocy domiarów podatkowych, a następnie upaństwowił wszystko, spółdzielnie praktycznie także, by Polacy nie handlowali po wieki wieków”. Prawdę mówiąc, to niewielu Polaków pamięta Hilarego Minca i tamte zniewalające i pełne upokorzeń czasy, ale może Czytelnicy dostrzegą jakieś analogie (chociażby do handlu i rzemiosła) w czasach dzisiejszych?
Źródła: Inf. Kult. Woj. Częstochowskiego IV/82; Kalend. Częstochowskie 2001 r., J. Pawlikowski; Polski Słownik Biograficzny Encyklop. „Białych Plam”, PWE, Radom 2000 r.
ROMAN WINIAREK