Od parafii do parafii w byłym województwie (90)
W otoczeniu parkowym pałacu w Złotym Potoku można odszukać jeszcze jeden świątek związany z rodziną Raczyńskich. Odnajdziemy go przy południowo-wschodnim narożniku malowniczego stawu “Irydion”. Jest nim figura Matki Boskiej stojącej na kuli ziemskiej oplecionej przez poskromionego węża. Datowana na rok 1912, posiada na postumencie dwie plakietki z herbami rodów: Raczyńskich i Czetwertyńskich (na zdjęciu).
Pomnik ten jest niewątpliwie związany z osobistymi przejściami małżeństwa Karola i Stefanii Raczyńskich, którzy w latach 1906 i 1910 pochowali dwóch swoich synków zmarłych w niemowlęcym wieku. Także ich pierworodny syn Konstanty zmarł tragicznie w 1924 r., przeżywszy 19 lat. Cała trójka młodych Raczyński spoczywa w krypcie grobowej miejscowego kościoła, gdzie w 1946 r. złożono także trumnę ze szczątkami ich ojca (na zdjęciu). Zmarły w Łodzi w wieku 71 lat, Karol Raczyński powrócił więc po śmierci do swej rodowej miejscowości, z której rok wcześniej został wyrzucony. Ostatni dziedzice Złotego Potoka gospodarzli w pałacu, który zdołał jeszcze postawić w 1856 r. dziadek Karola, gen. Wincenty Krasiński. Murowany i w części środkowej dwupiętrowy dwór posiada ciekawy podjazd pod obszerny ganek nakryty tarasem na 6-ciu filarach i z rzeźbami dwóch lwów podtrzymujących tarcze herbowe. W środku podjazdu znajduje się 100-letnia fontanna, będąca obecnie zabytkiem dawnej techniki. Natomiast obok funkcjonuje jako muzeum, pierwotny, niewielki dworek Krasińskich. Dwory te otoczone są 25 hektarowym parkiem z dziesiątkami rzadkich i egzotycznych drzew, przez który przepływa Wiercica.
Na jej właśnie korycie utworzony został (przez Raczyńskich) malowniczy staw o nazwie “Irydion”, w którym odbija się pseudoklasycystyczny pałac (na zdjęciu). Po II w. św. stał się on siedzibą najpierw szkoły rolniczej, a obecnie dyrekcji Jurajskich Parków Krajobrazowych, która urządziła w obszernych salach ciekawą ekspozycję przyrodniczą obrazującą historię jury częstochowskiej. Natomiast we wschodniej części parku (za pałacem) wybudowano w latach 70. nowe obiekty dla zespołu szkół rolniczo-ogrodniczych, specjalizujących się też w nauce żywienia zbiorowego. Początki tej szkoły sięgają 1949 r. gdy jako Technikum Rolnicze zajmowała cały pałac, w którym, oprócz sal wykładowych, mieścił się internat (żeński na strychu), kuchnia ze stołówką i mieszkanie dla dyrektora. Gospodarzyła ona na 80 ha ziemi ornej mając do dyspozycji dwie pary koni, a większość prac polowych wykonywali sami uczniowie, którzy początkowo bytowali tutaj w spartańskich warunkach (brak wodociągów i kanalizacji). Obecnie nosi imię Władysława Szafera (1886-1970) – profesora i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciela Instytutu Ochrony Przyrody, inicjatora powstania Ligi Ochrony Przyrody, współtwórcy większości polskich parków narodowych.
Tekst i zdjęcia:
ANDRZEJ SIWIŃSKI