22 października 2013 r. Bogdan
Wszołek odebrał Nagrodę im.
Karola Miarki. Uroczystość
odbyła w sali Biblioteki
Śląskiej w Katowicach. Nagroda
im. Karola Miarki przyznawana
jest od 1983 roku i trafia do
osób, które mają istotne
dokonania na płaszczyźnie
społecznej i przyczyniają się
do upowszechniania kultury,
dzięki czemu wzbogacają
wartości nie tylko regionu,
ale i kraju.
Bogdan Wszołek urodził się 3 stycznia 1957 r. w Rzepienniku
Strzyżewskim w województwie małopolskim. Jest absolwentem
Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku astronomia. Tytuł
magistra astronomii uzyskał w 1982 roku i podjął pracę
nauczyciela przedmiotów ścisłych w Szkole Podstawowej w Zubrzycy
Górnej. W latach 1983/1984 odbywał służbę wojskową; najpierw w
Wyższej Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie, a potem w Pułku
Lotniczym w Sochaczewie. Po odbyciu służby podjął pracę
nauczycielską w Szkole Podstawowej w Brzeziu koło Niepołomic.
Nauczał tam przedmiotów ścisłych i kultury fizycznej.
Organizował dla młodzieży częste i odległe wycieczki turystyczno
krajoznawcze, w tym 4 wakacyjne obozy wędrowne, oraz liczne
spartakiady. Równolegle do pracy w szkole, od roku 1985, podjął
pracę na stanowisku asystenta(1/2 etatu) w Instytucie Astronomii
UJ w Krakowie, w Zakładzie Astronomii Gwiazdowej i
Pozagalaktycznej. Analizując pierwsze satelitarne obserwacje
nieba w podczerwieni (dane z satelity IRAS) dokonał odkrycia
emisji podczerwonej obłoku materii międzygalaktycznej, co w roku
1991 zaowocowało uzyskaniem doktoratu w zakresie nauk fizycznych
o specjalności astronomia w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika
(UMK) w Toruniu. Temat dysertacji doktorskiej: „Promieniowanie
obłoku Okroy’a w podczerwieni”. Praca miała charakter nie tylko
odkrywczy, ale też pionierski. Od niej w Polsce rozpoczyna się
rozdział astronomii podczerwieni.
W 1990 roku Bogdan Wszołek sprowadził się wraz z rodziną do
Częstochowy. Kontynuując, już na stanowisku adiunkta, pracę w
Uniwersytecie Jagiellońskim podjął także, proponowaną mu przez
UMK w Toruniu, współpracę naukową w zakresie spektroskopowych
badań materii międzygwiazdowej. Jego doświadczenia naukowe i
organizacyjne zdobyte w kraju jak i za granicą (bogata
współpraca ze światowymi ośrodkami astronomicznymi) zaczęły
owocować dla środowiska częstochowskiego wraz z podjęciem pracy,
równolegle z zatrudnieniem w Uniwersytecie Jagiellońskim, w
Zakładzie Dydaktyki Fizyki i Astronomii częstochowskiej WSP w
roku 1995. Rozpoznawszy częstochowskie zapóźnienie astronomiczne
w stosunku do wielu innych miast polskich podjął zdecydowane
działania dla popularyzacji astronomii w środowisku. W roku 2002
wstąpił w szeregi Częstochowskiego Towarzystwa Naukowego. W 2004
roku założył Sekcję Astronomiczną Częstochowskiego Towarzystwa
Naukowego. W ramach tej sekcji zapoczątkował międzypowiatowe
konkursy wiedzy astronomicznej URANIA dla młodzieży gimnazjalnej
i ponadgimnazjalnej oraz wydawanie Częstochowskiego Kalendarza
Astronomicznego. Zorganizował publiczną akcję obserwacyjną
bardzo rzadkiego zjawiska astronomicznego, jakim był tranzyt
Wenus na tle tarczy Słońca w dniu 8 czerwca 2004 roku. W tym
samym roku uruchomił w ramach sekcji astronomicznej cotygodniowe
otwarte odczyty astronomiczne. W roku 2006 zwieńczył sukcesem
wcześniej podjęte starania o uruchomienie w Częstochowie
planetarium. Sprowadził ze Stanów Zjednoczonych Ameryki
Północnej nowoczesny cyfrowy system do projekcji planetaryjnych,
przez co planetarium w Częstochowie było przez pierwszych pięć
lat funkcjonowania najnowocześniejszym w Polsce. Zaistnienie
nowoczesnego planetarium otwarło szersze pole działań na rzecz
rozwoju i popularyzacji astronomii w Częstochowie. Bogdan
Wszołek organizuje w planetarium cykliczne konferencje naukowe o
zasięgu krajowym i międzynarodowym. Zaprasza z odczytami uznane
autorytety astronomiczne z kraju i z zagranicy. Na fali tego
wzrostu oddziaływań astronomicznych na środowisko w roku 2009
reaktywował Częstochowski Oddział Polskiego Towarzystwa
Miłośników Astronomii. Ponadto założył Częstochowie
Stowarzyszenie Astronomia Nova , skupiające krajowych i
zagranicznych astronomów zawodowych oraz zaawansowanych
miłośników astronomii i astronautyki. Celem Stowarzyszenia jest
wszechstronne podnoszenie kultury społeczeństwa w zakresie nauk
ścisłych, a głównie w zakresie astronomii i astronautyki. W
krajowych i zagranicznych kręgach astronomicznych zaczyna się
już mówić o „częstochowskim ośrodku astronomicznym”. Dorobek
naukowy i popularyzacyjny Bogdana Wszołka, szczegółowo
przedstawiony w załączniku, spotkał się już z uznaniem wielu
środowisk, czego formalnym wyrazem są np.: nagroda Rektora
Akademii im. Jana Długosza za wybitne osiągnięcia, wyróżnienie
Prezydenta Częstochowy za zorganizowanie planetarium oraz
wyróżnienie Wojewody w ramach pierwszej edycji konkursu „Śląskie
na 5” w kategorii „wybitna osobowość”.
Aktualnie dr Bogdan Wszołek jest adiunktem w Instytucie Fizyki
AJD w Częstochowie. Jest autorem kilkudziesięciu prac naukowych
o zasięgu międzynarodowym, autorem lub redaktorem naukowym
kilkunastu książek, organizatorem lub współorganizatorem wielu
konferencji naukowych, autorem dziesiątek artykułów
popularnonaukowych oraz licznych audycji radiowych i
telewizyjnych poświęconych popularyzacji astronomii, w końcu
promotorem kilkudziesięciu prac magisterskich i licencjackich z
zakresu astronomii.
W 2010 r. Bogdan Wszołek uratował od zniszczenia kilka
radioteleskopów w Psarach k. Kielc, a jeden z nich w roku 2012
stanął w Częstochowie. Radioteleskop ma średnicę 13 m, jest
jedynym tego rodzaju instrumentem w woj. śląskim, drugim w
Polsce co do znaczenia. Ma służyć nie tylko astronomii, ale
także jako naziemna stacja obsługi lotów kosmicznych po wejściu
Polski do ESA.
Czyni usilne starania dla zbudowania Jurajskiego Parku Nauki
oraz nowoczesnego obserwatorium astronomicznego (z największym w
Polsce teleskopem) dla województwa śląskiego – z proponowaną
lokacją na Jurze.
r