Ptaki łowne na Ziemi Częstochowskiej
Na naszej Ziemi Częstochowskiej występują w lasach 3 gat. gołębi, a do ptaków łownych zaliczymy gołębia grzywacza i turkawkę. Gołąb siniak objęty jest ochroną gatunkową.
Gołąb grzywacz (Columba palumbus) jest największym ze wszystkich naszych dzikich gołębi. Długość jego ciała wynosi 380-440 mm, ciężar 420-580 g. Upierzenie niebieskawoszare, brzuch nieco jaśniejszy, pióra szyi i piersi z metalicznym fioletowopurpurowym połyskiem. Półksiężycowata biała plama po bokach szyi, również na skraju skrzydła długa biała plama.
Grzywacz występuje w całej Europie, a w Polsce i na Ziemi Częstochowskiej jest dosyć pospolitym, ale niezbyt licznym gatunkiem lęgowym i przelotnym. Przylatuje do nas w marcu, a odlatuje we wrześniu do północnej Afryki. Jest to gatunek leśny zamieszkujący lasy liściaste i mieszane w pobliżu uprawnych pól i łąk. Można go też spotkać w parkach i kępach śródpolnych.
Toki rozpoczyna zaraz po przylocie. Samiec zajmuje określone terytorium i obwieszcza swoją obecność charakterystycznym gruchaniem. Co jakiś czas z drzewa wzbija się w górę i odbywa lot tokowy do wysokości 15-25 metrów, po czym wraca do partnerki. Jest gatunkiem monogamicznym.
Samica buduje gniazdo przy pniu drzewa, czasem zajmuje opuszczone stare gniazdo wron, kwiczołów lub innych ptaków. Gniazdowanie odbywa się od kwietnia do lipca. Samica składa dwa białe jaja, które wysiadują oboje rodziców przez 18-20 dni. Młode karmione są przez okres 25 dni. Grzywacz wywodzi dwa, a nierzadko 3 lęgi w ciągu roku. W porze jesiennej, przed odlotem gołębie łączą się w większe stada.
Pożywieniem grzywacza jest głównie pokarm roślinny, jak nasiona traw, zbóż, żołędzie, bukiew, nasiona sosny i świerka, a także większe pączki drzew liściastych. Pokarm zwierzęcy w postaci ślimaków, dżdżownic i owadów pobierany jest raczej wyjątkowo. Na grzywacze poluje się tylko indywidualnie, gdyż są to ptaki bardzo ostrożne i podejście na odległość pewnego strzału wymaga dużej umiejętności i cierpliwości.
Osobiście nigdy nie polowałem na gołębie i stąd też może nabrały takiego zaufania, że założyły gniazdo na mojej leśnej działce, na świerku w pobliżu domu, w odległości 4-6 metrów od tarasu, na którym zawsze coś się działo, ale gołębi to nie płoszyło. Gniazdo na świerku wykorzystały po kwiczołach z poprzedniego roku.
Ale wracając do sposobów polowania na gołębie grzywacze, to można wymienić kilka różnych, jak: polowanie z podchodu, na przelotach, na wabia i na zasiadkę. Polowanie z podchodu stosujemy wówczas, gdy ptaki żerują na snopach zbóż lub na rżyskach, ale ten sposób wymaga zręczności, cierpliwości i wysiłku, aby podejść na odległość pewnego strzału do gołębia; trzeba często nawet pełzać.
Czas polowania od 1 sierpnia do odlotu ptaków na południe. Wiosenne polowanie na grzywacze, w czasie tokowania jest w Polsce zabronione.
FRANCISZEK KASPRZAK