Na stanowisku archeologicznym w grodzisku Gąszczyk (okolice Przeprośnej Górki koło Mstowa), gdzie odkryto ślady osadnictwa kultury łużyckiej z epoki żelaza (ok. 750-550 lat p.n.e.) oraz z wczesnego średniowiecza, prace badawczo-sondażowe prowadzą archeolodzy z Muzeum Częstochowskiego i studenci historii Uniwersytetu Śląskiego.
Wznowione po 44 latach prace są kontynuacją badań, jakie w 1966 roku zakończył na tym terenie archeolog Włodzimierz Błaszczyk. Wykopaliska obejmują ponad pół ara, w przyszłości archeolodzy planują kontynuację badań całego Grodziska zajmującego powierzchnię 0,89 ha. – Udało nam się wydobyć fragmenty naczyń ceramicznych, pochodzących z kultury łużyckiej. Dotarliśmy też do elementów, które najprawdopodobniej stanowiły obiekty mieszkalne i gospodarcze. Być może uda nam się również potwierdzić obecność na tym terenie państwa Wiślan z IX-X w. – informuje kierownik Działu Archeologii Muzeum Częstochowskiego Maciej Kosiński.
Postęp prac na terenie Gąszczyka ocenił zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Majer. – Badania archeologiczne na tym terenie są istotne z tego względu, że być może pozwolą dokładnie ocenić wczesnośredniowieczne osadnictwo na terenie Częstochowy i okolic. Wprawdzie nie spodziewamy się odkryć skarbu przodka częstochowian – legendarnego Częstocha, ale wykopaliska z pewnością mogą przynieść wiele interesujących informacji na temat życia ówczesnych mieszkańców osady – informuje wiceprezydent.
Gąszczyk-Grodzisko to wzgórze o wysokości 296 m n.p.m., od północy otoczone stromą krawędzią opadającą do płynącej w dole Warty. Takie ułożenie miało duży wpływ na obronny charakter grodziska. Od drugiej strony, gdzie jest znacznie łatwiejszy dostęp, istniała fosa powstrzymująca ewentualny najazd najeźdźcy. Jest prawdopodobne, że na górze Gąszczyk znajdowała się w 1555 r. Fortalicja, która według przekazów historycznych już wtedy była ruiną. Lokalizacja w tym miejscu strażnicy obronnej jest stawiana w wątpliwość przez niektórych znawców tematu, bowiem zgodnie z posiadanymi informacjami powinna ona stać na lewym brzegu Warty. Gąszczyk zaś leży na prawym. Wiadomo jednak na pewno, że warownia znajdowała się naprzeciw królewskiej wsi Mirów, na skale zwanej Grodzisko.
UG