Rozmawiamy z dyrektorem Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie MARKIEM DZIUBKIEM, organizatorem Krajowej Wystawy Rolniczej w Częstochowie
Pandemia koronawirusa zdominowała nasze życie publiczne. Państwo jednak nie zaniechaliście organizacji Krajowej Wystawy Rolniczej w Częstochowie.
– Tak, podtrzymujemy tę cenną tradycję, mimo iż władze miasta Częstochowy w dość zdecydowany sposób odmówiły nam udostępnienia swoich terenów i współorganizacji przy Wystawie, co – dodam stanowczo – rokrocznie miało miejsce. Miasto nie udostępni nam też swoich obiektów na koncert patriotyczny o charakterze klasycznym, przygotowany z okazji 100. rocznicy zwycięskiej Bitwy Warszawskiej. Miał się on odbyć w amfiladzie Liceum Ogólnokształcącego im. Henryka Sienkiewicza.
Zatem nie zabrzmi w Częstochowie muzyka ku czci bohaterów Bitwy Warszawskiej?
– Szukamy alternatywnej możliwości. Artyści – instrumentaliści z Akademii Muzycznej w Łodzi – są gotowi do występu. To profesjonalny, na wysokim poziomie zespół. Koncert, jeśli dojdzie do skutku, odbędzie się zgodnie z obowiązującymi przepisami epidemicznymi, aby zagwarantować uczestnikom wszelkie środki bezpieczeństwa.
Wystawy nie będzie w tradycyjnym miejscu, czyli w Alei Najświętszej Maryi Panny. Zatem gdzie?
– Już marcu zdałem sobie sprawę, że ze względu na zagrożenie koronawirusem mogą pojawić się trudności i podjąłem próbę wypracowania innej możliwości. Po pomoc udaliśmy się do Ojców Paulinów. Rozmowy rozpoczęły się z chwilą wybrania na Przeora O. Samuela Pacholskiego. Uzyskaliśmy Jego przychylność i zrozumienie, i ustaliliśmy, że Wystawa będzie mogła się odbyć na parkingu Jasnej Góry, poza murami klasztoru.
Czy to początek nowej tradycji?
– Obecną sytuację spowodowała pandemia, zatem – mam nadzieję – to tylko jednorazowa propozycja. Chcielibyśmy wrócić na teren miasta, aby kontynuować szczytną tradycję Wystaw w Częstochowie, nawiązującą przecież do roku 1909, kiedy w naszym mieście miała miejsce Pierwsza Krajowa Wystawa Przemysłowo-Rolnicza.
Na prestiż i markę Wystawy przez lata pracowała cała załoga ODR. W tej chwili osiągnęliśmy niebywały poziom, bowiem przedsięwzięcie uzyskało wsparcie ważnych osób w państwie. Pozyskaliśmy patronat honorowy Prezydenta RP Andrzeja Dudy. W Komitecie Honorowym zaangażowane są osoby piastujące najwyższe stanowiska: Marszałek Sejmu Elżbieta Witek, Premier Mateusz Morawiecki, Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński, Wicepremier Piotr Gliński, Minister Rodziny Marena Maląg, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski, Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Szymon Giżyński, Minister Środowiska Michał Woś, Europoseł Jadwiga Wiśniewska oraz wiele innych. Ponadto po raz pierwszy naszą inicjatywę wsparł Prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński.
Zapewne w tym roku niełatwo było pozyskać fundusze?
– Zasadniczo Wystawę od strony finansowej zabezpiecza udział uczestników-wystawców: handlowców, producentów, instytutów naukowych, instytucji rolniczych. W tym roku, z jednej strony ze względu na miejsce – atrakcyjne, bo wnoszące nowe możliwości, z drugiej – z powodu pandemii – liczba wystawców zmniejszyła się do 30 procent w stosunku do lat ubiegłych, zatem i środki nam zubożały. Wsparło nas na szczęście kilka instytucji, które zawsze są z nami, za co dziękujemy. Tu pragnę wymienić, że największe środki przekazały Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich i Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Dziękuję też za dużą życzliwość, wsparcie i zrozumienie sytuacji okazane nam przez Ministra Rolnictwa Jana Krzysztofa Ardanowskiego.
Jakie branże będą w tym roku pokazane?
– Przede wszystkim muszę poinformować, że Wystawa potrwa trzy dni – od 4 do 6 września. Jej oficjalne otwarcie nastąpi w sobotę 5 września, o godz. 9:00, w pawilonie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Natomiast dzień wcześniej odbędzie się branżowa narada na temat funkcjonowania ODR-ów, którą poprowadzi wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Ryszard Kamiński. Na Wystawie będą przedstawione prawie wszystkie segmenty rolne, także nauka, która stanowi dla nas duże znaczenie. W tym roku będzie reprezentowana przez dyrektorów instytucji naukowo-badawczych, a ideą przewodnią dyskursu naukowego będzie temat udrożnienia drogi pomiędzy osiągnięciami naukowym a rolnikiem.
Nauka, kiedy pojawia się coraz więcej zagrożeń dla rolnictwa oraz nowych chorób zwierząt i roślin, ma ogromne znaczenie i stanowi pomoc dla rolników.
– Stąd nasz akcent na tę dziedzinę i szeroki przekaz osiągnięć nauki dla rolnictwa, we wszystkich jego obszarach.
Czy w polskim rolnictwie jest obecnie miejsce na tak zwaną „borynizację wsi”, czyli rozwój mniejszych gospodarstw, dających utrzymanie rodzinie, czy bardziej należy stawiać nacisk na potężne gospodarstwa?
– W tym roku minęła 30. rocznica powołania Porozumienia Centrum, w powstaniu którego brał udział wiceminister Szymon Giżyński, także ja byłem obecny w tym gronie. Wśród podstaw programowych PC była idea rozwoju gospodarstw rodzinnych, które miały być głównym elementem budulcowym polskiej wsi, a idąc dalej fundamentem państwa. Wieś miała stać się bazą ruchu społecznego o charakterze ludowym, rozumianym jako powszechność. Ta myśl jest cały czas aktualna i realizowana przez Prawo i Sprawiedliwość, i jak mniemam, jest ona cenna i bliska mieszkańcom wsi.
Patriotyzm polskiej wsi to piękna karta naszej historii narodowowyzwoleńczej…
– Wieś z pewnością jest przykładem postaw patriotycznych i jest przede wszystkim jest do takich wartości przywiązana. Pokazały to ostatnie wybory prezydenckie. I dlatego należy wykorzystać wszystkie możliwości poprzez oświatę i kulturę, aby to, co stanowi wartość chrześcijańskiej tradycji, chrześcijańskiej Europy, utrwalać. W krzewieniu tych idei olbrzymią rolę spełniają Ministerstwo Rolnictwo i Ministerstwo Kultury.
Nasz ODR pragnie wpisywać się w upowszechnianie patriotyzmu. Na terenie Ośrodka powstaje Regionalne Centrum Dziedzictwa Kulturowego Polskiej Wsi. Po czterech latach jesteśmy na etapie realizacji ok. 70 procent inwestycji. Od przyszłego roku jednym z działań Centrum będzie nagradzanie najpiękniejszych wieńców dożynkowych, które rolnicy przynoszą na Jasną Górę. Na stałej wystawie znajdą one swoje poczesne miejsce. Będziemy także upowszechniać edukację poprzez cyklicznie organizowanie warsztatów kulinarnych i koronkarskich, a w porozumieniu z Zespołem Szkół Plastycznych w Częstochowie – warsztatów ceramicznych. W Centrum powstanie też Izba Dawnej Wsi, gdzie będziemy eksponować historyczne przedmioty codziennego użytku na wsi.
Wracając do Wystawy, co nowego na niej zobaczymy?
– Dość licznie obecni będą producenci miodów oraz ogrodnicy krzewów i drzew. Słabszy będzie sektor handlowy. Zaprezentujemy też maszyny rolnicze, także te historyczne. Zwiedzający będą mogli się zbliżać do eksponatów, ale zabronione będzie wchodzenie do maszyn. Jak zawsze pięknym motywem Wystawy będzie obecność Kół Gospodyń Wiejskich, które z pietyzmem pielęgnują tradycje i zwyczaje polskie, za to – także w tym roku – będą nagradzane. Swój udział zaakcentują poprzez występy, wyroby kulinarne i artystyczne oraz stroje. Po raz pierwszy pokażemy zwierzęta hodowlane– bydło, owce i drobny inwentarz. Zachęcam do zwiedzania wystawy, mimo zmian będzie ciekawie i bezpiecznie. Zapewnimy maseczki ochronne i płyny odkażające, nasi pracownicy będą pomocni. Wstęp oczywiście – bezpłatny. O bezpieczeństwo będą też dbać adepci Centralnej Szkoły Państwowej Straży Pożarnej, za co już bardzo dziękujmy.
Pandemia zweryfikowała Państwa myślenie o Wystawie, uwypukliliście aspekt poznawczy…
– Tak, przesunięcie akcentów wcale nie zuboży doznań odwiedzających. Ciekawa będzie konferencja branżowa w Auli Jana Pawła II. Poprosiłem Pana Ministra Jana Krzysztofa Ardanowskiego o to, aby w swym przemówieniu powiedział nie tylko o polityce rolnej i zamierzeniach rządu polskiego, ale poszerzył swą wypowiedź o wątek patriotyczno-historyczny, w nawiązaniu do Bitwy Warszawskiej, w której uczestniczyło prawie 70 procent polskich chłopów. Mieli oni niebagatelny udział i wkład w przebieg tej zwycięskiej szarży polskiego oręża.
Czy odbędzie się koncert Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”, który Państwo zapowiadaliście?
– Ten punkt jest aktualny, umowa z Zespołem jest już podpisana. Koncert będzie w Bazylice i jest współorganizowany z NSZZ „Solidarność”. ODR bierze odpowiedzialność za część przeznaczoną dla zaproszonych gości. Wejście dla każdego, który chciałby wysłuchać koncertu będzie bezpłatne. Koncert będzie miał charakter patriotyczny i będzie przeplatany czytaniami fragmentów z kazań Prymasa Polski Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
W tym roku przygotowania były szczególnie trudne. Trzeba Państwu pogratulować determinacji i skuteczności.
– Dziękuję całemu zespołowi ODR. Pracownicy wykazują ogromne zaangażowanie, ciężko pracują. Codziennie przerabiamy scenariusz, aby być przygotowanym na każdą ewentualność. Dawniej być może bardziej automatycznie podchodzili do przygotowań, dzisiaj mamy nowe wyzwania i staramy się im sprostać.
Dziękuję bardzo za rozmowę.
URSZULA GIŻYŃSKA