5 kwietnia 2019 ROKU wieczorem zmarł Tadeusz Szyma, znany reżyser i krytyk filmowy, poeta i wykładowca akademicki. Przez wiele lat członek redakcji “Tygodnika Powszechnego” oraz miesięcznika “Kino”.
Tadeusz Szyma urodził się 22 września 1942 r. w Częstochowie. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował naukowo w Polskiej Akademii Nauk i na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez kilkanaście lat był redaktorem „Tygodnika Powszechnego” (1978-91), na którego łamach zajmował się tematyką kulturalną, m.in. krytyką filmową.
W pierwszej połowie lat 90. wykładał na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego (1991-96) oraz rozpoczął pracę w TVP, gdzie był m.in. kierownikiem redakcji filmu dokumentalnego (1994-96) a następnie wiceszefem redakcji dziecięcej i młodzieżowej (do 2000 r.)
W ostatnich latach był wykładowcą na Papieskim Uniwersytecie Jana Pawła II w Krakowie, gdzie prowadził kurs na temat manipulacji w mediach i komunikacji społecznej, oraz stałym współpracownikiem miesięcznika Kino. Od 2016 r. zasiadał w Radzie Programowej TVP.
Autor bądź współautor wielu nagradzanych filmów dokumentalnych: „Drogi królowej Jadwigi”, „Książę”, „Ormiańskie serce dla Polski”, „Papież nadziei”, „Cały dla Ciebie”, „Tutaj zawsze byliśmy wolni”, „Ostatni świadek”, „Serce Śląska”. Współpracownik Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Autor setek publikacji prasowych, a także tekstów do albumów fotograficznych, m.in. o Ziemi Świętej, Asyżu, malarstwie Stanisława Rodzińskiego; redaktor naczelny przewodnika „Z Karolem Wojtyłą wędrowanie po Polsce”.
Znany poeta. Wydał m. in. „Więcej wierszy nie pamiętam” oraz zbiory dla dzieci „Książka” „Zwierzenia zwierząt”, „Wiersze i wierszyki o sprawach dużych i małych”.
Laureat licznych nagród i odznaczeń: Nagrody Prezesa TVP (1997); Prezydenta Miasta Częstochowy w dziedzinie literatury i historii; w 2012 roku otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności za działalność opozycyjną w latach 70. i 80. (m.in. za współpracę z podziemną Niezależną Telewizją w nowohuckich Mistrzejowicach); kwietniu 2015 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznał mu Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za całokształt pracy twórczej na różnych polach; w 2017 r. został odznaczony przez prezydenta Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za “wybitne zasługi w działalności dziennikarskiej i redakcyjnej”.
Tadeusz Szyma
POWRÓT
Do kraju tego w kącie Europy
zapodzianego wśród pól rozmaitych,
gdzie za przedmurze starczały okopy,
szlacheckie dworki i kościółków szczyty;
gdzie krzyż jest znakiem wierności – na grobach,
masztem nadziei na Piotrowej łodzi,
gdzie znakiem krzyża przemawia niemowa,
ociemniałemu – znowu światło wschodzi.
Skłóconych czasów, gdzie rozstajne drogi
znów się zbiegają w tych prostych ramionach,
co przekreślają fałszywe półbogi
i błogosławią nie zgiętym w pokłonach.
Do kraju tego, gdzie Twe powołanie
gestem sprzeciwu nad światem rozpięte,
a pochylone miłością ku ranie
ludzkiego serca z kainowym piętnem.
Czas się wypełnia i oto powracasz
do tego miasta, gdzie Twoje mieszkanie
opustoszałe- Sienna, Wiślna, Bracka…
katedra wsparta o skałę –
gdzie przed sczerniałą trumną Patrona,
jak dawniej pachnie ciepłym woskiem-
i tylko jaśniej świeci korona…
Do Polski – z ziemi włoskiej.
Czerwiec 1979
mp / Kraków (KAI)