W bieżącym roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa obchodzi Jubileusz 25 lat działalności. To już ćwierć wieku, kiedy Agencja wspomaga polskie rolnictwo i tereny wiejskie. W początkowym okresie ARiMR miała wspierać procesy inwestycyjne w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym oraz usługach dla rolnictwa, a także działalność związaną z podnoszeniem kwalifikacji, doradztwem rolniczym oraz przedsięwzięcia z zakresu rozbudowy infrastruktury technicznej wsi. Przez lata Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozszerzała swoją działalność i dostosowywała się do nowych wymagań. Dzięki temu po przystąpieniu do Unii Europejskiej mogła stać się agencją płatniczą i obsługiwać m.in. dopłaty obszarowe wynikające z mechanizmów wspólnej polityki rolnej.
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) powstała w styczniu 1994 r. jako agencja rządowa, państwowa osoba prawna wspierająca przekształcenia strukturalne w rolnictwie i na wsi (ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Dz. U. z 1994 r. Nr 1, poz. 2).
w celu wspierania rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich.
ARiMR została wyznaczona przez Rząd RP do pełnienia roli akredytowanej agencji płatniczej. Zajmuje się wdrażaniem instrumentów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej oraz udziela pomocy ze środków krajowych. Agencja, jako wykonawca polityki rolnej, ściśle współpracuje z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podlegając jednocześnie nadzorowi Ministerstwa Finansów w zakresie gospodarowania środkami publicznymi.
Struktura organizacyjna
Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa kieruje Prezes powołany przez Premiera RP na wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministra Finansów.
Struktura ARiMR jest trzypoziomowa – Centrala, 16 Oddziałów Regionalnych oraz 314 Biur Powiatowych. W województwie śląskim funkcjonuje 17 biur powiatowych oraz Oddział Regionalny z siedzibą w Częstochowie.
Głównymi beneficjentami działań realizowanych przez ARiMR są:
rolnicy; mieszkańcy wsi; mikroprzedsiębiorstwa; przedsiębiorstwa przetwórstwa rolno-spożywczego; samorządy lokalne; jednostki badawcze, doradcze i szkoleniowe; lokalne grupy działania; grupy producentów rolnych; Nadleśnictwa Lasów Państwowych; podmioty
z sektora rybackiego. Każdy producent, będący posiadaczem zwierząt lub zainteresowany uczestnictwem we współfinansowanych lub finansowanych ze środków Unii Europejskiej mechanizmach administrowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) lub Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), jest zobowiązany do uzyskania numeru identyfikacyjnego oraz wpisu do krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
W bazie ewidencji producentów ARiMR, w której znajdują się beneficjenci wsparcia dystrybuowanego przez Agencję, do końca 2018 r. zarejestrowanych było ponad 2,2 mln podmiotów. Zdecydowana większość to osoby fizyczne, stanowiące 98,0 procent wszystkich podmiotów występujących w bazie. Pozostałe grupy beneficjentów to: osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz spółki cywilne.
Do ewidencji producentów ARiMR w Województwie Śląskim wpisano 96,6 tys. podmiotów, z czego 14,3 tys. stanowią podmioty wpisane na terenie powiatu częstochowskiego i miasta Częstochowy dla których jednostką właściwą do dokonywania czynności administracyjnych związanych z prowadzona ewidencja producentów ARiMR jest Biuro Powiatowe ARiMR w Częstochowie.
Zakres działania
ARiMR w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa na lata 2014–2020 jest podmiotem wdrażającym instrumenty pomocy finansowanej z następujących funduszy unijnych:
• Europejskiego Funduszu Rolnego Gwarancji (EFRG), w ramach którego Agencja realizuje instrumenty pomocy z I filara WPR: płatności bezpośrednie, wspólna organizacja rynków owoców i warzyw.
• Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), z którego finansowane są wszystkie działania dotyczące rozwoju
i wzrostu konkurencyjności polskiego rolnictwa, przetwórstwa żywności
i obszarów wiejskich (II filar WPR).
• Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR), w ramach którego wspierane są przedsięwzięcia na rzecz tworzenia zrównoważonego
i konkurencyjnego rybołówstwa i akwakultury, społecznego rozwoju terytorialnego obszarów rybackich.
Płatności bezpośrednie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE
Z dopłat bezpośrednich w Polsce co roku korzysta ok. 1,4 mln rolników. W naszym kraju dopłatami objęte jest 14 mln ha użytków rolnych. Płatności bezpośrednie dla naszych rolników stanowią przeciętnie połowę ich rocznych dochodów.
W wyniku kolejnych reform WPR płatności bezpośrednie stały się ważnym instrumentem tej polityki odpowiedzialnym za:
– wsparcie i stabilizację dochodów rolniczych, utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska,
– rekompensowanie kosztów związanych z wypełnianiem wymogów wspólnotowych
(w odniesieniu do jakości i sposobów produkcji) związanych z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych),
– zapewnienie równych warunków konkurencji w ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego, a także
– instrumentem pomocnym w realizacji nowych wyzwań związanych z ochroną zasobów naturalnych, zmianami klimatycznymi, gospodarką wodną, różnorodnością biologiczną oraz energią odnawialną.
Płatności bezpośrednie są głównym instrumentem wsparcia dochodów rolników w Unii Europejskiej. Po raz pierwszy płatności bezpośrednie zostały wypłacone w 2004 r.
po akcesji Polski do UE.
System tym jest objętych ok. 1,4 mln rolników, kolejne 700 tys. otrzymuje z ARiMR dopłaty z tytułu prowadzenia działalności rolniczej na terenach górskich i trudnych do gospodarowania (ONW). Równolegle grupa ok.100 tys. rolników korzysta z tzw. dopłat rolnośrodowiskowych.
Województwo śląskie: powiat częstochowski
Na terenach wiejskich województwa śląskiego żyje blisko 998 tysięcy osób, tj. ponad 21% mieszkańców regionu i 6,8% ludności wiejskiej Polski.
Województwo śląskie zbyt często kojarzone jest tylko z przemysłem ciężkim i górnictwem, podczas gdy powierzchnia użytków rolnych wynosząca 486 tys. ha stanowi 39,4% powierzchni województwa.
Największy obszar użytków rolnych posiada subregion północny – 54% powierzchni, drugi pod względem wielkości jest subregion zachodni – 49% powierzchni. W pozostałych dwóch subregionach – centralnym i południowym – udział powierzchni użytków rolnych do ogólnej powierzchni jest podobny i wynosi nieco ponad 36%.
Łącznie w latach 2004 do 2018 w województwie śląskim zrealizowano płatności bezpośrednie w kwocie 4 130 426 006,93 zł przyznanych do powierzchni 360,8 tys. ha/rocznie.
W powiecie częstochowskim w latach 2004 do 2018 zrealizowano płatności bezpośrednie w kwocie 546 423 678 zł przyznanych do powierzchni 49,5 tys. ha/rocznie.
Ponadto w zakresie płatności z tytułu prowadzenia działalności rolniczej na terenach górskich i trudnych do gospodarowania (ONW), w latach 2004 do 2018 w kwocie 69 930 122,76 zł przyznanych do powierzchni 23,5 tys. ha/rocznie.
KK