ŻYCIE TYLKO WTEDY MA WARTOŚĆ,
KIEDY PRZYNOSI POŻYTEK INNYM.
Louis Pasteur
ŻYCIE TYLKO WTEDY MA WARTOŚĆ,
KIEDY PRZYNOSI POŻYTEK INNYM.
Louis Pasteur
Każde pisanie o człowieku jest ważne. Wspomnienia o ludziach, ich dokonaniach, to „ślady wczorajszego dnia, który był niegdyś równie mocny i jedyny, jak dzień dzisiejszy”. Przeszłość nie przestaje być istotna, zachowuje wręcz ogromne znaczenie.
29 marca br. roku minie osiemdziesiąt lat od dnia śmierci Wacława Cypriana Płodowskiego, dyrektora gimnazjum i liceum, działacza oświatowego. Warto choćby w pobieżnym szkicu przypomnieć jego wyjątkowe życie.
Urodził się 20 października 1881 roku w Czyżowie w Białostockiem. Jego rodzicami byli Józef Płodowski i Lucyna z Popławskich. Po ukończeniu gimnazjum, studiował na Politechnice Warszawskiej. Jako dwudziestoletni student odważnie zajmował się pracą oświatową wśród chłopów oraz działalnością patriotyczną, za co był więziony. Przez pewien czas prowadził także zajęcia z młodzieżą na tajnych kompletach w Sosnowcu. Po otrzymaniu w 1909 roku dyplomu inżyniera na Wydziale Chemicznym Politechniki Kijowskiej, droga życiowa Wacława Płodowskiego przywiodła go do Częstochowy. Z miastem związał się na stałe. Tu rozpoczął pracę niestrudzonego pedagoga i wielkiego społecznika. Swą postawą oraz działalnością zapisał wiele kart, które spięte klamrą czasu, tworzyły historię nauki i kultury w naszym mieście.
Pierwsze zajęcia z aerodynamiki prof. Płodowski poprowadził w Gimnazjum Gustawa Kośmińskiego. Wykładał także w Gimnazjum Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu oraz na kursach rzemieślniczych. W 1915 roku został dyrektorem Gimnazjum Męskiego Towarzystwa Opieki Szkolnej w Częstochowie, które trzy lata później zostało upaństwowione i przyjęło nazwę:
I Gimnazjum Państwowe im. Henryka Sienkiewicza. W 1932 roku w wyniku reformy szkolnictwa II Rzeczypospolitej w miejsce tej placówki powołano czteroletnie gimnazjum i dwuletnie liceum. Dyrektor Płodowski czuwał nad poziomem kształcenia uczniów i właściwym doborem pomocy naukowych. Kierował szkołą, w której uczyli znakomici nauczyciele m.in.: Władysław Tatarkiewicz, Władysław Biegański, Edward Mąkosza, Wacław Tokarz, Halina Biegańska-Płodowska, Tadeusz Wawrzynowicz. Bardzo cenił sobie współpracę z pedagogami. Dzięki wspólnym wysiłkom, powstały w szkole pracownie: fizyczna, chemiczna, historyczna, modelarstwa i rysunków oraz kółka naukowe: przyrodnicze, krajoznawcze, teatralne, matematyczne. Przez cały czas poszukiwał nowych i ciekawych ujęć dydaktycznych. W latach trzydziestych szkoła dysponowała już m.in.: salą gimnastyczną, bieżnią, kortami tenisowymi, obserwatorium astronomicznym, ogrodem botanicznym, szkolnym ogrodem zoologicznym.
Z inicjatywy dyrektora Płodowskiego powołano także do życia pierwszą w mieście drużynę harcerską im. Waleriana Łukasińskiego.
Wacław Płodowski zapamiętany został, jako osoba niezwykła bogactwem twórczego umysłu i entuzjazmem w działaniu. „(…) Żywiłem dla niego duże uznanie za jego sumienną i pełną poświęcenia pracę w gimnazjum, któremu się oddawał całą swoją duszą, ceniłem jego wysoką inteligencję (…)” napisał w swoim pamiętniku znany częstochowski lekarz i samorządowiec, Stanisław Nowak.
Dla pełni obrazu trzeba dodać, że Płodowski był niezwykle aktywnym działaczem społecznym. W 1920 roku został prezesem Zarządu Towarzystwa nad Uczniem Żołnierzem. Sprawował również obowiązki prezesa Częstochowskiego Koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych. Przez kilka lat przewodniczył Kuratorium Biblioteki Publicznej, angażował się także w prace Towarzystwa Popierania Kultury Regionalnej.
Wacław Cyprian Płodowski zmarł 29 marca 1939 roku w wieku 58 lat. Został pochowany na Cmentarzu Kule w Częstochowie. W pogrzebie tego wybitnego pedagoga wzięła udział młodzież wszystkich szkół częstochowskich.
We wspomnieniach poświęconych dyrektorowi, często odnajdujemy słowa wdzięczności, podziwu i podziękowania dla niego. Osoba Profesora okazała się trwała w pamięci ludzkiej, tak często zawodnej.
Przytoczony fragment pochodzi z publikacji: Nowak S. – Z moich wspomnień. Cz.3. Samorząd m. Częstochowy w latach 1916-1931. Z rękopisu wydał Andrzej J. Zakrzewski. Częstochowa 1994.
Fot. 1. Wacław Cyprian Płodowski – zdjęcie pochodzi ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego, sygn. 1-N-1894.
Barbara Szymańska