W salach Ratusza Miejskiego 25. maja otwarto wystawę “1966 – Milenium kontra 1000-lecie” przygotowaną przez Instytut Pamięci Narodowej. Wystawę otworzył prezydent Tadeusz Wrona, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach Andrzej Sikora oraz gość specjalny o. Jerzy Tomziński
Ekspozycja upamiętnia najważniejsze wydarzenie w dziejach współczesnej Polski – okres Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski. Wielka Nowenna była nakreśloną przez Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego strategią duchowego odrodzenia Polski po latach hitlerowskiego i stalinowskiego totalitaryzmu. Wizja społecznego odrodzenia zrodziła się podczas pobytu Prymasa w więzieniu komunistycznym. Symbolicznym początkiem Wielkiej Nowenny stało się Odnowienie Ślubów Jana Kazimierza na Jasnej Górze 26. sierpnia 1956 r. – pierwsze wielkie, milionowe zgromadzenie wiernych, będące manifestacją na rzecz wolności i niepodległości. 5. maja 1957 r. Śluby zostały powtórzone we wszystkich parafiach otwierając okres przygotowania do uroczystości 1000 lecia chrześcijaństwa.
Władze komunistyczne podjęły walkę z odnową życia religijnego. Komitet Centralny PZPR podjął działania przeciw, jak określano w instrukcji, “ofensywie wojującego klerykalizmu” mającego na celu realizację “obłędnego programu wtrącenia Polski w mroku obskurantyzmu”. 21. lipca 1958 r. funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzili na terenie Klasztoru Jasnogórskiego rewizję konfiskując wydawnictwa religijne.
Instrukcja KC PZPR zakazywała wydawania zgody na budowę kościołów. Rugowano religię ze szkół, zakazywano wieszania krzyża w miejscach publicznych. Księża karani byli grzywnami za organizację “nielegalnych pielgrzymek na Jasną Górę”. Szczyt antyklerykalnej kampanii nastąpił po opublikowaniu 18. listopada 1965 r. “Orędzia biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim”. Na ścianie budynku Kurii Biskupiej w Częstochowie “nieznani sprawcy” napisali “Biskupi – zdrajcy”.
Rok 1966 r. potraktowano w kategorii konfrontacji siły państwa z Kościołem. Z inicjatywy I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki przygotowane zostały oficjalne uroczystości rocznicy Tysiąclecia Państwa Polskiego. Kardynał Stefan Wyszyński wezwał zaś do udziału w obchodach Milenium Chrztu Polski w czasie centralnych uroczystości w kwietniu w Gnieźnie i Poznaniu, a 3. maja w Częstochowie. Dodatkowo uroczystości milenijne organizowano w każdej diecezji, najistotniejszym ich elementem była peregrynacja błogosławionej przez Papieża Piusa XII kopia Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Zdaniem partyjnego ideologa Zenona Kliszko: “rozpoczęła się w nowych warunkach walka o to, kto ma kierować narodem, kto ma sprawować rząd dusz w narodzie…”. Wystawa opowiada o tej konfrontacji.
Punktem kulminacyjnym uroczystości milenijnych była 3. maja uroczystość na Jasnej Górze, w święto Królowej Korony Polskiej. Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński w imieniu Episkopatu, wobec kilkuset tysięcy wiernych, dokonał Aktu Oddania Polski w niewolę Matce Chrystusowej za wolność Kościoła w Ojczyźnie i świecie. Generałem zakonu OO Paulinów i uczestnikiem tych wydarzeń był O. Jerzy Tomziński. Mieszkańcom Częstochowy oraz tysiącom uczestniczących w uroczystości wiernych pozostał w pamięci symbol “pustego” tronu papieskiego. Władze odmówiły bowiem prawa przyjazdu na uroczystości Milenijne Ojcu Świętemu Pawłowi VI.
Sankcje karne i administracyjne nie zniszczyły wielkiego dzieła Milenium. Nie pomogło władzy nawet aresztowanie Kopii Cudownego Obrazu. Historia dała odpowiedź na pytanie Zenona Kliszko “kto ma sprawować rząd dusz w narodzie”. Wielka Nowenna i Milenium było przebudzeniem narodu, otwarciem drogi, której kolejne etapy wyznaczał Pontyfikat Ojca Świętego Jana Pawła II i powstanie społecznego ruchu “Solidarności”.
Wystawa przygotowana została przez oddział poznański IPN wg scenariusza dr Stanisława Jankowiaka i Filipa Leśniaka, projekt plastyczny: Rafał Górczyński ASP Poznań.
R