Historia

„Początek października zaznaczył się nagłym oziębieniem powietrza. Toteż ulice mniej były ożywione niż zwykle, mimo pięknej, słonecznej pogody, a to tym bardziej, że tumany kurzu i liści zrażały do przechadzki nawet przysięgłych amatorów spaceru. Za to kina były, jak zwykle, przepełnione”.

Garnek to niewielka wieś pod Radomskiem, położona w odległości niecałych trzydziestu kilometrów od Częstochowy. Leży niedaleko Gidel i Św. Anny. Miejscowość ma długą, bogatą i ciekawą historię, która doczekała się monografii. Nie inaczej ma się sprawa z tamtejszą parafią pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Sprawowało tam posługę dwóch kapłanów, którzy w czasie najwyższej próby ponieśli tam niejako podwójną ofiarę. Jeden za obronę tego, czemu należy się najwyższa cześć w sferze chrześcijańskiego sacrum, drugi zaś za walkę o wolność i polskość.

„…oficer o wielkiej przyszłości, o najwspanialszych cechach charakteru, wybitny obserwator…”

1 września 1943 r. – w Częstochowie została uruchomiona radiostacja-nadajnik, słyszana w okupowanym kraju, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Zbudował ją Antoni Zębik pseudonim „Biegły” i Antoni Drożdż. Miała być użyta do walki z Niemcami w końcowej fazie wojny. 31 grudnia 1943 roku została przekazana władzom Polski Podziemnej. Od 8 sierpnia 1944 roku do 4 października 1944 roku, podczas powstania warszawskiego, pracowała w stolicy pod nazwą radiostacja „Błyskawica”.

Przed II Wojną Światową w Częstochowie przy ulicy Małej mieszkał i dorastał Henryk Krakowian, późniejszy pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Urodził się 15 lipca 1919 w Częstochowie, jego ojciec był kolejarzem, matka zajmowała się domem.

W 1920 roku Polska nie walczyła sama. Oczywiście nie mogła liczyć na pomoc Anglików. Ci nie byli zainteresowani istnieniem niepodległego państwa polskiego. Od Francuzów Polacy kupowali broń, Francuzi wchodzili w skład Misji Międzysojuszniczej dla Polski. Jeden z jej członków, gen. dywizji Maxime Weygand doradzał polskiemu szefowi sztabu generalnego gen. porucznikowi Tadeuszowi Rozwadowskiemu.

Bitwa Warszawska, zwyczajowo nazywana Cudem nad Wisłą to starcie zbrojne stoczone w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku pomiędzy Rosją Radziecką i Polską, decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej.

Nowinki w dziedzinach rozrywkowych mają to do siebie, że o ile na przeszkodzie nie stoi im ograniczony dostęp bądź mała zasobność portfeli potencjalnych odbiorców atrakcji, to prędko przeistaczają się one w szaleństwo powszechnej mody. Tak było z menażeriami, obwoźnymi teatrami, karuzelą, gramofonem, jazdą na wrotkach i tak samo było z kinem. Gdzie tylko się pojawiło, tam już nikt nie mógł zapomnieć magii ruchomego obrazu. W okresie od początku XX w. do 1939 r. w Częstochowie trwała istna gorączka kinematografii. Kinoteatry powstawały jak grzyby po deszczu, duże i kameralne, profesjonalne i amatorskie, nierzadko zmieniające nazwy i właścicieli, i coraz zacieklej konkurujące o coraz bardziej wybredną klientelę. A przyczyniło się do tego dwóch dżentelmenów.

Bitwa Warszawska, zwyczajowo nazywana Cudem nad Wisłą to starcie zbrojne stoczone w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku pomiędzy Rosją Radziecką i Polską, decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej.

Szare Szeregi: I iść będziemy w Polskę szarymi szeregami, i będzie Bóg z nami i naród z nami – tymi słowami zaczyna się hymn Szarych Szeregów.  Była to pierwsza zbrojna organizacja podziemia na okupowanych terenach. Powstała z ZHP,  27 września 1939 roku powołana przez Naczelną Radę Harcerską.

Sowiety znajdowały się w centrum Państwa. 5 sierpnia 1920 roku Rada Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej wydała odezwę do Narodu, w niej znalazły się następujące słowa: „Wróg zaborczy, wróg najeźdźca, wróg niosący z sobą niewolę narodu, ufa, że zdobędzie Warszawę, naszą stolicę i że w Warszawie podyktuje Polsce pokój zwycięski”. Pod odezwą podpisał się Prezydent Ministrów Wincenty Witos i 17 ministrów.

O świcie sotnie ukraińskich nacjonalistów zaatakowały ponad 100 polskich wsi, osiedli i majątków. Napastników wspierali miejscowi chłopi ukraińscy. W ciągu jednego dnia w bestialski sposób zamordowano co najmniej 3000 Polaków. Eksterminacja polskiej ludności na Kresach Południowo-Wschodnich II RP przyniosła w latach 1943–1945 ponad 100 tys. ofiar. W 2016 r. Sejm ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Przy tej okazji warto także pamiętać o ukraińskich Sprawiedliwych, którzy, narażając życie, a czasem płacąc życiem, odważyli się w tych strasznych czasach pomóc lub choćby ostrzec polskich sąsiadów.

30 czerwca 1920 roku prezydent Ministrów piątego już rządu od odzyskania przez Polskę niepodległości, Władysław Grabski, wygłosił w Sejmie exposée. Zapowiedział zgłoszenie trzech nowych projektów ustaw związanych z realizacją reformy rolnej: o Banku Rolnym, o przeznaczeniu 1 000 000 000 000 marek polskich na cele parcelacji i przymusowym wykupie ziemi przez Państwo.

W dniach kiedy cały świat upamiętnia 75–rocznicę zakończenia II wojny w Belgii ukaże się niezwykły album „Vergeten Helden” (Zapomniani bohaterowie) poświęcony żołnierzom gen. Maczka i ich wojennej epopei.

1 czerwca 1906 r. – w zamachu zorganizowanym przez Polską Partię Socjalistyczną zginęli funkcjonariusze Straży Ziemskiej z Częstochowy wachmistrz Aleksander Luzin i strażnik Jan Nikulin. Szczególnie znienawidzony był ten pierwszy. Wśród zamachowców był m.in. Eugeniusz Hołubiczko. Eugeniusz Hołubiczko zginął w Herbach w zamachu jeszcze tego samego roku.

WOKÓŁ 100. ROCZNICY WOJNY POLSKO-BOLSZEWICKIEJ 1920-2020