Historia

Wiele wybitnych postaci historycznych było mocno związanych z Częstochową. Na łamach naszego Magazynu Historycznego „Nad Wartą” niejednokrotnie przedstawialiśmy osoby zasłużone dla odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., działaczy niepodległościowych oraz wojskowych, mających również swój życiowy epizod związany z Częstochową, m.in., Józefa Piłsudskiego, Mariana Żegotę-Januszajtisa i Gustawa Orlicz-Dreszera. W niniejszym artykule skupimy się na przedstawicielu polskiego Kościoła Katolickiego – Ojcu Augustynie Kordeckim, który zasłynął dzielną postawą i obroną Jasnej Góry przed szwedzkim najazdem w 1655 r. Osobę bohaterskiego Ojca przeora i Jego dokonania należy przypominać. Nieprzypadkowo jedna z ulic, nieopodal klasztoru jasnogórskiego, została nazwana jego imieniem. 27 grudnia br. mija 365. rocznica zakończenia oblężenia Jasnej Góry przez wojska szwedzkie, rozpoczętego 18 listopada 1655 r.

W świecie west burgerów, hot-dogów i pizz uchodzi gdzieś, zanika, przebogata niegdyś tradycja kulinarna poszczególnych regionów, ziem, miejscowości. Coś co było kiedyś codziennym rytuałem, spotkaniem i rozmową przy stole, stało się bezimienną konsumpcją w towarzystwie włączonego telewizora czy komputera. Smaki i zapachy zanikły, pojawiają się tylko w okolicach Świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Być może w kwarantannie spowodowanej „Wielką Zarazą ze Wschodu”, warto spróbować nie pamiętać o czasie teraźniejszym, odbyć kulinarną podróż w przeszłość. Artykuł niniejszy ma na celu przypomnienie dawnej kuchni i chociaż niektórych dawnych smaków Ziemi Częstochowskiej.

Święta Bożego Narodzenia zbliżają się wielkimi krokami. Już za chwilę będziemy głęboko przeżywać te wyjątkowe dni. Przedświąteczny czas kojarzy się nieodzownie m.in. z budowaniem szopek bożonarodzeniowych. Szopki symbolizują jedność rodziny, pokój, miłość, nadzieję. Stanowią one niezwykłą oprawę w czasie świąt. Cieszą oczy do 2 lutego, czyli do święta Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej). W ich budowę angażują się dorośli, dzieci i młodzież. Szopki powstają przede wszystkim w kościołach, ale zdobią także nasze mieszkania.

Ks. Marian Duda

„Duchowa Ojczyzna. Dzieje parafii pw. św. Michała Archanioła w Kamienicy Polskiej 1870–1920”

Częstochowa 2020.

Księża Maksymilian Binkiewicz i Ludwik Gietyngier – częstochowscy błogosławieni męczennicy

W dniach od 11 do 20 listopada 1920 roku, w czasie samodzielnie prowadzonej kampanii wojennej na Ukrainie została rozbita przez Armię Czerwoną, licząca 40 000 żołnierzy, sojusznicza Wojsku Polskiemu, Ukraińska Armia Ludowa. 21 listopada 1920 roku pobici Ukraińcy ewakuowali się do Polski, gdzie zostali internowani.

„Polska zmartwychwstanie” – historia męczeńskiej śmierci ojca Romualda Kłaczyńskiego

Siłą i skarbem naszego Narodu są nie tylko odważni mężczyźni, ale i dzielne kobiety, jak Wanda Bzowska, dla której rodzina i Ojczyzna stanowiły motor działania przez całe życie. Ta niezwykła dama przyszła na świat 30 stycznia 1884 w Charsznicy w powiecie miechowskim w rodzinie Leona Bojarskiego oraz Katarzyny ze Skórzewskich.

Historia poszukiwań sztandaru 7 Pułku Artylerii Lekkiej, który zaginął we wrześniu 1939 roku, sięga lat 60-tych ubiegłego wieku i z pewnością mogłaby stanowić materiał na dobrą powieść przygodowo-sensacyjną. Wersji o losach pułkowego symbolu, legend, tajemniczych map było niezwykle wiele. Szukano go pod Janowem, pod Lelowem, a niektóre tropy prowadziły nawet w rejon Skarżyska-Kamiennej.

Od kiedy tylko niemieckie oddziały frontowe Wehrmachtu, Selbschutzu i posuwające się za nimi jednostki Einatzgruppen wkroczyły na polskie terytorium we wrześniu 1939 r., ich szlak znaczyło pasmo zbrodni. Zgodnie z rozkazami i wytycznymi szefa RSHA – Policji Politycznej i Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy – Obergruppenführera SS Reinharda Heidricha coraz częściej przybierały formę planowej i zorganizowanej eksterminacji.

„Początek października zaznaczył się nagłym oziębieniem powietrza. Toteż ulice mniej były ożywione niż zwykle, mimo pięknej, słonecznej pogody, a to tym bardziej, że tumany kurzu i liści zrażały do przechadzki nawet przysięgłych amatorów spaceru. Za to kina były, jak zwykle, przepełnione”.

Garnek to niewielka wieś pod Radomskiem, położona w odległości niecałych trzydziestu kilometrów od Częstochowy. Leży niedaleko Gidel i Św. Anny. Miejscowość ma długą, bogatą i ciekawą historię, która doczekała się monografii. Nie inaczej ma się sprawa z tamtejszą parafią pw. Niepokalanego Poczęcia NMP. Sprawowało tam posługę dwóch kapłanów, którzy w czasie najwyższej próby ponieśli tam niejako podwójną ofiarę. Jeden za obronę tego, czemu należy się najwyższa cześć w sferze chrześcijańskiego sacrum, drugi zaś za walkę o wolność i polskość.

„…oficer o wielkiej przyszłości, o najwspanialszych cechach charakteru, wybitny obserwator…”

1 września 1943 r. – w Częstochowie została uruchomiona radiostacja-nadajnik, słyszana w okupowanym kraju, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Zbudował ją Antoni Zębik pseudonim „Biegły” i Antoni Drożdż. Miała być użyta do walki z Niemcami w końcowej fazie wojny. 31 grudnia 1943 roku została przekazana władzom Polski Podziemnej. Od 8 sierpnia 1944 roku do 4 października 1944 roku, podczas powstania warszawskiego, pracowała w stolicy pod nazwą radiostacja „Błyskawica”.

Przed II Wojną Światową w Częstochowie przy ulicy Małej mieszkał i dorastał Henryk Krakowian, późniejszy pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Urodził się 15 lipca 1919 w Częstochowie, jego ojciec był kolejarzem, matka zajmowała się domem.

W 1920 roku Polska nie walczyła sama. Oczywiście nie mogła liczyć na pomoc Anglików. Ci nie byli zainteresowani istnieniem niepodległego państwa polskiego. Od Francuzów Polacy kupowali broń, Francuzi wchodzili w skład Misji Międzysojuszniczej dla Polski. Jeden z jej członków, gen. dywizji Maxime Weygand doradzał polskiemu szefowi sztabu generalnego gen. porucznikowi Tadeuszowi Rozwadowskiemu.

Bitwa Warszawska, zwyczajowo nazywana Cudem nad Wisłą to starcie zbrojne stoczone w dniach 13–25 sierpnia 1920 roku pomiędzy Rosją Radziecką i Polską, decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej.

Nowinki w dziedzinach rozrywkowych mają to do siebie, że o ile na przeszkodzie nie stoi im ograniczony dostęp bądź mała zasobność portfeli potencjalnych odbiorców atrakcji, to prędko przeistaczają się one w szaleństwo powszechnej mody. Tak było z menażeriami, obwoźnymi teatrami, karuzelą, gramofonem, jazdą na wrotkach i tak samo było z kinem. Gdzie tylko się pojawiło, tam już nikt nie mógł zapomnieć magii ruchomego obrazu. W okresie od początku XX w. do 1939 r. w Częstochowie trwała istna gorączka kinematografii. Kinoteatry powstawały jak grzyby po deszczu, duże i kameralne, profesjonalne i amatorskie, nierzadko zmieniające nazwy i właścicieli, i coraz zacieklej konkurujące o coraz bardziej wybredną klientelę. A przyczyniło się do tego dwóch dżentelmenów.