Na południe od Częstochowy rozciągają się lasy o powierzchni 17652,07 ha, którymi zarządza podzielone na 14 leśnictw Nadleśnictwo Herby. Całość powierzchni leśnej Nadleśnictwa znajduje się w strefie średnich uszkodzeń przemysłowych i ma charakter ochronny. Niedawno udostępniono tu ścieżkę dydaktyczno – przyrodniczą, która powstała przy współudziale środków finansowych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach – oddział w Częstochowie.
Rozpoczyna się ona tuż przy leśniczówce leśnictwa Blachownia, gdzie można dojechać miejskim autobusem nr 52. Dla zmotoryzowanych urządzono wygodny parking. U wejścia okoliczna sójka charakterystycznym krzykiem ostrzega wszystkich, że przyszedł człowiek. Urokliwa, świetnie przygotowana i oznakowana ścieżka jest wspaniałym miejscem spaceru dla całej rodziny. Doskonale spełnia funkcje edukacyjne. Odwiedziło ją już wiele wycieczek szkolnych z Częstochowy i okolicznych gmin. Pierwszym punktem ścieżki jest szkółka leśna prowadzona w gruncie oraz metodą Dunemanna w drewnianych obramowaniach wypełnionych ściółką leśną pokrytą torfem lub piaskiem. Drugi punkt to styk dwóch różnych zbiorowisk leśnych, wilgotnego lasu łęgowego i boru. Dalej ścieżka prowadzi przez drzewostan charakterystyczny dla Nadleśnictwa Herby. Po obu jej stronach zobaczyć można sosny, świerki, dęby, topole, osiki, graby, czeremchy, klony i jarzębiny. Po przejściu około 150 m dochodzimy do kolejnego punktu trasy, którym jest wyłączony drzewostan nasienny – oznaczone żółtymi opaskami najładniejsze okazy drzew. Znajdują się tam ponad stuletnie sosny, z których szyszki zbiera się przy użyciu specjalnych drabin nie uszkadzających drzew. Ten drzewostan cechuje rodzime pochodzenie, odpowiedni wiek i wysoka zdrowotność. Otoczony jest otuliną – lasem chroniącym przed burzami, wiatrami oraz pyłkiem nasiennym z niepożądanych drzew.
– W całym Nadleśnictwie, na ponad 17 tys. ha mamy dwa takie wydzielone drzewostany nasienne, tutaj w leśnictwie Trzepizury i w leśnictwie Aleksandria – mówi Ryszard Kocieliński – p.o. nadleśniczego Nadleśnictwa Herby.
Ciekawym miejscem, po przejściu około 430 m, jest styk trzech różnych faz rozwojowych lasu. Faza uprawy to okres od momentu posadzenia do chwili, kiedy gałązki sąsiednich drzew zaczynają się ze sobą stykać. Faza młodnika – rywalizacja o pokarm i światło – objawia się różnicą we wzroście a nawet obumieraniem. Faza drzewostanu dojrzewającego to las, którego pierśnica (średnica na wysokości 1,3 m) przekracza 20 cm.
Po przejściu około 70 m dochodzimy do przepięknego zakątka leśnego, gdzie bije źrodełko, z którego bierze początek ciek wodny prowadzący do zbiornika w Blachowni. Wokół źródełka wytworzył się zespół roślinny łęgu jesionowo-olszowego i cieki wodne, nad którymi rozpostarły się drewniane mostki. Znajdują się tam też urządzenia turystyczne – drewniana palisada, schodki, stoły, ławy, przy których można odpocząć przed udaniem się w dalszą wędrówkę. Woda ze źródełka ma swoich stałych odbiorców. Od 5 lat przyjeżdzam tu po wodę – mówi pan Marian Ściebura. Wszyscy w domu ją pijemy. Państwo Władysława i Mieczysław Pastuszkowie przyjechali tu po wodę z Częstochowy.
Herbatę i rosół zawsze na niej gotujemy – mówi pani Władysława. Dalej ścieżka prowadzi przez miejsca, gdzie zobaczyć można jak las sobie radzi z naturalnymi wrogami – owadami roślinożernymi. Dochodzimy do miejsca, gdzie pokazana jest trzebież – cięcia pielęgnacyjne mające na celu ukształtowanie, podniesienie jakości i wartości drzewostanu. Pokonując ostatni etap ścieżki dochodzi się do parkingu przy leśniczówce. Ścieżkę zdrowia prześć można w czasie od 1 do 2 godzin. Zorganizowane grupy oprowadzają pracownicy nadleśnictwa oraz leśniczy z Blachowni pan Lech Norman. Dokładne tablice informacyjne opisują wszystko precyzyjnie, przejście tego szlaku bez przewodnika również stanowi dużą przyjemność niezależnie od pory roku.
– Oprowadzając wycieczki szkolne po ścieżce zwracamy szczególną uwagę na rolę leśników – mówi Krzysztof Chojecki z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach – na ich codzienną pracę. Przyroda w wielu przypadkach dałaby sobie sama radę, ale czas, w którym choćby po pożarze wszystko wraca do normy, to kilkaset lat. Dzięki przemyślanej ingerencji człowieka drzewostan można odbudować w kilkadziesiąt lat. 60 – letnia sosna dostarcza w ciągu dnia tlenu dla 3 osób.
Szkoły zainteresowane zwiedzeniem ścieżki dydaktyczno – przyrodniczej mogą dzwonić do biura Nadleśnictwa Herby, tel. 357 40 09 oraz do leśnictwa Blachownia tel. 327 02 26.
JB