Energia odnawialna odgrywa coraz większą rolę w krajach Unii Europejskiej, ale jej udział w ogólnym bilansie paliw jest ciągle zbyt mały – średnio wynosi 6 proc.
Energia odnawialna odgrywa coraz większą rolę w krajach Unii Europejskiej, ale jej udział w ogólnym bilansie paliw jest ciągle zbyt mały – średnio wynosi 6 proc.
Odnawialne źródła energii stają się bardzo ważnym składnikiem bilansu energetycznego w Polsce. Ich produkcje reguluje “Strategia rozwoju energetyki odnawialnej”, przyjęta przez Radę Ministrów uchwałą z dnia 5 września 2000 roku i zatwierdzona przez sejm RP uchwałą z dnia 23 sierpnia 2001 roku.
Do podstawowych rodzajów energii odnawialnej, które mogą być wykorzystane do produkcji ciepła i energii elektrycznej, należy biomasa w postaci drewna odpadowego i słomy oraz biogaz. Stanowią one ponad 98 proc. odnawialnych źródeł energii w Polsce.
BIOMASA JAKO ŹRÓDŁO ENERGII ODNAWIALNEJ
Biomasa obejmuje odpady powstające podczas produkcji i przetwarzania produktów roślinnych (słoma w rolnictwie, odpady drzewne w przemyśle drzewnym i celulozowo-papierniczym), jak też rośliny hodowane w celach energetycznych na specjalnych plantacjach, np.: wierzba i topola. Biomasa może być ważnym źródłem energii pierwotnej w rejonach rolniczych, charakteryzujących się znaczną produkcją roślinną. Najważniejszą zaletą biomasy i innych źródeł energii odnawialnej jest to, że nie powodują one tak dużej emisji SO2 i NOx, jak ma to miejsce przy spalaniu węgla kamiennego i oleju opałowego.
CHARAKTERYSTYCZNE WŁAŚCIWOŚCI BIOMASY W POSTACI DREWNA ODPADOWEGO I SŁOMY.
Drewno, podobnie jak słomę, zalicza się do odnawialnych źródeł energii o tzw. zerowym efekcie emisji CO2. Dwutlenek węgla emitowany do atmosfery w procesie spalania drewna czy słomy jest asymilowany przez następne pokolenie drzew czy roślin uprawnych. Wynika z tego, że drewno, podobnie jak i inne rodzaje biomasy, będzie wyłączone z tzw. podatku od emisji CO2, który już obowiązuje np.: w Dani, Niemczech czy Szwecji.
Z punktu widzenia środowiska niska zawartość siarki w słomie ma duże znaczenie, ponieważ obecność związków siarki w spalinach powoduje szybszą korozję stalowych elementów kotła, kanałów spalinowych, komina itp. W czasie spalania słomy emisja związków siarki w gazach spalinowych jest 5- 8-krotnie mniejsza niż przy spalaniu węgla kamiennego.
W trakcie produkcji ciepła należy zwracać szczególną uwagę na aspekty związane z ochroną środowiska. Słoma, wykorzystywana do celów energetycznych, ma znaczną przewagę nad węglem ze względu na faktyczny brak dodatkowej emisji CO2 do atmosfery, ponieważ w czasie spalania słomy nie wydziela się więcej CO2 aniżeli zostało pobrane z atmosfery w trakcie wzrostu danego zboża lub rośliny. Z punktu widzenia emisji CO2 do atmosfery przyjmuje się, że słoma jest obojętna dla środowiska. Podczas spalania słomy wydziela się także znacznie mniej związków siarki aniżeli przy spalaniu węgla czy ciężkiego oleju opałowego, a emisja związków azotu NOx jest na tym samym poziomie co przy spalaniu innych paliw.
Spośród odnawialnych źródeł energii bardzo duże znaczenie ma biomasa. Występuje ona w postaci drewna opałowego, pochodzącego z lasów, oraz ze specjalnych plantacji energetycznych, jak też jako słoma zbóż (żyto, pszenica) i słoma roślin oleistych (rzepak, słonecznik). Wykorzystanie biomasy w postaci słomy lub drewna odpadowego może mieć duże znaczenie w produkcji ciepła na obszarach użytkowanych rolniczo, gdzie istnieją znaczne ilości słomy, która nie jest w całości wykorzystana w gospodarstwach rolnych, a także w pojedynczych budynkach i osiedlach, które są zlokalizowane w pobliżu obszarów leśnych, zakładów przetwórstwa drewna, jak fabryki mebli, okien, płyt pilśniowych itp.
Spalanie drewna odpadowego i słomy jest opłacalne w porównaniu z innymi nośnikami energii pierwotnej, ponieważ wykorzystuje się paliwo pochodzące albo z produkcji roślinnej, albo jako materiał odpadowy. Paliwo takie jest korzystne ze względów ekologicznych, gdyż w procesie spalania drewna i słomy emitowane są mniejsze ilości dwutlenku siarki i związków azotu niż przy spalaniu węgla kamiennego, a emisja dwutlenku węgla zachodzi w obiegu zamkniętym , obejmującym okres jednego roku w przypadku słomy i kilku do kilkudziesięciu lat w przypadku drewna.
Zastępowanie węgla kamiennego biomasą w postaci drewna odpadowego i słomy powinno być wspierane odpowiednią polityką rządu na wzór sprawdzonych rozwiązań niektórych krajów skandynawskich (Dania, Szwecja), tj. poprzez przydzielanie niskooprocentowanych kredytów, stosowanie umorzeń części kredytów, wprowadzenie odpowiedniej polityki podatkowej w odniesieniu do paliw kopalnych itp.
JOANNA WRZASK i BARTOSZ TRZEPIZÓR