wieś, siedziba gminy w pow. częstochowskim. W źródłach średniowiecznych wymieniana: 1262 r. Mitanou, a w 1426 r. Mikanow, co świadczy, iż pierwotnie nosiła nazwę Mytanów (od mitać – plątać). Dawniej była to wieś książęca, którą książę krakowski Bolesław Wstydliwy w 1260 r. nadał klasztorowi klarysek w Zawichoście, a następnie w Krakowie. Nadanie to związane było z działalnością siostry księżnej Salomei, która po śmierci męża Kolomana węgierskiego (1241) wstąpiła do zakonu klarysek w Zawichoście (od 1693 r. oficjalnie uznawana za błogosławioną w polskim Kościele katolickim). Klaryski otoczyły opieka kościół parafialny, ale wieś przekazywały stale w dzierżawę. Opis parafii mykanowskiej znalazł się w “Liber beneficjorum” Jana Łaskiego z 1521 r. Od 1626 r. parafia posiadała filię w Cykarzewie.
MYKANÓW, wieś, siedziba gminy w pow. częstochowskim. W źródłach średniowiecznych wymieniana: 1262 r. Mitanou, a w 1426 r. Mikanow, co świadczy, iż pierwotnie nosiła nazwę Mytanów (od mitać – plątać). Dawniej była to wieś książęca, którą książę krakowski Bolesław Wstydliwy w 1260 r. nadał klasztorowi klarysek w Zawichoście, a następnie w Krakowie. Nadanie to związane było z działalnością siostry księżnej Salomei, która po śmierci męża Kolomana węgierskiego (1241) wstąpiła do zakonu klarysek w Zawichoście (od 1693 r. oficjalnie uznawana za błogosławioną w polskim Kościele katolickim). Klaryski otoczyły opieka kościół parafialny, ale wieś przekazywały stale w dzierżawę. Opis parafii mykanowskiej znalazł się w “Liber beneficjorum” Jana Łaskiego z 1521 r. Od 1626 r. parafia posiadała filię w Cykarzewie.
Ponieważ stara świątynia uległa dewastacji, w 1725 r. Szymon Przypkowicz, malarz, mieszczanin z Częstochowy ufundował nowy kościół. Świątynię tę poświęcił w grudniu 1725 r. infułat Adam Karsznicki, proboszcz łaski. Do końca istnienia I Rzeczypospolitej Mykanów był wsią prywatną we władaniu klarysek. Wydzierżawiony różnym osobom, nie znajdował nigdy opieki ze strony zmieniających się właścicieli, dążących przede wszystkim do maksymalizacji zysków.
W latach 1793-1807 znalazł się w powiecie częstochowskim w Prusach Południowych (Suedpreussen) pod rządami władców pruskich. Po pokoju w Tylży (1807) wraz z okolicą wszedł do Księstwa Warszawskiego, a po 1815 r. do Księstwa Polskiego. W czasie tych zmian nastąpiła likwidacja dóbr zakonnych i zniesienie patronatu klarysek nad kościołem parafialnym. Mykanów został wówczas włączony do dóbr rządowych – Ekonomii Częstochowa.
W 1827 r. było w Mykanowie 46 domów i 291 mieszkańców. Ukazem z dnia 21 listopada 1838 r. wieś Mykanów i folwark mykanowski zostały przekazane pułkownikowi Pawłowi Prokofijewowi. Donacja obejmowała wówczas 1460 morgów ziemi. W 1900 r. wieś posiadała 63 budynki mieszkalne i 637 mieszkańców, którzy uprawiali 761 morgów ziemi. Folwark donacjalny obejmował wówczas 781 morgów ziemi uprawnej. W 1906 r. właściciel donacji uzyskał zezwolenie na przeprowadzenie parcelacji folwarku mykanowskiego, a ostateczne uregulowanie stosunków własnościowych przeprowadziły władze II Rzeczypospolitej.
Mykanów należy do Urzędu Pocztowego Rudniki. W latach 1922-1925 wzniesiono za 38 tys. zł budynek dla Urzędu Gminnego, a w latach 1922-1930 budynek dla jasnogórskiej szkoły powszechnej. We wsi był Dom Ludowy zlokalizowany w sali budynku gminnego. Od 1921 r. Ochotnicza Straż Pożarna miała własną orkiestrę. W 1933 r. Mykanów posiadał 134 domy mieszkalne i 982 mieszkańców. Wieś gospodarzyła na 884 ha ziemi, w tym 802 ha stanowiły grunty orne.
W okresie okupacji niemieckiej rozwijało się tu tajne nauczanie, które prowadziły: Krystyna Klajn, Stanisława Owczarek, Stefania Rabecka i Ignacy Sendela. W latach 1845-1952 Mykanów był siedzibą urzędu gminnego, następnie gromadzkiej rady narodowej, by w latach 70. stać się ponownie siedzibą władz gminnych. W 1970 r. wieś posiadała 213 budynków mieszkalnych i 941 mieszkańców, z których aż 53 proc. utrzymywało się ze źródeł pozarolniczych. W Mykanowie funkcjonowało wówczas 212 gospodarstw rolnych, z których 159 posiadało więcej niż 2 ha ziemi.
Kościół mykanowski po utracie patrona uległ postępującej dewastacji i został rozebrany w 1835 r. W roku 1838 wybudowano kosztem parafian nową świątynię, którą poświęcił Andrzej Muzolf, sędzia konsystorza piotrkowskiego. Po utworzeniu diecezji częstochowskiej (1925) Mykanów znalazł się na jej obszarze. W 1856 r. przyłączono do Mykanowa Kościelec, który dotąd związany był z parafią w Borownie. W 1977 r. z części Mykanowa została utworzona parafia w Rybnej, a w 1985 r. w Kościelcu. Kościól pw. św. Leonarda w Mykanowie poddał gruntownej renowacji ks. Stanisław Patora. W latach 1957-1959 świątynia otrzymała nową polichromię “al fresco” wykonaną przez artystki Joannę Pol i Barbarę Pawłowską. Przy plebanii wybudowano również budynki gospodarcze oraz organistówkę. Tę ostatnią ks. Stanisław Matysiak zamienił następnie na siedzibę urzędu parafialnego.
Do parafii św. Leonarda poza Mykanowem należą Kokawa i Radostków. Parafia dysponuje także blisko usytuowanym cmentarzem. We wsi znajdują się: Urząd Gminy, Urząd Pocztowy, Komisariat Policji, Bank Spółdzielczy, Przychodnia Lekarska, przedszkole publiczne, szkoła podstawowa, gimnazjum, Gminny Ośrodek Kultury, apteka, OSP i liczne przedsiębiorstwa produkcyjno- handlowo-usługowe.
BOGDAN SNOCH