Na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej występuje wiele rzadko spotykanych gatunków roślin i zwierząt, a nawet takich, których w warunkach naturalnych nie ma się nigdzie indziej. Niekiedy w bliskim sąsiedztwie występują tu rośliny charakterystyczne dla wszystkich stron Europy, ale również i Azji; dla klimatu suchego i wilgotnego oraz różnego ukształtowania terenu. Są to między innymi:
Wypławek alpejski
Na terenie gminy Janów, w wodach źródeł krasowych występuje rzadko spotykany dziś relikt z epoki lodowcowej – wypławek alpejski. Ten zimnolubny płaziniec (typ zwierzęcia o prymitywnej budowie) występował powszechnie w Europie w okresie zlodowaceń. Obecnie zamieszkuje chłodne źródła i strumienie. Wypławek alpejski mierzy 18 mm; z jego tępo zakończonego przodu ciała wyrastają czułki. Ma jedną parę dość dużych oczu. Jego pokarmem są denne skorupiaki.
Przytulia krakowska
Roślina zwana też przytulią olsztyńską należy do rodziny marzanowatych. To przykład endemitu, czyli gatunku unikatowego dla danego obszaru, który w warunkach naturalnych nie występuje w żadnym innym miejscu na świecie. Przytulia naturalnie porasta wzgórze zamkowe w Olsztynie, kwitnie w maju i czerwcu. W 2006 roku roślinę umieszczono na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, w grupie gatunków rzadkich. Przytulia krakowska jest objęta ścisłą ochroną.
Jelonek rogacz
Ten rzadko występujący gatunek chrząszcza również zadomowił się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Jego populacja wynosi ok. tysiąca osobników w Polsce. Mierząc z pominięciem żuwaczek, przypominających poroże jelenia, samce osiągają długość 6 cm, samice są natomiast nieco mniejsze. Jelonek rogacz zamieszkuje lasy dębowe, i żywi się sokiem drzew. Podobnie jak większość chrząszczy, potrafi latać. Jego pędrakowate larwy żywią się szczątkami organicznymi i butwiejącym drewnem. Rozwój larwy trwa cztery lata, po czym następuje przepoczwarzenie. Ten etap trwa klika tygodni, a w pełni wykształcone chrząszcze czekają w ziemi do wiosny. Dorosłe osobniki występują w czerwcu.
Fot: Wypławek
Materiał dofinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach
AG