Przebywali w Częstochowie
Pseud. B. Bolesławita, powieściopisarz, poeta, publicysta, krytyk literacki, dziennikarz, wydawca, działacz społ. i polityczny. Ur. 28.07.1812 w Warszawie. Z pochodzenia szlachcic. Dzieciństwo spędził na Podlasiu w Romanowie w majątku babki. Uczył się kolejno w Białej Podlaskiej (ma tu swój pomnik), w Lublinie i Świsłoczy. Naukę na Uniwersytecie Wileńskim rozpoczął w 1829. W 1830 aresztowany za udział w tajnej organizacji, zwolniony za staraniem rodziny, do 1833 pod nadzorem policyjnym. 1837-1853 był najpierw u ojca, a następnie samodzielnie gospodarował na Wołyniu w dzierżawionym Omelnie, później w majątku własnym. Pierwsze jego “powiastki” ukazały się w 1830, natomiast pierwsze powieści wydał w Wilnie w 1831-1833. Współpracował z wieloma wydawnictwami. W 1841-1851 wydawał w Wilnie “Atheneum”. W 1853 osiadł w Żytomierzu. Przyjęty przez wołyńską szlachtę entuzjastycznie, lecz z czasem uznany przez “Gazetę Warszawską” za niebezpiecznego utopistę za zbyt silne akcentowanie w swej twórczości przychylności wobec chłopów. Po krótkim pobycie za granicą wrócił do Warszawy obejmując kierownictwo redakcji “Gazety Polskiej”. Po wybuchu powstania 1863 r. przeniósł się do Drezna, w którym przebywał do 1883. W domu, w którym mieszkał, przy Nordstrasse 28 istnieje muzeum poświęcone jego osobie, zwane “Kraszewski Haus”. Przez 21 lat pobytu w Dreźnie intensywnie pracował tworząc wciąż nowe powieści. 13.06.1883 będąc w Berlinie został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Francji i na polecenie Bismarcka osadzony w Magdeburgu. Po uzyskaniu urlopu zdrowotnego za kaucją wyjechał do Włoch i Szwajcarii. Jubileusz 50-lecia twórczości literackiej Kraszewskiego odbył się w Krakowie. Zaborcze władze austriackie popierały i sprzyjały organizowaniu tej rocznicy, dzięki czemu przybyło 12 tys. uczestników z ziem polskich, krajów europejskich oraz z Ameryki i Australii. Uroczystość zakończyła się w Wiedniu, do którego pisarz został zaproszony, aby otrzymać od cesarza Franciszka Józefa wysokie odznaczenie. Dzięki uroczystościom jubileuszowym miała miejsce zakrojona na szeroką skalę manifestacja kultury polskiej. Pisarz zmarł w Genewie 19.03.1887, przeżywszy lat 75. Dla szerokiej rzeszy czytelników zostawił 144 powieści społeczno-obyczajowe, 88 historycznych, od “Starej baśni” zaczynając na “Saskich ostatkach” kończąc. Czytany był we wszystkich zaborach, tłumaczony na wiele języków.
Kontakty J.I. Kraszewskiego z Częstochową w latach 1850 – 1863. W księdze Liber Exellentissimorum na Jasnej Górze znajduje się pięciowierszowy wpis łaciną “Josepho Ignatio Kraszewski… 25 Jan. 1854”. Był Kraszewski autorem m.in. trzech powieści o tematyce jasnogórskiej. Za jedną, pt. “Kordecki” oo. paulini przyznali pisarzowi i jego rodzinie specjalny przywilej. Kraszewski za doznany zaszczyt postanowił osobiście podziękować, toteż w Księdze Pamiątkowej, na stronicach 763/799, pod datą 7.07.1855 autor własnoręcznie udokumentował swą obecność w klasztorze. Towarzyszył mu w podróży przedstawiciel “Gazety Warszawskiej” Konstanty Pathie. Podróż z Warszawy do Częstochowy goście odbyli po raz pierwszy pociągiem. Wiele materiału do swych książek czerpał Kraszewski osobiście z cennego źródła, którym była jasnogórska biblioteka i zasobne archiwa. Ponieważ cieszył się pełnym zaufaniem oo. paulinów, czasami niektóre tomy wypożyczał “do domu”, których, niestety, nie zwrócił klasztorowi. Po wybuchu Powstania Styczniowego w 1863, z nakazu zastępcy namiestnika, margrabiego A. Wielopolskiego i w obawie przed aresztowaniem opuścił Królestwo i wyjechał do Drezna. Zaistniała sytuacja w pewnym stopniu tłumaczy nie zwrócenie przez Kraszewskiego książek z Jasnej Góry. W dzielnicy Wyczerpy Dolne znajduje się ulica z imieniem pisarza. W częstochowskim Kuratorium żadne ze szkół nie nosi imienia Kraszewskiego.
ROMAN WINIAREK