Jerzy Leszczyński (1884-1959), aktor i reżyser


Przebywali w Częstochowie

Ur. 6.02.1884 r. w Warszawie, syn Bolesława, wybitnego aktora, znanego odtwórcy m.in. ról tragicznych i matki Honoraty z Rapackich, której rodzice byli cenionymi aktorami.
Szkoły: Powszechną św. Floriana i Gimnazjum św. Anny ukończył w Krakowie. Wychowywał się w atmosferze rodzinnego kultu do teatru i sztuki aktorskiej. Będąc dzieckiem, brał udział w przedstawieniach amatorskich. Od 1901 r. studiował w warszawskiej Szkole Dramatycznej istniejącej przy Towarzystwie Muzycznym, w której wykładowcami byli m.in. R. Rapacki, R. Żelazowski i M. Frenkiel.
W 1902 r. bez porozumienia z władzami szkolnymi podjął się zorganizowania zespołu dramatycznego, z którym w Siedlcach i Lublinie wystawił sztukę S. Przybyszewskiego pt. „Złote runo”. Za tę samowolę został ukarany usunięciem z uczelni. Po tym incydencie występował z trupą aktorów z Łodzi pod kierownictwem H. Grubińskiego w komedii muzycznej „Czarodziejski testament”.
Od 1903 r. zaangażował go do Teatru Miejskiego w Krakowie J. Kotarbiński. W teatrze tym pozostawał do 1912 r. Częsta gra w różnorodnym repertuarze, kontakty z doświadczonymi aktorami korzystnie rozwijały i umacniały talent J. Leszczyńskiego. Niebawem utrwaliła się o nim opinia jako o znakomitym odtwórcy ról charakterystycznych amantów.
Wyróżniał się też grą w następujących utworach: Poeta i Pan Młody w „Weselu” St. Wyspiańskiego, Sawa w „Śnie srebrnym Salomei” i Grabiec w „Balladynie” J. Słowackiego, Horacy w „Hamlecie” i Lorenco w „Kupcu weneckim” W. Szekspira., Wituś w „Skizie” i Zbyszko w „Moralności Pani Dulskiej” G. Zapolskiej. Ostatni raz w Teatrze Miejskim w Krakowie zagrał tytułową rolę w „Głupim Jakubie” T. Rittnera.
Z nowym angażem 29.01.1913 r. uczestniczył w inauguracji Teatru Polskiego w Warszawie. W czasie I wojny światowej, będąc poddanym cesarza Austrii, do końca 1915 r. przebywał w Krakowie. Od 1916 do 1939 r. mieszkał w Warszawie i występował w zespołach Teatru Polskiego i Teatrze Narodowym. Za tytułową rolę w „Cyrano de Bergerac” został w 1931 r. odznaczony przez rząd francuski Legią Honorową. Świetne role w komediach A. Fredry przyniosły Leszczyńskiemu zasłużoną sławę niedościgłego odtwórcy granych postaci. Podczas okupacji niemieckiej mieszkał w Warszawie. W latach 1943-1944 zatrudniał się jako kelner w kawiarni „U aktorek”.
Po upadku powstania przeniósł się do Krakowa, w którym w latach 1945-1947 czynnie uczestniczył w życiu teatralnym. Próbował też reżyserii. Od 1947 r. przebywał w stolicy współpracując z Teatrem Rozmaitości i Teatrem Domu Wojska Polskiego i Teatrem Polskim, z którym był na występach w Moskwie. Swą obecność utrwalił w kilkunastu obrazach filmowych. Pod koniec życia przybliżył drukiem swoje wspomnienia w książce pt. „Z pamiętnika aktora” (Czytelnik 1958) „pięknym językiem i utrzymanych w stylu potoczystej i dowcipnej gawędy”.
Zmarł 9.07.1959 r. Jego prochy spoczęły w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim.
Zasługi Jerzego Leszczyńskiego dla kultury polskiej zostały uhonorowane odznaczeniami: Państwową Nagrodą Artystyczną I Stopnia, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Zasługi.

Tinta:
Jerzy Leszczyński w częstochowskim Teatrze Kameralnym
W czwartek 5.11.1931 r. o godz. 20.30 zgodnie z dwoma wcześniejszymi zapowiedziami „Gońca Częstochowskiego” w sali Teatru Kameralnego miał miejsce gościnny występ warszawskiego zespołu teatralnego pod kierownictwem Jerzego Leszczyńskiego, który przedstawił miejscowej publiczności trzyaktową komedię francuską pt. „Miłość już nie w modzie”. W sztuce wystąpili: J. Leszczyński, jego druga żona Leokadia Pancewicz Leszczyńska (1888-1974), która z czasem za zasługi teatralne została trzykrotnie odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1936, 1946, 1953), i aktor Fritsche. Występ spełnił oczekiwania widowni.
Źródła: Wspomniany w tekście pamiętnik Jerzego Leszczyńskiego, Polski Słownik Biograficzny.

ROMAN WINIAREK

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *