Około 1 proc. kobiet, będących w okresie rozrodczym choruje na cukrzycę zanim zajdzie w ciążę, a u 5 proc. cukrzyca rozwija się w czasie ciąży. Kilkanaście lat temu kobieta z tą chorobą miała niewielkie szanse na urodzenie zdrowego dziecka. Obecnie nie ma przeszkód, aby stała się mamą, pod warunkiem, że zadba o zdrowie swoje oraz płodu.
Wiele kobiet nie zdaje sobie sprawy z faktu, że mają podwyższony poziom cukru we krwi. Cukrzyca ciążowa ujawnia się wówczas, gdy kobieta spodziewa się potomka. W grupie ryzyka znajdują się kobiety powyżej 30 roku życia, otyłe, te, które wcześniej urodziły dzieci ważące 4-5 kg i te, w rodzinach których występowała już cukrzyca.
Wszystkie kobiety, które zamierzają zajść w ciążę powinny więc skontrolować poziom cukru we krwi. Jest to bardzo ważne, ponieważ większość wad wrodzonych związanych z cukrzycą powstaje w pierwszych tygodniach ciąży. Jeżeli cukrzyca zostanie rozpoznana dopiero w III trymestrze ciąży, wzrasta ryzyko pojawienia się wad wrodzonych u dziecka.
Chora przy nadziei
W ciążę chcą też zajść kobiety chorujące na cukrzycę. Aby nie doszło do powikłań ciąży oraz do powstania wad wrodzonych u płodu, przed tą decyzją powinny mieć wyrównaną glikemię czyli odpowiedni poziom cukru. Źle kontrolowana cukrzyca i niewystarczająca kontrola poziomu glukozy we krwi zwiększa bowiem kilkukrotnie ryzyko wystąpienia:
* wad wrodzonych u dzieci (uszkodzenia serca, NTD – uszkodzenie mózgu i rdzenia kręgowego).
* zagrożenia śmiercią okołoporodową dziecka (urodzenie martwego dziecka lub żywego, które umrze do 7 dnia po urodzeniu).
* urodzenia martwego płodu (po 22 tygodniu ciąży).
* przedwczesnego porodu (poród przed 37 tygodniem)
* makrosomii (gigantyzm)
* hipoglikemii noworodka
Kobieta chora na cukrzycę będąca w ciąży, musi rygorystycznie kontrolować stan swego zdrowia. Powinna prowadzić ścisłą kontrolę metaboliczną mierząc w domu poziom cukru we krwi 4-8 razy dziennie i dostosowywać indywidualnie dawki leku, naśladując fizjologiczne wydzielanie insuliny i nie dopuszczając do niebezpiecznego podwyższenia poziomu cukru we krwi. Takie postępowanie najczęściej wystarcza, aby ciąża przebiegła bez powikłań, a dziecko urodziło się zdrowe. Poziom glukozy we krwi przed posiłkiem nie powinien przekroczyć 79-108 mg%, poziom glukozy we krwi po posiłku 79-144 mg%, a wartość hemoglobiny glikowanej powinien być niższy niż 5,6%.
Ponadto należy dokładnie kontrolować płód i jego wielkość, a także monitorowć pracę serca płodu za pomocą badań USG, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży. Jeśli dziecko osiągnie wagę 4,5 kilograma lub więcej, zalecane jest cesarskie cięcie.
Insulina dla ciężarnych
EMEA (European Medicines Agency – Europejska Agencja Leków) dopuściła insulinę aspart do stosowania u kobiet z cukrzycą w ciąży. Jest to pierwsza nowoczesna insulina analogowa szybkodziałająca, której bezpieczeństwo zostało potwierdzone w kontrolowanym badaniu klinicznym, do stosowania u kobiet ciężarnych. Rejestracja nastąpiła na podstawie wyników jednej z największych prób klinicznych prowadzonych na ciężarnych. Wykazała ona, że insulina aspart znacząco poprawia w 1 i 3 trymestrze utrzymanie prawidłowego, poposiłkowego poziomu glukozy we krwi w porównaniu z insuliną ludzką krótkodziałającą. Ponadto stosowanie insuliny aspart wykazało dodatkowe znaczne korzyści, zarówno dla matki, jak i dziecka, w porównaniu z insuliną ludzką, przejawiające się:
* rzadszymi przedwczesnymi porodami,
* zmniejszeniem ryzyka hipoglikemii noworodka, wymagającej leczenia,
* utrzymującym się mniejszym ryzykiem hipoglikemii (w ciągu doby, nocy i dnia),
* mniejszym ryzykiem dla płodu.
R