Ból bardzo często jest jedynym wskaźnikiem, dzięki któremu pacjent orientuje się, że w jego organizmie dzieje się coś niepokojącego. Dzięki bólowi zaczyna się on interesować swoim zdrowiem i zgłasza się po poradę lekarską. Niestety w przypadku chorób nerek, a przynajmniej w najpoważniejszych ich chorobach, ból pojawia się rzadko. Dlatego tak istotna jest profilaktyka. Nawet zwykłe badania okresowe, często lekceważone przez pacjentów, pozwalają zdiagnozować stan chorobowy.
Należy pamiętać, że nawet świetne samopoczucie nie gwarantuje, że nerki pracują bez zarzutu. Podstawowe badanie ogólne moczu, wykonywane raz na rok czy nawet raz na dwa lata, pozwala czasami rozpoznać chorobę nerek w bardzo wczesnym stadium i uniknąć bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych.
BÓL W CHOROBACH NEREK
Choroby nerek w większości przypadków przebiegają bezbólowo. W pierwszym etapie najczęściej nie pojawia się ból. Towarzyszy on co prawda infekcjom układu moczowego i kamicy nerkowej, kiedy obrzęk nerki powoduje napinanie bogato unerwionej torebki nerkowej. Większość poważnych stanów chorobowych, także rak nerki – przynajmniej w początkowych stadiach – nie objawia się jednak bólem.
KIEDY NIE BOLI
Guz nerki, jeden z najbardziej złośliwych nowotworów, często przebiega zupełnie bezobjawowo
i nierzadko zdarza się, że zostaje wykryty dopiero w fazie rozsianej. Ogniska wtórne umiejscawiają się głównie w płucach i układzie kostnym. Pacjenci zgłaszają się do lekarza z pobolewaniami w klatce piersiowej i innymi objawami płucnymi albo tylko z nieprawidłowym obrazem radiologicznym płuc (np. w kontrolnym badaniu rentgenowskim klatki piersiowej wykonanym przy okazji badań okresowych
z zakładu pracy), a dopiero po dokładnych badaniach okazuje się, że pierwotną przyczyną dolegliwości jest guz nerki. Najczęściej dopiero zaawansowany duży nowotwór powoduje bóle. Objawy są jednak bardzo niespecyficzne, niekiedy mylone np. z bólem w przebiegu zespołu korzeniowego.
Bezbólowo w przeważającej części przypadków przebiega także kłębuszkowe zapalenie nerek, które obok cukrzycy jest jedną z głównych przyczyn niewydolności nerek. Pacjenci często trafiają do specjalisty w zaawansowanym stadium choroby nerek, czasami nawet w skrajnej mocznicy, kiedy jedyną możliwością terapii jest już tylko leczenie nerkozastępcze dializami. Dlatego tak ważna jest profilaktyka chorób nerek u wieloletnich cukrzyków i osób z innymi patologiami nerek oraz stała kontrola w poradni nefrologicznej
SKĄD BIERZE SIĘ BÓL?
W chorobach nerek ból pojawia się dopiero wówczas, gdy uciskana jest torebka, w której znajduje się nerka. Dzieje się tak w przypadku gdy w nerce znajduje się duży guz lub gdy mamy do czynienia
z obrzękiem nerki.
Ból towarzyszy kamicy nerkowej i odmiedniczkowemu zapaleniu nerek. Kolka nerkowa – jedna
z najsilniejszych znanych dolegliwości bólowych – pojawia się, gdy złóg przeciska się przez bogato
unerwiony moczowód. W tej sytuacji często nie wystarczają zwykłe leki przeciwbólowe i rozkurczowe. Uśmierzenie bólu następuje dopiero po podaniu leków narkotycznych – morfiny czy jej pochodnych.
Ostry ból pojawia się także w przypadku zakażeń układu moczowego. Stanom zapalnym pęcherza
i miedniczek nerkowych towarzyszy wysoka gorączka, a ból na który cierpi pacjent jest bardzo charakterystyczny i szybko skłania chorego do zgłoszenia się do lekarza. Często zakażenia układu moczowego współistnieją z kamicą lub wadami układu moczowego.
Lek. med. Robert Krawczyk
Opracowanie: Euromedic
R