Blisko 50% pacjentów korzystających z porad lekarza pierwszego kontaktu cierpi na bezsenność.
Badania z udziałem 40 tys. pacjentów przeprowadzone w gabinetach lekarzy pierwszego kontaktu wykazały, że w Polsce na bezsenność cierpi aż 45,4% osób. W badaniu wzięło udział 350 lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. W ciągu jednego tygodnia zadawali oni wszystkim zgłaszającym się pytania dotyczące problemów ze snem. W ten sposób przebadanych zostało aż 40.227 osób, wśród których 57,7% stanowiły kobiety. Jednym z najbardziej zaskakujących wyników badania jest wysoki odsetek osób, które przyznały, że mają kłopoty ze snem. Blisko połowa badanych (45,4%) stwierdziła, że cierpi na bezsenność. Badania dowiodły, że problemy ze snem ma 49% kobiet. Największe problemy mają pacjenci z zaśnięciem – 70% oraz ze złą jakością snu (sen nieregenerujący) – 60% badanych. Ponad połowa osób narzekała na sen przerywany. Ponad 40% skarżyło się też na zbyt wczesne budzenie. Typowe objawy bezsenności, takie jak zmęczenie rano czy w ciągu dnia, dotyczyły ponad 1/3 pacjentów.
Znaczna liczba pacjentów z bezsennością, bo aż 66,2% przyznała, że stosuje leczenie, przy czym częściej kobiety (68%) niż mężczyźni. Aż ponad 70% osób, u których zaburzenia snu utrzymywały się powyżej 6 miesięcy zadeklarowało, że stosuje terapię. Największą rzeszę leczących się stanowiły osoby młode i aktywne zawodowo ponad 50% w grupie 20-39 lat i ponad 60% w grupie 40-59 lat. U około połowy badanych leczenie bezsenności trwało powyżej pół roku.
Wśród badanych 36% stanowili pacjenci w przedziale wiekowym 40-59 lat, 22,5% w wieku 20-39 lat oraz 5% osoby poniżej 19. roku życia. Chociaż badanie kolejny raz potwierdziło, że bezsenność narasta wraz z wiekiem, należy zwrócić uwagę na to, że szczególnie dużo osób – około 50% – choruje w wieku produkcyjnym, w grupie 40 – 59 lat. U około połowy badanych leczenie bezsenności trwało ponad pół roku. Wziąwszy pod uwagę fakt wpływu bezsenności na funkcjonowanie osób w ciągu dnia, oznacza to ogromne straty społeczne i ekonomiczne.
Bezsenność, do niedawna uważana za dolegliwość łagodną jest obecnie uznana za znaczący problem zdrowia publicznego. Konsekwencje bezsenności można rozpatrywać w aspekcie zdrowotnym, społecznym i ekonomicznym. Badania z udziałem ochotników, którzy zgodzili się, by pozbawiono ich możliwości snu wykazały, że u osób, które nie przespały doby, wystąpiły symptomy podrażnienia, zmiany nastroju oraz brak zainteresowania otoczeniem. Dalszy brak snu wywoływał objawy podniecenia i kłopoty ze wzrokiem, po których następowała zwiększona wrażliwość na ból. Pojawił się często zamęt umysłowy, a nawet agresja. Tego rodzaju objawy w istotny sposób obniżają jakość życia, wpływają na problemy w pracy i szkole. Nie można zapomnieć, że ponad 50% wypadków przy pracy jest spowodowane sennością w ciągu dnia, która stanowi też 45% wypadków samochodowych. Wiele katastrof innego typu spowodowała również senność.
Bezsenność jest przyczyną zwiększonej liczby konsultacji w gabinetach lekarskich i dwukrotnie wyższym wskaźnikiem hospitalizacji. W USA obliczono, że w 1988 roku, bezsenność kosztowała tamtejsze społeczeństwo 92-107 mld dolarów. Z czego około 40 mld to koszty spadku wydajności pracy, 17-27 mld – wydatki z tytułu różnego rodzaju wypadków komunikacyjnych, a 15,4 mld – bezpośrednie koszty leczenia bezsenności. By uniknąć tego rodzaju obciążeń należy bezwzględnie bezsenność leczyć. Zarówno lekarze, jak i sami pacjenci powinni zwrócić większą uwagę na bezsenność, jako problem medyczny i wystarczająco poważny, aby omawiać go w gabinecie lekarskim.
Specjaliści uczulają, że każdy przypadek bezsenności jest inny i tylko lekarz może podjąć decyzję jakiego rodzaju leczenie należy zastosować. Obecnie medycyna dysponuje już skutecznymi środkami nasennymi nowej generacji, z którymi wiąże się minimalne ryzyko uzależnienia.
Polskie badanie na temat bezsenności w praktyce lekarzy pierwszego kontaktu, zostało przeprowadzone w ramach międzynarodowego, zakrojonego na szeroką skalę sondażu epidemiologicznego SLE – EP. Jest to pierwsza w Polsce tak duża akcja, zorganizowana na zlecenie firmy Sanofi – Synthelabo, od kilku lat zaangażowanej w działania edukacyjne służące poszerzeniu wiedzy na temat bezsenności i jej leczenia zarówno wśród polskich lekarzy, jak i osób chorych.
JOANNA BAR