Częstochowski odcinek Warty i jej okolice tworzą osobliwy krajobraz, dlatego miasto chce “otworzyć się” na rzekę
Rzeka Warta jest prawostronnym dopływem rzeki, Odry uchodzącym do niej poniżej miasta Gorzów Wlkp. Jej źródła znajdują się w Kromołowie (obecnie dzielnicy miasta Zawiercie). Długość rzeki na terenie miasta wynosi ponad 15 km. Jej nazwa ma kilka prawdopodobnych wyjaśnień: “wartka” – o szybkim nurcie, “warta” – stanowić wartość, być czymś cennym (była zarybiona, można było się nad nią osiedlać, spławiać drewno itp., “warta” – strzec, pilnować, czuwać nad czymś (była na wielu odcinkach naturalną granicą).
Wyprawa kajakowa, zorganizowana 19 sierpnia przez magistrat i WOPR, to jeden z elementów otwarcia się miasta na Wartę – dotychczas nieco zapomnianej i zaniedbywanej. W spływie sondażowym uczestniczyli prezydent Tadeusz Wrona, Małgorzata Górska z Wydziału Sportu, a także pięcioro częstochowskich dziennikarzy. Eskapada ruszyła z punktu przy mostku koło Parku Narutowicza, w dwuosobowych składach: każdy uczestnik z ratownikiem WOPR-u, tak na wszelki wypadek, a trzygodzinny spływ zakończyli koło stadniny koni “Pegaz”.
Okolice Warty, jak i sama rzeka tworzą niezwykły krajobraz, a osobliwości przyrodniczych na trasie spływu nie brakuje. Rzeka tworzy bowiem korytarz naturalnej roślinności nadwodnej. Pod względem bogactwa przyrodniczego wyróżniają Wartę rzadkie okazy roślin, a także kilkadziesiąt gatunków ptaków wodnych, takich jak np. krzyżówka żyjąca na wodach wszelkiego rodzaju oraz w ich pobliżu, występująca także w miastach. Jest to ptak częściowo wędrowny, można go spotkać na terenach lęgowych, od lutego do września. Gniazda lokuje w roślinności na brzegach zbiorników wodnych, niekiedy także daleko od wody, również w dziuplach drzew itp. Pokarmem krzyżówki są głównie zielone części roślin i nasiona wydobywane z wody lub zbierane na lądzie, oprócz tego drobne zwierzątka wodne. Jest to ważny ptak łowny, powszechnie występujący i dość liczny, niewymagający specjalnych zabiegów ochronnych poza ochroną biotopów.
Również trzcinowiska w starorzeczu pod wzgórzem Gąszczyk należą do wyjątkowych skarbów Warty. Trzcina pospolita jest wieloletnią trawą wysokości ok. 4m, o bardzo silnym kłączu podziemnym i długich rozłogach, cała sino-zielona, ma wzniesione, grube źdźbła, a liście równowąskie, długie, ostre. Kwiaty trzciny są drobne, zebrane w dużą rozpierzchłą wiechę, przechyloną w jedną stronę. Trzcina kwitnie od lipca do września. Pospolita i szeroko rozpowszechniona, rośnie na brzegach wód stojących i wolno płynących, tworząc własne zbiorowiska na dużych powierzchniach. Jest ważną rośliną użytkową, stosowaną jako surowiec do wyrobu płyt budowlanych, mat, plecionek, papieru, umocnień wydmowych. Na łąkach bywa uciążliwym chwastem, gdyż ma niewielką wartość paszową.
Wśród bogatej flory Warty trzeba wymienić kolczurkę klapowaną – okazałą roślinę pnącą, o pędach długości do 6 m. Liście ma duże, dłoniasto klapowane na ogonkach, a kwiaty białokremowe, rozdzielnopłciowe, ale obok siebie na jednej roślinie. Męskie są mniejsze, średnicy do 1 cm, żeńskie większe do 3 cm. Męskie zbierają się w okazałe, wierzchowate kwiatostany, żeńskie pojedyńczo lub po 2 w kątach liści. Owocem jest duża, do 5 cm, zielona, 4 nasienna torebka z kolczastymi wyrostkami. Kolczurka kwitnie w lipcu i sierpnia, uprawiana jest jako pnącze ozdobne i dziczejąca. Rośnie w lasach i zaroślach nadrzecznych.
Pochodzi z Ameryki Północnej. U nas rozprzestrzenia się jako uciekinier z uprawy.
Wspomnieć należałoby również o innych spotykanych tu okazach przyrodniczych. Wrotycz pospolity to kolejna, okazała, wieloletnia roślina zielona, wysokości do 1,5 m, aromatycznie pachnąca. Łodygi ma wzniesione, sztywne, a liście duże, pierzaste, podzielone. Koszyczki kwiatowe są drobne, żółte, twarde i płaskie, zebrane w gęste, szczytowe kwiatostany. Kwitnie od lipca do października. Wrotycz pospolity jest szeroko rozprzestrzeniony na niżu i w niższych położeniach górskich. Rośnie na nieużytkach, przydrożach, obrzeżach lasów, jest trujący i leczniczy, zarazem, także przyprawowy. Uprawia się go jako ozdobną bylinę parkową. Krwawnik pospolity jest dość charakterystyczną, wieloletnią rośliną zieloną wysokości do 80 cm. Łodygę ma wzniesioną, nierozgałęzioną, ulistnioną. Liście są wydłużone, pierzaste, podzielone na drobne odcinki, a kwiaty białe, zebrane w małe koszyczki. Kwitnie od lipca do października. Jest bardzo pospolitą rośliną, rośnie na polach, łąkach, przydrożach, w zaroślach, na nieużytkach. Ma właściwości lecznicze, rozkurczające i jest bardzo silnie aromatyczna.
Z kolei głóg dwuszyjkowy to krzew lub niewysokie drzewo, do 8 m o liściach odwrotnie jajowatych lub nawet okrągłych, najczęściej płytko klapowanych, ciemnozielonych, błyszczących, opadających na zimę. Na końcach małych gałązek znajdują się ostre ciernie, długości do 7 cm. Kwiaty ma drobne, białokremowe, zebrane w gęste, liczne, wzniesione podbaldachy, silnie, dość nieprzyjemnie pachnące, a owoce czerwone. Głóg kwitnie w okresie od maja do czerwca. Krzew jest pospolity na niżu, rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, na zboczach, w żywopłotach. Głóg to lecznicza, stosowana w chorobach serca. Ma jadalne owoce, choć mało soczyste.
AW