– z diariusza Jana hr. Szembeka, Wiceministra Spraw Zagranicznych II RP
– z diariusza Jana hr. Szembeka, Wiceministra Spraw Zagranicznych II RP
Diariusz wiceministra spraw zagranicznych z okresu 1932–1939 Jana hr. Szembeka to zaledwie skromna część jego spuścizny. Z dużą systematycznością dyktował go swojemu sekretarzowi Januszowi Zambrzuskiemu, natomiast po wybuchu wojny aż do śmierci pisał go już własnoręcznie. Notatki te, w których wspominał także o Częstochowie i pierwszej linii frontu obrony, robił nie tylko dla celów służbowych, ale też z myślą o wykorzystywaniu przy pisaniu w przyszłości pamiętnika. Zdając sobie sprawę z wartości, jaką prezentują zabrał je z Ministerstwa Spraw Zagranicznych z Wierzbowej na tułaczkę, kiedy wraz z rządem opuszczał bombardowaną Warszawę.
1 września 1939 roku
Rano wcześnie, kiedy się jeszcze ubierałem, otrzymałem telefoniczną wiadomość o zwołaniu na godzinę 9.15 posiedzenie Rady Ministrów. Równocześnie nastąpił drugi dzisiaj i od początku wojny alarm lotniczy. Kiedy schodziłem ze schodów, słyszałem wyraźnie strzały armatnie. Pojechałem do Prezydium Rady Ministrów. Premier Sławoj Sładkowski odczytał nam orędzie Pana Prezydenta Ignacego Mościckiego, poza tym przejęto zarządzenie wprowadzenia stanu wyjątkowego i wojennego. Na południe zapowiedziane zostało drugie posiedzenie Rady Ministrów dla rozpatrzenia zagadnień finansowo-wojennych. Stamtąd pojechałem do Ministerstwa Spraw Zagranicznych [od 1932 roku mieściło się w pałacu Bruhla przy pl. Piłsudskiego, budynek doszczętnie zniszczono po Powstaniu Warszawskim].
[Rozmowa z Ministrem Beckiem]. Poszedłem do niego do wili. Doręczyłem mu list Posła Szthmetnego, dowiedziałem moją z nim rozmowę. Minister przywiązał do wystąpienia posła Szatkmary wielkie znaczenie i polecił dyrektorowi Kobylańskiemu, by się udał do niego i uzyskał od niego zgodę na publikowanie listu. Od Ministra wróciłem do domu i mówiłem z Izą (żona Jana hr. Szembeka z domu hrabina Skrzyńska, jej brat Aleksander był Premierem II RP i Ministrem Spraw Zagranicznych II RP), jej wyjazd jeszcze dziś po południu do Świecia, do Adamów hrabiów Tarnawskich. Natychmiast zabrał się do pakowania rzeczy. Z Zambrzuckim pojechałem samochodem do Ministerstwa celem wyrobienia dla nas potrzebnych papierów na wyjazd.
W chwilę po wyjeździe pierwszy silniejszy nalot aroplantów niemieckich nad Warszawą obserwowaliśmy w przedpokoju i wyraźnie słyszeliśmy strzały artylerii przeciwlotniczej (…). Około godziny 5.30 po południu poprosiłem Premiera o zwolnienie mnie z reszty posiedzenia. Zastąpił mnie minister Arciszewski. Pojechałem do domu, by pożegnać się z Izą. Wyjechała już o szarej godzinie do Nałęczowa, gdzie dojechała koło godziny pierwszej w nocy gdzie przenocowała w wilii państwa Becków. Z domu pojechałem jeszcze na chwilę Rady Ministrów, po czym udałem się do Ministerstwa, gdzie pozostałem do późnej nocy (…). Mówiono o licznych nalotach w całej Polsce, o bombardowaniu, szkodach stąd wynikłych w Krakowie, w Częstochowie oraz o marszu wojsk niemieckich, od strony Słowacji. Podkreślono, że wielka bitwa odbędzie się dopiero na przedpolu Poznania, gdzie generał Kutrzeba zajął bardzo silne pozycje. Minister Beck rozwodził się najwięcej nad Westerplatte, bohatersko przez polski garnizon bronione. Opowiadał również o zatopieniu naszego kontrtorpedowca ,, Wicher”, który z podniesioną banderą poszedł na dno. Mówiono również o zbombardowaniu Pucka (…).
Dokończenie na stronie
Fot. Wikipedia
Jan Szembek
80. rocznica wybuchu drugiej wojny światowej
– z diariusza Jana hr. Szembeka, Wiceministra Spraw Zagranicznych II RP
Dokończenie ze strony 11 / I
Towarzystwo Historyczne im. Szembeków w Warszawie w roku 1989, w rodowej siedzibie Szembeków w Siemianicach k. Kępna przypomniało poprzez Mszę Św. w kościele pod wezwaniem św. Idziego 50. rocznicę wybuchu II wojny światowej.
W roku 1992 w miejscu urodzin Jana hr. Szembeka (ur.1881, Poręba Żegoty – 1945, Lizbona) została zorganizowana Msza św. w intencji Jana hr. Szembeka i jego brata Sługi Bożego ks. Włodzimierza, hr. Szembeka (męczennik niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz). Po Mszy św. w miejscowej Szkole Podstawowej w Porębie Żegoty Gmina Alwernia koło Krakowa odbyło się sympozjum pt. „Szembekowie z Poręby Żegoty”.
W latach 1998 i 2014 Towarzystwo Historyczne im. Szembeków zorganizowało konferencję dyplomatyczną w Sejmie RP pt. „Dyplomacja Europejska i Teki Jana hr. Szembeka” z udziałem korpusu dyplomatycznego. W tym samym czasie zorganizowałem spotkanie z młodzieżą w Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie pt. „Absolwenci Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie – Jan i Włodzimierz hr. Szembekowie”. W 2014 roku w zespole pałacowo-parkowym Jana hr. Szembeka w Młoszowej k. Trzebini, blisko Krakowa z inicjatywy Towarzystwa Historycznego im. Szembeków przy wsparciu finansowym Szefa Urzędu d/s Kombatantów i Osób Represjonowanych dr Jana Stanisława Ciechanowskiego na frontonie pałacu została odsłonięta pamiątkowa tablica ostatniego właściciela zespołu pałacowo parkowego Jana hrabiego Szembeka (obecnie jest on własnością Akademii Górniczo-Hutniczej z Krakowa).
W roku 2009 z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Trzebini została zorganizowana międzynarodowa konferencja pt. „Dyplomacja i Teki Jana hr. Szembeka”. 26 października 2015 roku, na zaproszenie Dyrektora II Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie mgr. Marka Stępckiego Prezydent RP dr Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą odsłonili pamiątkową tablicę pamięci Jana hr. Szembeka. Poświęcił ją Biskup Jan Szkodoń. Z tej okazji w auli w/w Liceum miałem przemówienie i Prezydent RP dr Andrzej Duda zwiedził wystawę mojego autorstwa pt. „Rody Szembeków i Fredrów w dziejach Polski”.
Władysław Ryszard Szeląg
Prezes Zarządu
Towarzystwa Historycznego im. Szembeków w Warszawie
r