Kilkanaście dni temu, 9 maja, minęła 99. rocznica utworzenia częstochowskiej 7 Dywizji Piechoty. Została ona powołana do życia rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 8078/I z 9 maja 1919 roku. Zadanie jej sformowania przypadło Dowództwu Okręgu Generalnego Kielce, na którego terenie wyznaczono garnizony dla oddziałów dywizji.
Trzon 7 DP stanowić miały dwie brygady piechoty – XIII Brygada Piechoty w składzie 25 i 26 pp i XIV Brygada Piechoty w składzie 11 i 27 pp oraz VII Brygada Artylerii w składzie 7 pap i I dywizjonu 7 pac. Na pierwszego dowódcę dywizji wyznaczono gen. por. Leonarda Skierskiego, a jako stałą siedzibę dowództwa wyznaczono Częstochowę, gdzie ulokowano także sztaby XIV Brygady Piechoty i VII Brygady Artylerii. Sztab XIII Brygady znajdował się w Piotrkowie Trybunalskim. W czerwcu 1919 roku dywizja weszła w skład I Korpusu Armii gen. Józefa Hallera.
Szlak bojowy 7 DP w latach 1919–1920 nierozłącznie wiąże się z walką narodu polskiego o utrwalenie świeżo odzyskanej Niepodległości. Oddziały dywizji, otrzymywały rozmaite zadania, od osłony granicy z Niemcami, przez udział w walkach z Czechami na froncie śląsko-cieszyńskim, udział w walkach na froncie ukraińskim, aż po działania bojowe podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Dywizja zdobyła sławę przede wszystkim postawą bojową podczas polskiej ofensywy kijowskiej, gdzie walczyła w składzie 3 Armii gen. Edwarda Śmigłego-Rydza, biorąc udział w słynnym zagonie na Żytomierz, a potem podczas odwrotu, tocząc zacięte boje z 1 Armią Konną Siemiona Budionnego. Po ciężkich walkach z bolszewikami na linii Bugu, dywizja wzięła udział w pościgu za Armią Czerwoną, wyróżniając się m.in. udziałem w legendarnym zagonie zmotoryzowanym na Kowel. W 1922 roku, w ramach uznania zasług bojowych, oddziały dywizji wzięły udział w zajmowaniu przyznanych Polsce obszarów Górnego Śląska, m.in. 27 pp zajął Tarnowskie Góry, a 74 pp Lubliniec.
22 sierpnia 1921 roku 7 DP przeszła na etat pokojowy, przechodząc jednocześnie reorganizację. Z jej składu wyłączono 11 i 26 pp, w zamian podporządkowując 74 pp. Ostatecznie trzon dywizji stanowiły zatem 25 pp z garnizonem w Piotrkowie Trybunalskim, 27 pp z garnizonem w Częstochowie, 74 pp z garnizonem w Lublińcu oraz 7 pap (przy którym znajdował się także II dywizjon 4 pac) z garnizonem w Częstochowie. Ponadto Częstochowa stanowiła siedzibę dowództwa dywizji, a z czasem stała się także garnizonem dla oddziałów dywizyjnych, m.in. żandarmerii, kompanii łączności czy Ośrodka Sapersko-Pionierskiego 7 DP. W podczęstochowskich lasach, obok lotniska Kucelin, znajdował się także dywizyjny skład amunicji i materiałów wybuchowych. Ośrodek Zapasowy 7 DP funkcjonował przy 25 pp w Piotrkowie Trybunalskim. Administracyjnie dywizja podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu nr IV w Łodzi.
Gen. bryg. Janusz Gąsiorowski, płk dypl. Stanisław Maczek (drugi od lewej) oraz płk Wacław Wilniewczyc (pierwszy od lewej) przechodzą przed frontem pododdziałów pułków piechoty 7 DP na pl. Pierackiego w Częstochowie (obecnie pl. Biegańskiego), 1938 rok. W tle widoczne sztandary, według kolejności, 27 pp, 74 Gpp i 25 pp. (fot. ze zbiorów autora)
Adam Kurus