W Częstochowie funkcjonuje wysoce wyspecjalizowana Inspekcja Ochrony Środowiska, która wykonuje zadania dla połowy województwa śląskiego. Wykwalifikowani pracownicy Inspekcji pracują na super nowoczesnej aparaturze, która w dużej mierze została zakupiona dzięki znaczącemu wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Do głównych zadań Inspekcji należy prowadzenie kontroli w jednostkach organizacyjnych i podmiotach gospodarczych, korzystających ze środowiska oraz wykonywanie badań, a także ocena stanu środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na terenie województwa śląskiego zadania Inspekcji określone ustawą wykonuje Śląski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, wchodzący w skład wojewódzkiej administracji zespolonej. W skład Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach wchodzi m. in. Delegatura w Częstochowie. W siedzibie Delegatury, przy ul. Rząsawskiej 24/28 mieści się Dział Inspekcji, Dział Monitoringu, Laboratorium (Pracownia Analiz Manualnych, Instrumentalnych, Hydrobiologicznych oraz Pomiarów Terenowych i Pobierania Próbek) i administracja.
Zakres zadań Działu Inspekcji jest bardzo szeroki. To przede wszystkim kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody, kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki użytkowania środowiska, udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji, udział w przekazywaniu do użytku obiektów lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem. Dział Inspekcji ma również moc podejmowania decyzji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań związanych z ochroną środowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze środowiska. W kwestii ochrony środowiska współdziała z innymi organami kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji państwowej i rządowej, samorządu terytorialnego i obrony cywilnej, a także organizacjami społecznymi i opiekunami społecznymi,
Dział Monitoringu Środowiska zajmuje się z kolei organizowaniem i koordynowaniem monitoringu środowiska, prowadzeniem badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego stanu oraz zachodzących w nim zmian oraz udzielaniem informacji na temat stanu środowiska organom administracji państwowej i rządowej, samorządom terytorialnym i obronie cywilnej, a także organizacjom społecznymi i konkretnym obywatelom,
Niezwykle ciekawie prezentuje się praca Laboratorium (analiz). Przeprowadza nono badania i pomiary dla potrzeb innych Działów. Są to badania monitoringowe środowiska: wód powierzchniowych (rzeki i zbiorniki zaporowe), wód podziemnych (źródła, piezometry, studnie), powietrza atmosferyczna, hałasu komunikacyjnego i przemysłowego, pola elektromagnetycznego. Laboratorium przeprowadza także badania kontrolne, służące do oceny emisji zanieczyszczeń do powietrza, wód, ziemi przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą; są to badania wód i ścieków, gleb i odpadów, gazów odlotowych, hałasu przemysłowego i natężenia pól elektromagnetycznych oraz badania związane z poważnymi awariami ekologicznymi
Pracownię Analiz w Częstochowie ze względu na charakter prowadzonych analiz tworzy kilka zespołów: analiz hydrobiologicznych, analiz manualnych i pobierania próbek, analiz chromatograficznych, analiz pierwiastków i pomiarów terenowych. Te liczne zadania laboratorium wykonuje zespół 25 osób.
Dla pełnego uwiarygodnienia wyników badań w pracowni dużym nakładem pracy i środków finansowych opracowano i wdrożono system zarządzania. System został zaakceptowany przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji w 2004 roku i pracownia uzyskała certyfikat akredytacji laboratorium. Obecnie pracownia posiada certyfikat akredytacji potwierdzający zgodność systemu zarządzania z wymogami normy PN-EN ISO/ICE 17025:2005. Certyfikat jest ważny do 23-05-2020 roku.
Przy wykonywaniu badań Pracownia Analiz stosuje dobrą praktykę profesjonalną wyrażającą się poprzez: wykonywanie badań wyłącznie udokumentowanymi, sprawdzonymi metodami badawczymi; posługiwanie się kompletnym, nadzorowanym wyposażeniem pomiarowym i badawczym, wykonywanie badań w odpowiednich warunkach środowiska badań, niezbędnych do realizacji deklarowanego zakresu badań; wykonywanie badań przez kompetentny personel o wysokich potwierdzonych kwalifikacjach w zakresie wykonywanych badań i kontrolowanie określonego poziom jakości badań poprzez wielopoziomową kontrolę jakości i uczestnictwo w badaniach międzylaboratoryjnych.
– Obecnie Pracownia Analiz w Częstochowie przy wykonywaniu badań posługuje się pełnym zakresem technik analitycznych od tradycyjnych grawimetrycznych, miareczkowych, poprzez spektrofotometryczne, po metody spektrofotometrii absorpcji atomowej z atomizacją elektrotermiczną, metody chromatografii gazowej z detektorami FID i ECD, chromatografii jonowej, chromatografii cieczowej. Część badań może być wykonywana kilkoma metodami – wyjaśnia Robert Rogulski, kierownik Delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Delegatury w Częstochowie.
Baza sprzętowa jest profesjonalna i bardzo szeroka. Ważniejsze przyrządy wykorzystywane przy wykonywaniu badań to: chromatografy gazowe z detektorami FID i ECD umożliwiające analizę związków organicznych między innymi (węglowodorów aromatycznych, alifatycznych i ich chlorowcopochodnych, polichlorowanych bifenyli, pestycydów; chromatograf cieczowy umożliwiający analizę wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych; chromatograf jonowy do analiz anionów (fluorki, chlorki, siarczany, azotany); spektrometr absorpcji atomowej z atomizacją w piecu grafitowym- do oznaczania metali przy najniższych stężeniach; spektrometr emisyjny z plazmą wzbudzoną indukcyjnie ICP-OES do oznaczania metali; analizator rtęci – do oznaczania rtęci w próbkach ciekłych i stałych; spektrofotometry przepływowe FIAstar, na których wykonuje się badania azotynów, amoniaku, fosforanów, fosforu ogólnego, detergentów anionowych; mineralizatory mikrofalowe – do roztwarzania próbek stałych (gleby, osady, pyły); analizator węgla- do oznaczania ogólnego węgla organicznego(TOC); mikroskopy badawcze – do badań hydrobiologicznych; tlenomierze, pH-metry, konduktometry; analizator gazów spalinowych – do pomiarów emisji zanieczyszczeń powietrza (SO2, NOx, CO, CO2); pyłomierz przemysłowy – do pomiarów emisji zanieczyszczeń pyłowych; mierniki dźwięku.
– Powyższe działania prowadzone są na obszarze połowy województwa śląskiego. Natomiast badania grawimetryczne stężenia pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5, ich chemicznego składu (stężenia między innymi benzo(a)pirenu, arsenu, kadmu, niklu i ołowiu), wód podziemnych w ramach monitoringu regionalnego oraz wód opadowych dla stacji IMGW z obszaru całego województwa śląskiego prowadzone są tylko w Pracowni Analiz w Częstochowie, co wynika między innymi z posiadania unikatowego pokoju wagowego w Delegaturze w Częstochowie. Przykładowo w roku 2016 w Pracowni Analiz w Częstochowie w ramach kontroli, poważnych awarii i monitoringu środowiska wykonano ponad 34 000 oznaczeń w ponad 14.000 próbkach wód, ścieków, gleb, odpadów oraz powietrza – dodaje kierownik Robert Rogulski.
foto: Mgr Roman Winter – Kierownik Pracowni Analiz Manualnych, Instrumentalnych, Hydrobiologicznych oraz Pomiarów Terenowych i Pobierania Próbek w Częstochowie Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach i mgr inż. Robert Rogulski – Kierownik Delegatury w Częstochowie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, prezentują jedno z urządzeń, jakie zakupiono dzięki finansowemu wsparciu WFOŚiGW w Katowicach.
Materiał ukazał na stronie: “Częstochowska Gazeta Ekologiczna”
(wydanie papierowe), której publikację współfinansuje Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska
organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Katowicach.
UG