Hepatitis C Virus, czyli wirus zapalenia wątroby typu C, jest co roku przyczyną śmierci ok. 350 tys. osób na świecie1. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), globalna liczba chorych na wirusowe zapalenie wątroby spowodowane HCV sięga 185 mln.2 Jedynym sposobem na zahamowanie rozprzestrzeniania się wirusa przenoszonego przez zakażoną krew jest prewencja oraz jak najszybsze zdiagnozowanie chorego; nie istnieje bowiem szczepionka przeciw HCV. Dlatego w ramach programu „Zapobieganie zakażeniom HCV” prowadzone są działania edukacyjne.
WZW typu C jest poważnym problemem także w Polsce. Co roku rejestruje się 2-3 tys. nowych zachorowań, jednak ich rzeczywista liczba może być większa, gdyż nie wszystkie zakażenia udaje się zdiagnozować. Zdecydowana większość – aż 95 proc. przypadków – to przewlekła postać choroby, często z powikłaniami w postaci marskości wątroby lub raka wątrobowokomórkowego. Liczba osób aktywnie zakażonych HCV wynosi ok. 230 tys.3
Do zakażenia HCV dochodzi poprzez przetoczenie zakażonej krwi lub kontakt z przedmiotami, które zostały nią zanieczyszczone. Warunkiem niezbędnym jest przerwanie ciągłości tkanek, np. nakłucie czy rozcięcie skóry lub uszkodzenie błon śluzowych. Ryzyko pojawia się w trakcie zabiegów medycznych (zastrzyki, zabiegi chirurgiczne i stomatologiczne, pobranie krwi) oraz niemedycznych (piercing, tatuaż, manicure, zabiegi fryzjerskie i kosmetyczne). Na zakażenia szczególnie narażone są osoby przyjmujące narkotyki w formie iniekcji, a także m.in. pacjenci poddawani dializom, chorzy na hemofilię, nosiciele HIV, dzieci zakażonych matek podczas porodu.
Osoby należące do grup ryzyka powinny poddać się przesiewowemu badaniu na obecność przeciwciał anty-HCV. Jeśli test jest dodatni, świadczy o tym, że pacjent miał kontakt z wirusem, co jednak nie zawsze oznacza aktywne zakażenie HCV. Wtedy zaleca się test na obecność materiału genetycznego wirusa, czyli badanie HCV RNA, który potwierdzi lub wykluczy aktywne zakażenie.
Wykonanie badania przesiewowego ma kluczowe znaczenie dla postawienia wczesnej diagnozy, gdyż około 80 proc. zakażonych nie odczuwa żadnych specyficznych objawów choroby. Taki stan może trwać wiele lat zanim ujawnią się powikłania zagrażające zdrowiu i życiu chorego – marskość i rak pierwotny wątroby, reakcje ze strony innych narządów. Często objawy zakażenia bywają mało charakterystyczne, typowe dla infekcji wirusowych: osłabienie i przewlekła senność, nadmierne zmęczenie, bóle mięśni, stawów czy stany podgorączkowe. Inne symptomy to nudności, wymioty, wzdęcia, utrata masy ciała, zażółcenie białkówek i skóry, powiększenie śledziony i wątroby oraz świąd skóry.
Wobec braku szczepionki zabezpieczającej przed HCV podstawą zapobiegania zakażeniom staje się przestrzeganie standardów higieniczno-sanitarnych. Wszelkie zabiegi, w czasie których dochodzi do przerwania ciągłości tkanek, przeprowadzane w placówkach medycznych, a także salonach kosmetycznych, fryzjerskich, czy tatuażu powinny być wykonywane sprzętem jednorazowym lub odpowiednio wysterylizowanym. Należy zwracać na uwagę na procedury takie jak mycie rąk i zmiana jednorazowych rękawiczek ochronnych przy każdym pacjencie. Przestrzeganie zasad higieny jest szczególnie istotne dla osób, które mogą być narażone na kontakt z zakażoną krwią, np. pielęgniarek, lekarzy, ratowników. Dla własnego bezpieczeństwa powinien o nich pamiętać każdy z nas.
Warsztaty edukacyjne Medicinara IV edycja przeprowadzone zostały w ramach ogólnopolskiego Programu „Zapobieganie zakażeniom HCV” (wirusowe zapalenie wątroby typu C), współfinansowanego przez Szwajcarię w ramach Szwajcarskiego Programu Współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz Ministra Zdrowia, a koordynowanego przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH.
Dowiedz się więcej o Programie „Zapobieganie zakażeniom HCV”!
Zapraszamy na stronę www.hcv.pzh.gov.pl
Referencje:
1. WHO, Guidelines for the screening, care and treatment of persons with hepatitis C, April 2014,
http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/111747/1/9789241548755_eng.pdf?ua=1&ua=1 (dostęp: 22.10.2015)
2. WHO, Hepatitis C, factsheet updated on July 2015 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs164/en/ (dostęp: 22.10.2015)
3. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH,
http://gis.gov.pl/ckfinder/userfiles/files/EP/150728_Dzie%C5%84%20WZW_sytuacja%20epidemiologiczna%20HCV%20w%20Polsce.pdf (dostęp: 22.10.2015)
Komunikat przygotowany przez Stowarzyszenie „Dziennikarze dla Zdrowia” na warsztaty edukacyjne Medicinaria IV edycja „Wirus HCV – nieprzewidywalne zagrożenie”, październik 2015 r.
r