Wyspiański, Malczewski, Wyczółkowski, Chełmoński, Mehoffer, Ruszczyc, Fałat, Nowosielski, Kantor, Stern, Waniek – to tylko niektóre nazwiska z bogatej kolekcji prezentowanej od piątku w Galerii Sztuki Polskiej XIX i XX wieku. Ekspozycja sztuki nowoczesnej powróciła do pierwotnej siedziby w budynku „Popówki”, czyli Galerii Dobrej Sztuki mieszczącej się przy Alei NMP 47.
Gromadzony od lat bogaty zbiór muzealiów artystycznych Muzeum Częstochowskiego, prezentowany na wystawie, można podzielić na dwie, równomierne co do wartości artystycznej, części: dzieła powstałe w okresie Młodej Polski (przełom XIX i XX wieku) oraz sztukę tworzoną w okresie dwudziestolecia międzywojennego oraz po zakończeniu II wojny światowej.
Kolekcja dzieł powstałych w okresie Młodej Polski w kompletny sposób przedstawia dzieje sztuki polskiej przełomu XIX i XX wieku. Najliczniej prezentowane są krajobrazy o walorach impresjonistycznych, m.in. „Sosna” Leona Wyczółkowskiego, niewielkich formatów dzieła Jana Stanisławskiego, jak i prace tworzone w duchu ekspresjonistycznym, m.in. „Pejzaż wieczorny” Konrada Krzyżanowskiego, „Słoneczniki” Kazimierza Sichulskiego. Oblicze sztuki tego czasu uzupełniają dzieła o treściach symbolicznych, m.in. kompozycje Jacka Malczewskiego, Vlastimila Hoffmana, Teodora Axentowicza oraz związanych z młodopolską fascynacją wsią, ludowością, folklorem, m.in. „Sobótki” Ferdynada Ruszczyca, pejzaż wiejski Juliana Fałata, „Hucuł” Władysława Jarockiego. Popularny w okresie przełomu wieków nurt secesyjny zaprezentują dzieła Stanisława Wyspiańskiego oraz Józefa Mehoffera.
Cześć ekspozycji dotyczącą sztuki XX wieku rozpoczynają dzieła powstałe w okresie dwudziestolecia międzywojennego, tworzone przez artystów należących do różnych ugrupowań plastycznych tego czasu. Są tam prace m.in. formistów (Zbigniewa i Andrzeja Pronaszków, członków „Rytmu” (Eugeniusza Zaka, Rafała Malczewskiego), kolorystów (Jana Cybisa, Jerzego Fedkowicza, Hanny Rudzkiej-Cybis, Jana Szancenbacha). W dalszej części zaprezentowano pokaźny zbiór prac członków I i II Grupy Krakowskiej, m.in. Tadeusza Kantora, Marii Jaremy, Tadeusza Brzozowskiego, Jonasza Sterna, Jerzego Nowosielskiego, Erny Rosenstein, Adama Marczyńskiego.
Całość kolekcji sztuki polskiej dopełniają dzieła współczesnych artystów, powstałe pod koniec XX i na początku XXI wieku. Należą do nich: kompozycje abstrakcyjne Henryka Stażewskiego, Stefana Gierowskiego czy surrealistyczne wizje Henryka Wańka oraz częstochowianina, Mariana Michalika.
W jednej z sal ekspozycyjnych, o wyjątkowych walorach aranżacyjnych, pokazywane są najlepsze prace z bogatej kolekcji grafiki i rysunku Muzeum Częstochowskiego. Znalazły tam miejsce m.in. dwie litografie Leona Wyczółkowskiego przedstawiające widoki Starego Miasta w Warszawie, drzeworyty artystów tworzących w okresie międzywojnia, m.in. Władysława Skoczylasa, Stefana Mrożewskiego, Stanisława Ostoi-Chrostowskiego, grafiki i rysunki członków Grupy Krakowskiej, m.in. Marii Jaremy, Erny Rosenstein, Tadeusza Kantora, prace artystów działających w krakowskiej „Grupie Wprost”, Leszka Sobockiego i Jacka Waltosia. Przygotowywana wystawa, oprócz dzieł z kolekcji własnej Muzeum Częstochowskiego prezentuje prace wypożyczone z innych placówek muzealnych, m.in. Muzeów Narodowych w Krakowie i Poznaniu. Są wśród nich obrazy Jana Stanisławskiego, Jacka Malczewskiego, Alfonsa Karpińskiego czy Józefa Chełmońskiego.
Stałą Galerię Malarstwa i Grafiki Polskiej XIX i XX wieku otwarto w 1973 roku w budynku przy Alei Najświętszej Maryi Panny 47. Ekspozycja liczyła wówczas ponad 100 prac czołowych polskich twórców. Na parterze prezentowano dzieła sztuki powstałe w okresie Młodej Polski, piętro przeznaczono natomiast na ekspozycję sztuki XX wieku.
KS