Sobótka, choć oficjalnie figuruje w kalendarzu jako wigilia świętego Jana Chrzciciela, w sercach wielu nadal pozostaje czymś znacznie starszym – Nocą Kupały. Magiczną porą ognia i wody, światła i cienia, ziół i marzeń, słowiańskimi walentynkami.
W polskiej tradycji ludowej nie ma drugiego takiego dnia jak Boże Ciało. Choć to święto liturgiczne Kościoła katolickiego, jego oprawa w wielu regionach Polski zyskała wyjątkowo barwny, silnie zakorzeniony w folklorze charakter. To dzień, w którym wiejska droga staje się katedrą, płatki kwiatów zastępują posadzki z marmuru, a ludowe feretrony i brzozowe girlandy nadają procesji wymiaru głęboko zanurzonego w kulturze ludowej.
Tegoroczny maj na początku rozpieścił nas zapowiedzią lata, by potem przez wiele dni odbierać kolejne stopnie ciepła i zmusić do wyciągnięcia z powrotem ciepłych kurtek (schowanych już głęboko z nadzieją, że zobaczymy je dopiero w listopadzie). Ale o tym, że to miesiąc kapryśny wiedzieli już od wieków nasi przodkowie, dla których był również szczególny.
W języku polskim mamy całą masę przysłów o włosach: dzielimy je na czworo, rwiemy z głowy albo pilnujemy, by żaden nam z niej nie spadł. Nasza kultura tradycyjna włosom nadała znaczenie nie tylko estetyczne, ale wręcz magiczne. Były symbolem młodości, zdrowia, czystości, a niekiedy… powodem rodzinnych dramatów. Szczególnie na Ziemi Częstochowskiej, gdzie tradycja przeplatała się z religijnym przeżyciem, włosy odgrywały ważną rolę w wielu obrzędach przejścia. Od postrzyżyn po oczepiny, od rozplecin po kołtun – każdy z tych momentów łączył się z konkretnym zachowaniem.
Święto Zmartwychwstania Pańskiego to dla nas rodzinne spotkania przy tradycyjnych potrawach, uczestnictwo w uroczystych nabożeństwach i domowe konkursy na najlepszego mazurka, ale nie zawsze tak było, bo Polska ma niezwykle bogaty folklor wielkanocny. Wiele zwyczajów przetrwało do dziś, jak na przykład śmigus-dyngus (lany poniedziałek), ale całkiem sporo przeminęło lub jest kultywowanych na ograniczonych obszarach. Oto kilka najciekawszych i mało znanych polskich tradycji wielkanocnych.
