muzyka klasyczna - Gazeta Częstochowska

Płyta upamiętnia światowej sławy dyrygenta i kompozytora oraz mistrzowski popis czołowych polskich zespołów symfonicznych: Orkiestry Polskiego Radia w Warszawie i NOSPR w Katowicach. Gdyby nie wypadek, któremu podczas wojny uległ w rodzinnym Lwowie, Stanisław Skrowaczewki (1923-2017) zostałby zapewne pianistą-wirtuozem. Kontuzjowany w obie dłonie poświęcił się jednak komponowaniu i dyrygowaniu orkiestrami - i jeszcze przed trzydziestką osiągnął spektakularne, europejskie sukcesy. Pracował w Krakowie, Wrocławiu, Katowicach i Warszawie, w Paryżu studiował u Nadii Boulanger, zdobywał laury międzynarodowych konkursów kompozytorskich i dyrygenckich. W 1956 r. poprowadził orkiestry z Cleveland, Nowego Jorku, Pittsburgha i Cincinnati, a w 1960 r. podjął decyzję o pozostaniu w USA na stałe. Zamieszkał w Minneapolis, gdzie szefował orkiestrze symfonicznej i skąd coraz częściej wyjeżdżał na zaproszenia filharmonii i oper w Nowym Jorku, Berlinie, Wiedniu, Londynie, Amsterdamie, Paryżu, Tokio… Nagrał dziesiątki płyt (zasłynął zwłaszcza interpretacjami monumentalnych dzieł austriackiego neoromantyka Antona Brucknera), nigdy też nie przestał pielęgnować związków z ojczyzną - zwłaszcza w ostatnich dekadach swojego życia był w Polsce częstym - witanym z honorami - gościem. Na początku lat 80. Stanisław Skrowaczewski zrezygnował z etatu w orkiestrze w Minneapolis, by w pełni oddać się pasji tworzenie nowej muzyki. Koncert klarnetowy był dla niego - wówczas już prawie sześćdziesięciolatka! - pierwszym poważnym zamówieniem kompozytorskim. Powstał utwór mroczny, introwertyczny, pełen niepokoju. „Nigdy wcześniej nie grałem na tym instrumencie, ale w miarę komponowania zacząłem nim oddychać, czuć, jakby był częścią mnie. To było tak, jakby pomysły pochodziły prosto z wnętrza” - wspominał po latach Stanisław Skrowaczewski. Komponując w 1991 r. koncert potrójny na skrzypce, klarnet i fortepian, chętnie przyznawał się do inspiracji wielkimi poprzednikami i nie krył ambicji, by im dorównać: „ aspekt czysto muzyczny, filozoficzny, wstępnie metafizyczny: to kwestia treści, przesłania, samoekspresji, poszukiwania sensu i piękna. To jest to, co dali nam wielcy mistrzowie przeszłości; to jest to, o co chodzi w muzyce i sztuce! Żyję tak emocjonalnie wielką muzyką przeszłości, którą dyryguję, że chcę mieć takie samo uczucie do każdego utworu muzyki współczesnej - w tym mojego własnego. (…) Dla mnie powodem i potrzebą komponowania jest próba stania się tak samo emocjonalnie wzruszonym, jak jestem w obecności wielkich kompozytorów.” Album, którego współwydawcą jest Agencja Muzyczna Polskiego Radia, nie ma swojego odpowiednika w światowej fonografii. Mówi Krzysztof Grzybowski, wirtuoz klarnetu i inicjator wydawnictwa: „To dopiero drugie na świecie nagranie koncertu klarnetowego i pierwsze potrójnego. W ten sposób moje pokolenie kłania się Mistrzowi, na którego koncertach i nagraniach się wychowało. Chciałbym, żeby te nieznane jeszcze szerzej dzieła Skrowaczewskiego, unikalne na skalę światową, a od teraz już powszechnie dostępne, weszły na stałe do repertuaru sal koncertowych i zainicjowały badania nad jego kompozytorskim stylem.” Program albumu: 1. Concerto for clarinet in A and Orchestra. I Lento misterioso: Allegro 2. Concerto for clarinet in A and Orchestra. II Nocturne 3. Concerto for clarinet in A and Orchestra. III Finale 4. Triple concerto for violin, clarinet, piano and orchestra. I Misterioso, rapsodico 5. Triple concerto for violin, clarinet, piano and orchestra. II Aria 6. Triple concerto for violin, clarinet, piano and orchestra. III Presto tenebroso 7. Triple concerto for violin, clarinet, piano and orchestra. IV Adagio amoroso 8. Triple concerto for violin, clarinet, piano and orchestra. V Finale W realizacji nagrań wzięli udział: Orkiestra Polskiego Radia w Warszawie (1-3), Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach (4-8) Michał Klauza - dyrygent (1-8) Danuta Kojro-Pawulska - klawesyn (1-3) Aleksandra Rupocińska - klawesyn (4-8) Piotr Sałajczyk - fortepian (4-8) Bartłomiej Nizioł - skrzypce (4-8) Krzysztof Grzybowski - klarnet (1-8) Nagrań dokonano w Studiu koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie w październiku 2021 r. („Clarinet Concerto”) oraz w sali koncertowej Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach w grudniu 2023 r. („Triple Concerto”). Realizacja albumu została dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego w ramach programu „Muzyczny ślad” realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca. Współwydawcą albumu jest Stowarzyszenie Edukacji Muzycznej w Suwałkach. Muzyka jest dostępna na płycie kompaktowej i w serwisach streamingowych. Tytuł: Skrowaczewski 100: Clarinet Concerto and Triple Concerto Wykonawca/autor: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach; mOrkiestra Polskiego Radia w Warszawie; Michał Klauza; nBartłomiej Nizioł; Krzysztof Grzybowski; Piotr Sałajczyk Data premiery: 2025-01-17 Rok nagrania: 2021-2023