Przedstawienie oświadczenia o przebytych obowiązkowych szczepieniach ma decydować o przyjęciu dziecka do miejskiego żłobka oraz o przyznaniu dodatkowych punktów przy przyjęciu dziecka do przedszkoli. Taką uchwałą podjęli częstochowscy radni na ostatniej sesji Rady Miasta Częstochowy – 24 stycznia 2019 roku. Za jej przyjęciem głosowało 17 radnych (SLD i PO), 5. było przeciw (Artur Gawroński, Katarzyna Jastrzębska, Beata Struzik, Piotr Wrona – wszyscy z PiS oraz Krystyna Stefańska), 6. wstrzymało się od głosu (Konrad Jarzyński, Piotr Kaliszewski, Dorota Majer, Monika Pohorecka, Paweł Ruksza, Andrzej Sowa – wszyscy Klub PiS).
To drugie podejście radnych do wprowadzenie takich ograniczeń. Podobne uchwały (w nieco innym brzmieniu) zostały przyjęte przez częstochowską Radę Miasta w 2015 r., jednak nie weszły w życie. Ich zapisy zostały zakwestionowane najpierw przez organ nadzoru prawnego Wojewody Śląskiego, a po odwołaniu miasta także przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. Obecnie podjęte uchwały wejdą w życie, jeżeli nie zostaną zakwestionowane przez organ nadzoru.
Rada Miasta przyjęła dwie uchwały dotyczące kryterium przyjęć do żłobka i przedszkoli. Pierwsza obliguje rodziców chcących umieścić dziecko w miejskim żłobku do złożenia oświadczenia o tym, że przeszło ono obowiązkowe szczepienia. Z kolei na mocy zapisów drugiej uchwały dzieci, które odbyły obowiązkowe sczepienia, otrzymają dodatkowe punkty podczas rekrutacji do miejskich przedszkoli. Oba wymogi nie dotyczą tych dzieci, które z powodów medycznych – na przykład obniżonej odporności – nie mogą być szczepione. Zdania radnych w sprawie podjętych uchwał były podzielone. Ich zasadność, nie podważając konieczności przeprowadzania obowiązkowych szczepień, negowała radna PiS Monika Pohorecka. – Pragnę podkreślić, że w pełni popieram konieczność wykonywania obowiązkowych szczepień dzieci, jednakże do takie regulacje są w kompetencji rządu a nie samorządu. Poprzednia uchwała została uchylona przez organ nadzoru, jako niezgodna z prawem. Dzisiaj powtarzane są te same kroki – mówi radna Pohorecka, która wstrzymała się od głosu.,
Projekt uchwały powstał po analizie danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej z ostatnich lat, dotyczących odmowy szczepień przez rodziców/opiekunów dzieci z Częstochowy. W 2015 roku takich odmów było 188 (przy 34 nowych odmowach), a rok później – 123 (przy 35 nowych odmowach). W 2017 roku szczepień odmówiono 311 razy (przy 88 nowych odmowach). W 2018 roku liczba odmów ponownie wzrosła – było ich 366 (przy 55 nowych odmowach). Ten istotny wzrost odmawiania obowiązujących, bezpłatnych szczepień niweczy – zdaniem autorów uchwał – aktualizowany co roku Program Szczepień Obowiązkowych (PSO).
Przypomnijmy, że w październiku 2018 roku Sejm zdecydował, że projekt nowelizacji ustawy, który zakłada dobrowolność szczepień, zostanie skierowany do dalszych prac w komisji zdrowia oraz polityki społecznej i rodziny.
Projekt powstał z inicjatywy Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Wiedzy o Szczepieniach „STOP NOP” reprezentowanego przez Justynę Sochę. Podpisało się pod nim 121 tysięcy osób. Jego celem jest zlikwidowanie obowiązku szczepień ochronnych i wprowadzenie zasady dobrowolności. Jest w nim również mowa o nałożeniu na lekarza obowiązku przeprowadzenia wywiadu przed szczepieniem oraz przedstawienia pisemnej informacji o ryzyku związanym ze szczepieniem, obowiązku wywiadu lekarskiego po szczepieniu. Zmiana przepisów ma też dać rodzicom możliwość zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych. Według pomysłodawców, aktualne przepisy dotyczące obowiązku szczepień ochronnych niezaprzeczalnie stanowią ingerencję w prawo do prywatności (prawo do decydowania o życiu osobistym) wyłączając możliwość podjęcia decyzji o odmowie poddania się szczepieniom przez osoby obowiązane do poddania się obowiązkowym szczepieniom lub przez ich opiekunów prawnych lub faktycznych. Obowiązek ten stanowi zatem z pewnością ingerencję w zasadę autonomii (samostanowienia) jednostki wiążącą się ściśle z nakazem poszanowania godności ludzkiej a konkretnie z prawem decydowania przez nią o świadczeniach zdrowotnych, którym chce się ona podda – podkreślają.
Pomysł budził ogromne kontrowersje, sam minister zdrowia Łukasz Szumowski przed pierwszym czytaniem stwierdził, że rząd ocenia go negatywnie. Projekt do dalszego procedowania przeszedł głosami posłów PiS i Kukiz’15. Spośród 412 obecnych podczas głosowania posłów, 252 zagłosowało „za”, przeciwnych było 158. Dwóch posłów wstrzymało się od głosu. Przeciwni projektowi byli politycy Platformy Obywatelskiej, Nowoczesnej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Po głosowaniu projekt został skierowany do dwóch Komisji Sejmowych: Zdrowia oraz Polityki Społecznej i Rodziny.
W wielu krajach został zniesiony obowiązek szczepień. Wśród nich są między innymi: Austria, Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Islandia, Irlandia, Litwa, Liechtenstein, Luksemburg Malta, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Rumunia, Szwecja, czy Wielka Brytania oraz Rosja. Obowiązek szczepień w podobnym zakresie, co w Polsce, występuje w takich państwach, jak Słowenia, Słowacja, Czechy, Łotwa, Węgry czy Bułgaria.
UG