Obecnie wiele zwierząt trwa w zimowym odrętwieniu. Choć przyjęło się, że jest to sen – odrętwienie snem nie jest.
Zdolność do hibernacji w różnym stopniu mają przedstawiciele wielu grup, z tego powodu niektóre jej formy bywają różnie nazywane.
W odniesieniu do zwierząt hibernujących zimą często zamiennie używane są określenia: sen zimowy, spoczynek zimowy lub letarg zimowy. Hibernacja pozwala uniknąć energochłonnego i szybkiego tempa przemiany materii niezbędnego do zachowania stałej temperatury ciała. To precyzyjnie kontrolowany i regulowany stan fizjologiczny. Hibernatorami, czyli organizmami zapadającymi w stan hibernacji są w większości zwierzęta drobne, charakteryzujące się wysokim metabolizmem, jak na przykład jeże, chomiki, susły, nietoperze, czy owady, oraz znacznie większe, jak np. niedźwiedzie, świstaki czy borsuki.
Zwierzęta przygotowujące się do hibernacji wyszukują odpowiednią kryjówkę, w której temperatura otoczenia nie spada znacznie poniżej 0°C, miejsca lekko wilgotnego i niedostępnego dla drapieżników. Organizmy tych zwierząt obniżają punk zamarzania poprzez zwiększenie stężenia glicerolu lub wytworzenie specjalnych białek zapobiegających powstawaniu kryształków lodu w tkance lub je regulujących. W organizmie zwierzęcia następuje wiele zmian hormonalnych. Wchodzenie w stan hibernacji charakteryzuje się m.in.:
spadkiem przemiany materii; spowolnieniem akcji serca do kilku uderzeń na minutę, zwężeniem naczyń krwionośnych; spowolnieniem tempa oddychania do wystąpienia bezdechu włącznie; spadkiem zużycia tlenu; znacznym obniżeniem temperatury ciała, często do temperatury nieznacznie wyższej od temperatury środowiska(do około 5 °C); spadkiem aktywności mózgu; obniżeniem pobudliwości nerwowej, co objawia się odrętwieniem ciała i nikłą reakcją na bodźce zewnętrzne.
Materiał ukazał na stronie: “Częstochowska Gazeta Ekologiczna” (wydanie papierowe), której publikację współfinansuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
KG