W roku 2018 przypada 50. rocznica śmierci Zofii Kossak-Szatkowskiej (znanej też jako Zofia Kossak-Szczucka), wielkiej pisarki i wielkiej Polki, a także bezkompromisowej i silnej kobiety. W czasie wojny uratowała wiele istnień ludzkich. Wrażliwość Jej opierała się przede wszystkim na konieczności udzielania pomocy tym, którzy jej potrzebowali. Walczyła o prawdę i sprawiedliwość.
Była współzałożycielką społeczno-katolickiej organizacji Front Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Więźniarka Auschwitz i Pawiaka. Zdolność działania Zofii Kossak w okresie okupacji niemieckiej zasługuje na najwyższe wyróżnienie, trwałą pamięć oraz ogromny szacunek.
Miłość, wiara, prawda i dobro to wartości, o których mówiła i pisała autorka m.in. „Krzyżowców” i „Pożogi”. Zofię Kossak odkrywamy nie tylko przez jej twórczość literacką i publicystyczną, ale również przez postawę życiową i przesłanie skierowane do wszystkich ludzi.
Sprawiedliwość bez miłosierdzia
jest z konieczności okrutna.
Pozwól mówić sercu,
a słowa same się znajdą.
Tylko serce trafia do serc
nie zimne rozumowanie.
Kto jest bierny wobec zła,
ten jest jego współuczestnikiem.
Zbrodnię pokonać można tylko cnotą, nieuczciwość-prawością,
fałsz – prawdą, nienawiść – miłością,
ogień gasi się wodą, nie ogniem.
Kto nie ceni sam siebie,
nie będzie ceniony przez innych.
Moje książki i ja – to jedno.
Cokolwiek kiedy pisałam udolnie czy nieudolnie,
było wyrazem mego przekonania i nie mogłabym cofnąć
żadnej z dawnych wypowiedzi.
Każda osobowość ma prawo do naszego szacunku i miłości.
Pisanie jest moim zawodem otwierającym drogę do serc czytelników;
w czasie wojny formą walki z nieprzyjacielem, w pracy fizycznej – wytchnieniem;
zawsze poczuciem wykonywania służby społecznej.
Dekalog Polaka
według Zofii Kossak:
…Jam jest Polska, ojczyzna twoja, ziemia Ojców, z której wzrosłeś.
Wszystko, czymś jest, po Bogu mnie zawdzięczasz.
1. Nie będziesz miał ukochania ziemskiego nade mnie.
2. Nie będziesz wzywał imienia Polski dla własnej chwały, kariery albo nagrody.
3. Pamiętaj, abyś Polsce oddał bez wahania majątek, szczęście osobiste i życie.
4. Czcij Polskę, ojczyznę twoją, jak matkę rodzoną.
5. Z wrogami Polski walcz wytrwale do ostatniego tchu, do ostatniej kropli krwi w żyłach twoich.
6. Walcz z własnym wygodnictwem i tchórzostwem. Pamiętaj, że tchórz nie może być Polakiem.
7. Bądź bez litości dla zdrajców Imienia polskiego.
8. Zawsze i wszędzie śmiało stwierdzaj, że jesteś Polakiem.
9. Nie dopuść, by wątpiono w Polskę.
10. Nie pozwól, by ubliżano Polsce, poniżając Jej wielkość i Jej zasługi, Jej Dorobek i Majestat.
Będziesz miłował Polskę pierwszą po Bogu miłością.
Będziesz Ją miłował więcej niż siebie samego.
Kalendarzyk KOP-u 1941 [Warszawa 1940]
Treść Dekalogu pochodzi: Zofia Kossak „W Polsce Podziemnej”. Wybrane pisma dotyczące lat 1939–1944. Wybór i opracowanie S. Jończyk i M. Pałaszewska. Warszawa 1990.
Fot. Czesław Kuryatto „Portret Zofii Kossak”, 1934
Oprac. Barbara Szymańska