PARZYMIECHY, wieś w gm. Lipie.


W czasach J. Łaskiego (pocz. XVI w.) była to wieś na prawie niemieckim. Funkcjonował tu folwark szlachecki, który płacił dziesięcinę miejscowemu plebanowi. Pleban pobierał również dziesięcinę z łanów sołtysich, natomiast chłopi oddawali ją arcybiskupowi. Z 5 karczem pleban pobierał meszne po 5 groszy i po ćwierci owsa i żyta. Wg ksiąg poboru pow. wieluńskiego z 1553 r. Parzymiechy były własnością Krzysztofa Kobylańskiego, miały 35 osadników i 7 łanów kmiecych. Znajdujący się we wsi młyn stał pusty. Następnie Parzymiechy przeszły w posiadanie Panińskich, po nich przejęli je Walewscy, a w 1863 r. stały się posiadłością niemiecką. Właściciel Karol Walewski zaprowadził tu wzorowe gospodarstwo, którego opis pomieściły “Roczniki Gospodarstwa Krajowego” (1842). W 1878 r. dobra Parzymiechy składały się z folwarków: Parzymiechy, Gętkowizna, Zimnawoda Nowa, Zimnawoda Stara oraz nomenklatur: Stara Piła, Nowa Piła, Grabarze, wieś Parzymiechy. Wielkość dóbr wynosiła 5278 morgów.

PARZYMIECHY, wieś w gm. Lipie. W czasach J. Łaskiego (pocz. XVI w.) była to wieś na prawie niemieckim. Funkcjonował tu folwark szlachecki, który płacił dziesięcinę miejscowemu plebanowi. Pleban pobierał również dziesięcinę z łanów sołtysich, natomiast chłopi oddawali ją arcybiskupowi. Z 5 karczem pleban pobierał meszne po 5 groszy i po ćwierci owsa i żyta. Wg ksiąg poboru pow. wieluńskiego z 1553 r. Parzymiechy były własnością Krzysztofa Kobylańskiego, miały 35 osadników i 7 łanów kmiecych. Znajdujący się we wsi młyn stał pusty. Następnie Parzymiechy przeszły w posiadanie Panińskich, po nich przejęli je Walewscy, a w 1863 r. stały się posiadłością niemiecką. Właściciel Karol Walewski zaprowadził tu wzorowe gospodarstwo, którego opis pomieściły “Roczniki Gospodarstwa Krajowego” (1842). W 1878 r. dobra Parzymiechy składały się z folwarków: Parzymiechy, Gętkowizna, Zimnawoda Nowa, Zimnawoda Stara oraz nomenklatur: Stara Piła, Nowa Piła, Grabarze, wieś Parzymiechy. Wielkość dóbr wynosiła 5278 morgów.
Dane z 1886 r. podkreślały, że w Parzymiechach znajdowały się: kościół murowany, szkoła elementarna, pokłady wapnia i torfu, gorzelnia, tartak parowy, młyn, piec wapienny i wytwórnia dren. Wieś miała 6 domów mieszkalnych, w których mieszkało 31 osób dysponujących 21 morgami ziemi. W osadzie było 2 domy i 15 mieszkańców, a powierzchnia jej liczyła 10 morgów. Tyleż domów posiadała plebania, na której mieszkały tylko 3 osoby i dysponowała 7 morgami ziemi. Natomiast na folwarku było 22 domy mieszkalne, 120 mieszkańców i należało do niego 4110 morgów, w tym 210 morgów ziemi ornej. Łącznie w Parzymiechach mieszkało wówczas 160 osób. Po odzyskaniu niepodległości Parzymiechy należące do pow. częstochowskiego weszły w skład woj. kieleckiego. W 1939 r. lasy państwowe w Nadleśnictwie Parzymiechy liczyły 2.065 ha, a lasy należące do dóbr hr. Potockiego i Steinhagena 2.039 ha. W rejonie Parzymiech we wrześniu 1939 r. rozlokowany był 83 pp., którego bataliony obsadziły skraj lasu Parzymiechy. Po zajęciu wsi przez wojska niemieckie ks. Bonawentura Metler, wikary ks. Józef Danecki i organista Ignacy Sobczak zostali zastrzeleni. Mężczyzn wywieziono do kamieniołomów w Bawarii, a wiele kobiet i dzieci zamkniętych w stodole w Grabarzach zostało spalonych. 1 września 1939 r. zginęło 21 osób, a 2 września 27 osób. Przyczyną takiego potraktowania mieszkańców wsi był zarzut, że ostrzelano żołnierzy niemieckich.
Gen. major SS Scheld, zamieszkał w miejscowym pałacu. Folwark powiększono poprzez przyłączenie gospodarstw chłopskich. Właścicieli bowiem rozstrzelano, wywieziono lub zamieniono w siłę roboczą, a większość zabudowań spalono. W 1941 r. utworzono w Parzymiechach obóz, w którym umieszczono Żydów z Zagłębia Dóbrowskiego (ok. 500 osób), zatrudnionych przy budowie dróg i odbudowie obiektów gospodarczych. Zamordowanych i zmarłych grzebano w żwirowni koło Grabony i w lesie pod Zimnąwodą. Z obozu zdołało zbiec dwóch Żydów, ratując się znad dołu śmierci. Parzymiechy w latach 1939-1945 należały do III Rzeszy. Wieś, kościół i parafia legitymują się metryka średniowieczną. Parafia została wymieniona w 1459 r. Na pocz. XVI w. obejmowała m.in. Lipie, Jaworzno, Rębielice. W drugiej poł. XVI w. znajdował się tu ośrodek reformacji, której sprzyjał właściciel wsi Krzysztof Kobylański, wiodący spór z kapitułą gnieźnieńską. Katolicy skupili się wówczas w Jaworznie, a do Parzymiechów powrócili w 1660 r. Odzyskali oni stary kościół, który przebudowali, dobudowując barokową nawę, przedłużoną w poł. XVIII w przez ks. Jakuba Szczpańskiego. Po 1793 r. Parzymiechy znalazły się w granicach Królestwa Pruskiego. Na przełomie XVIII i XIX w. kościół został zaniedbany. Odnowił go dopiero ks. Aleksander Dankowski, który dobudował chór muzyczny oraz wieżę. W 1930 r. ks. Feliks Kobielski dobudował zakrystię, a ks. Bonawentura Metler odnowił całą świątynię. We wrześniu 1939 r. plebania została spalona, a kościół z niewielkimi uszkodzeniami został przez władze niemieckie zamknięty i pozbawiony parametrów liturgicznych. Po wojnie ks. Artur Pietrusiński, naprawił uszkodzone sklepienia i dach, otynkował ściany, zelektryfikował świątynię i uzupełnił uposażenie liturgiczne. Ks. Józef Cieślak (1971-1984) zradiofonizował kościół i wyremontował wieżę. Staraniem ks. Tadeusza Klimowicza wybudowano dom parafialny z pomieszczeniami przewidzianymi wówczas do celów katechetycznych oraz mieszkania dla pracowników parafialnych.
W Parzymiechach znajduje się Ośrodek Zdrowia. Urząd Pocztowy, Bank Spółdzielczy, OSP, Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna “Przełom”, Woj. Zakład Lecznictwa Odwykowego (Ośrodek Terapii Uzależnień Alkoholowych). Poza tym jest tu szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Biblioteka Publiczna, a także zakłady produkcyjno-usługowo-handlowe.

BOHDAN SNOCH

Podziel się:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *