Rozmowa z doktor Kingą Nicer, dermatologiem z przychodni przy ul. Kiedrzyńskiej w Częstochowie.
– Pani doktor, jakie konsekwencje niesie za sobą długie przebywanie na słońcu?
– Zbyt długie przebywanie na słońcu jest główną przyczyną uszkodzenia skóry. Skutki tych uszkodzeń są bardzo różne: łagodne oparzenie słoneczne, przedwczesne starzenie się skóry lub najgroźniejsze – powstanie raka skóry. Większość schorzeń słonecznych to oparzenia pierwszego stopnia, ograniczone jedynie do naskórka. Oparzenia drugiego stopnia obejmują także skórę właściwą. W rzadkich oparzeniach trzeciego stopnia zniszczeniu ulegają wszystkie warstwy skóry. Występują one głównie u niemowląt i małych dzieci, których delikatna skóra jest szczególnie wrażliwa na słońce. Stopień uszkodzenia zależy od natężenia promieniowania nadfioletowego (UV), które jest największe latem między godziną 10 a 14. Długotrwałe działanie promieniowania UV sprzyja również rogowaceniu słonecznemu, które może być stanem przednowotworowym. Sporadyczne łagodne oparzenie skóry jest nieszkodliwe, ale przedłużone działanie promieniowania często wywołuje nieodwracalne uszkodzenie skóry i zwiększa ryzyko powstawania nowotworu. Szczególnie niebezpieczne jest oparzenie powodujące pęcherze u dzieci. Dwukrotny taki epizod we wczesnym dzieciństwie może znacznie zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia czerniaka, nowotworu złośliwego skóry.
Rozmowa z doktor Kingą Nicer, dermatologiem z przychodni przy ul. Kiedrzyńskiej w Częstochowie.
– Pani doktor, jakie konsekwencje niesie za sobą długie przebywanie na słońcu?
– Zbyt długie przebywanie na słońcu jest główną przyczyną uszkodzenia skóry. Skutki tych uszkodzeń są bardzo różne: łagodne oparzenie słoneczne, przedwczesne starzenie się skóry lub najgroźniejsze – powstanie raka skóry. Większość schorzeń słonecznych to oparzenia pierwszego stopnia, ograniczone jedynie do naskórka. Oparzenia drugiego stopnia obejmują także skórę właściwą. W rzadkich oparzeniach trzeciego stopnia zniszczeniu ulegają wszystkie warstwy skóry. Występują one głównie u niemowląt i małych dzieci, których delikatna skóra jest szczególnie wrażliwa na słońce. Stopień uszkodzenia zależy od natężenia promieniowania nadfioletowego (UV), które jest największe latem między godziną 10 a 14. Długotrwałe działanie promieniowania UV sprzyja również rogowaceniu słonecznemu, które może być stanem przednowotworowym. Sporadyczne łagodne oparzenie skóry jest nieszkodliwe, ale przedłużone działanie promieniowania często wywołuje nieodwracalne uszkodzenie skóry i zwiększa ryzyko powstawania nowotworu. Szczególnie niebezpieczne jest oparzenie powodujące pęcherze u dzieci. Dwukrotny taki epizod we wczesnym dzieciństwie może znacznie zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia czerniaka, nowotworu złośliwego skóry.
– Czy do przychodni zgłaszają się pacjenci z oparzeniami słonecznymi lub innymi schorzeniami powstającymi na skutek opalania?
– Kwiecień i maj to miesiące, w którym odnotowaliśmy ok. 100 przypadków chorych mających kłopoty ze skórą z powodu intensywnego słońca. Do poradni zgłaszają się młodzi oraz starsi pacjenci, u których stwierdziliśmy fotodermatozy. Jest to grupa schorzeń, w których występuje nadwrażliwość na promieniowanie nadfioletowe (UV) światła słonecznego. Podstawowe objawy to pęcherzyki na podłożu rumieniowym oraz objawy przyspieszające wyprysk. Zmiany umiejscowione są na odsłoniętych częściach ciała. Inni zgłaszają się do poradni z oparzeniami słonecznymi, które powstały w efekcie nadmiernej ekspozycji na słońce.
– Czyprzychodzą również mamy z dziećmi?
– Nie, jak do tej pory nie zgłosili się najmłodsi, którzy mieliby problemy ze skórą z powody intensywnego słońca.
– W jaki sposób leczy się schorzenia?
– W ciężkich i rozległych schorzeniach, wywołujących gorączkę, dreszcze, wymioty konieczna jest opieka lekarska. Wskazane mogą być doustne preparaty sterydowe, środki zmniejszające stan zapalny i obrzęk. Antybiotyki mogą być wskazane w zapobieganiu lub leczeniu wtórnego zakażenia pęcherzy. Kwas acetylosalicylowy lub ibuprofen działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Leki uspokajające łagodzą bezsenność i świąd.
Łagodne oparzenia mogą być uśmierzone przez zimny prysznic, zimne okłady oraz kąpiel w letniej wodzie. Okłady z lodu łagodzą ból i świąd. Lodu nie powinno się jednak przykładać bezpośrednio na skórę. Należy unikać słońca do całkowitego wyzdrowienia.
– Kto powinien unikać kontaktu ze słońcem?
– Ochrona przed promieniami słonecznymi niezbędna jest każdemu z nas. Kontaktu ze słońcem powinny unikać osoby o jasnej karnacji, gdyż częściej występuje u nich rumień, alergie połączone ze świądem, przebarwienia, oraz te, u których występują liczne znamiona barwnikowe. Dzieci do lat trzech powinny unikać długiego przebywania na słońcu, tzw. plażowania, natomiast starsze mogą korzystać z kąpieli słonecznych z zachowaniem wszelkich środków ostrożności (bardzo wysokie filtry). Skóra maluchów jest bowiem znacznie wrażliwsza na ultrafiolet niż pozostałych ludzi.
– W jaki sposób korzystać z kąpieli słonecznych, by nie ryzykować własnym zdrowiem?
– W drogeriach można nabyć preparaty ochronne różnych firm, np. Nivea Sun Spray, Bronze Sensitive firmy Avon, czy Monoi de Tahiti z Yves Rocher. Najlepiej wybierać te, o wysokim współczynniku ochrony (30 -100) z filtrami zabezpieczającymi przed promieniowaniem słonecznym. Na opakowaniach filtry chroniące przed oparzeniami oznaczone są symbolami: SPF, IP, LSF. Filtry chroniące przed szkodliwymi skutkami promieniowania UVA, UVB, mogącymi prowadzić do uszkodzeń skóry mają symbole: IPD i PPD. W aptekach dostępne są kremy lecznicze, które maksymalnie ochraniają skórę przed słońcem. Do takich preparatów należy Photoderm, niezawodny środek w walce ze słońcem, jak również La Roche – Posay, Capital Soleil Vichy, czy Dax Cosmetics.
– Czy niemowlęta można smarować kremami zawierającymi filtr? Jeśli tak, to jakie są najlepsze filtry dla niemowląt i dzieci?
– Niemowląt nie opalamy, natomiast jeśli wychodzimy z nimi na spacer, stosujemy kremy z filtrem przeznaczone dla dzieci, np. La Roche – Posay SPF 40.
– Jaka jest najbezpieczniejsza pora opalania?
– Należy unikać słońca między godziną 10 a 14. Wtedy promienie są najbardziej szkodliwe.
– Czy leki wywołują szczególną wrażliwość skóry na słońce?
– Tak. Należą do nich m. in. leki przeciw nadciśnieniu, przeciw trądzikowi, antybiotyki, steroidy, przeciwnowotworowe, a także vitamina A. Nadwrażliwość skóry na słońce występuje także w przebiegu takich chorób, jak toczeń oraz w czasie ciąży. Kobietom w okresie ciąży przebywanie na słońcu nie jest wskazane.
– Co powinno nas zaniepokoić?
– Pojawienie się w obrębie istniejących znamion obwódki zapalnej, świądu oraz innych niepokojących objawów powinno skłonić chorego do wizyty u dermatologa.
– Jak chronić oczy i włosy przed słońcem?
– Promienie UV uszkadzają soczewki, pogarszają wzrok. Zapobiega się temu, nosząc latem okulary słoneczne. Jednak wybierać należy te z certyfikatem jakości, oznaczone CE. Jest on gwarancją, że okulary filtrują 100 procent promieniowania UV i nie zniekształcają obrazu. Dlatego nie powinno się kupować okularów na ulicy. Nieprawdziwa jest też zasada, że im ciemniejsze szkła, tym lepsza ochrona przed promieniowaniem UV. Jeśli po długim opalaniu bolą nas oczy, możemy położyć na nie waciki nasączone schłodzonym naparem z rumianku lub wcześniej zaparzone torebki z herbatą. Włosy należy zabezpieczyć szamponami, odżywkami nawilżającymi lub z filtrami ochronnymi ze słonecznej serii pielęgnacyjnej.
– Czy opalanie w solarium jest bezpieczniejsze?
– Promienie w solarium imitują promieniowanie słoneczne, z czego wniosek, że szkodliwość jest zbliżona.
Małgorzta Krasoń