Pod powyższym tytułem inaugurujemy nowy cykl. Będziemy w nim przybliżać ciekawe gatunki drzew i krzewów występujące w naszym częstochowskim regionie. Zwrócimy uwagę na ich przydatność, szczególnie pod kątem stosowania różnych części drzew i krzewów jak: kora, pączki, liście, kwiaty i nasiona w ziołolecznictwie, jako uzupełnienie syntetyków chemicznych. Należy jednak pamiętać, że stosowanie leków ziołowych musi się odbywać pod kontrolą lekarza lub farmaceuty.
Pod powyższym tytułem inaugurujemy nowy cykl. Będziemy w nim przybliżać ciekawe gatunki drzew i krzewów występujące w naszym częstochowskim regionie. Zwrócimy uwagę na ich przydatność, szczególnie pod kątem stosowania różnych części drzew i krzewów jak: kora, pączki, liście, kwiaty i nasiona w ziołolecznictwie, jako uzupełnienie syntetyków chemicznych. Należy jednak pamiętać, że stosowanie leków ziołowych musi się odbywać pod kontrolą lekarza lub farmaceuty.
W niektórych krytycznych wypadkach, gdy medycyna klasyczna nie daje chorym żadnych szans, nie zaszkodzi sięgnąć po leki roślinne, które znane stosowane były już od 3 tysięcy lat p. n.e. i to z dobrym skutkiem. W praktyce lekarskiej zarówno same zioła, jak i wyciągi oraz specyfiki roślinne są stosowane bądź jako leki podstawowe, bądź jako środki pomocnicze, uzupełniające działanie syntetyków, a w wielu przypadkach także jako chroniące niektóre narządy wewnętrzne przed ujemnymi skutkami podawania chemioterapeutyków, np. antybiotyków.
Sosna pospolita (Pinus silvestris), to piękne okazałe drzewo iglaste dorastające do 40 metrów wysokości z grubą korą na starych pniach lub korą koloru szarożółtego, ceglastoczerwoną na konarach i szarozieloną na młodych pędach. Z krótkopędów wyrastają po dwie igły od 3-8 cm ostro zakończone.
Sosna jest najpospolitszym drzewem naszych lasów, gdzie zajmuje około 70 proc. powierzchni, rośnie też pojedynczo przy drogach, na miedzach i pastwiskach. Naturalnym siedliskiem sosny są bory suche, świeże, bagienne i mieszane.
Drewno sosny jest doskonałym surowcem w każdej gałęzi naszej gospodarki. Niezastąpione jest w wielu przemysłach i branżach jak meblarstwo, budownictwo, kolejnictwo, w przemyśle chemicznym i wielu innych.
Surowcem leczniczym są pączki sosny, olejek sosnowy, terpentyna farmaceutyczna.
Pączki sosny najłatwiejsze do pozyskania zbieramy od listopada do kwietnia ze ściętych drzew lub gałęzi. Najlepsze pączki szczytowe z młodych drzewek wyciętych w tzw. przecinkach, czyli czyszczeniu młodników sosnowych i wczesnych trzebieży. Po wysuszeniu mają być gładkie, powleczone żywicą o balsamicznym zapachu i gorzkim smaku. Pączki sosny zawierają około 0,4 proc. olejku eterycznego, w skład którego wchodzą pinen, limonen, garbniki, witamina C i inne.
Pączki sosnowe działają wyksztuśnie, przeciwbakteryjnie i moczopędnie, wchodzą też w skład syropu sosnowego (syrop pini). Wyciąg z pączków stosuje się w nieżytach górnych dróg oddechowych, żołądka, jelit i dróg moczowych. Olejek sosnowy otrzymuje się z tzw. cetyny, czyli 2-3 letnich gałązek sosnowych długich do 40 cm, poddanych destylacji, pozyskanych w porze zimowej. Olejek działa bakteriobójczo i wyksztuśnie, stosowany jest w inhalacji nieżytach gardła, krtani, nosa i oskrzeli.
W okresie wiosennym można pozyskać z sosny młode pędy dł. do 5-6 cm, z gałęzi i pędów bocznych, po kilka z drzewka, nie narażając je na deformację korony. Pozyskane młode pędy dajemy do słoja warstwami i przesypujemy cukrem. Po kilku tygodniach wytworzy się syrop sosnowy, którego można używać przy przeziębieniach, nieżytach górnych dróg oddechowych, kaszlu i podobnych dolegliwościach.
W lecznictwie ludowym odwar z młodych szyszek lub pędów używa się pomocniczo w gruźlicy i artretyzmie, a okłady z rozpuszczonej żywicy w bólach kręgosłupa.
FRANCISZEK KASPRZAK