Nadleśnictwo Lubliniec w obecnych granicach powstało 1 października 1972 roku z połączenia byłych nadleśnictw: Dobrodzień, Kośmidry i Patoka, oraz leśnictw Łopian i Lubliniec. Obecny zasięg terytorialny zawiera się w granicach województwa śląskiego i opolskiego, i wynosi 690 km2. W przeszłości lasy te były zarządzane przez wiele podmiotów, należały do różnych właścicieli. W okresie dwudziestolecia międzywojennego przez teren obecnego Nadleśnictwa Lubliniec przebiegała granica polsko-niemiecka. Polska część lasów należała do właścicieli prywatnych oraz spółki akcyjnej „Las”.
Większość terenów leśnych Nadleśnictwa Lubliniec pokrywają ubogie w składniki pokarmowe piaski. Jest to siedlisko borów, czyli drzewostanów sosnowych z niewielką domieszką gatunków liściastych. Stanowią one ponad 90 procent drzewostanów Nadleśnictwa, wśród których dominują bory świeże oraz bory wilgotne. Przez stulecia obszar ten był przekształcany przez człowieka. W minionych dekadach, zarówno pod nadzorem polskim jak i niemieckim, miał służyć człowiekowi głównie dostarczając drewno – surowiec niezbędny w gospodarce. Przekształcenia te polegały głównie na osuszaniu terenów wilgotnych i bagiennych. Skutki ingerencji człowieka w naturalne ekosystemy nadal są widoczne i wciąż powodują duże problemy gospodarcze.
Czy wycinamy za dużo?
Gospodarka leśna jest złożoną i trudną dziedziną, łączącą ochronę środowiska z racjonalnym pozyskaniem drewna i udostępnianiem lasu dla społeczeństwa. W ostatnich latach kwestionowany jest sens pozyskania drewna, a przecież drewno, jako surowiec budowlany i opał, towarzyszy ludzkości od zarania dziejów. Trudno sobie wyobrazić bardziej ekologiczny materiał – jest on w pełni odnawialny, biodegradowalny, a wbudowany w konstrukcję budynków zatrzymuje na dziesięciolecia olbrzymią ilość dwutlenku węgla. W odróżnieniu od rabunkowej gospodarki z minionych stuleci obecnie proces pozyskania jest racjonalnie planowany i ściśle nadzorowany. Dzięki nowoczesnej gospodarce leśnej pozyskujemy mniej drewna, niż przyrasta rocznie ,,na pniu’’, tak więc zwiększa się zasobność, a w wyniku zalesień również powierzchnia naszych lasów.
Lasy pod naszą opieką
Lasy Nadleśnictwa Lubliniec w ostatnich dziesięcioleciach zostały nawiedzone przez różnego rodzaju klęski naturalne. Z tego względu jednym z głównych zadań pracujących tu leśników jest dbanie o jak najlepszą kondycję i stan zdrowotny lasów. Wśród licznych czynników zagrażającym naszym drzewostanom znajdują się częste gradacje szkodników owadzich – głównie osnui gwiaździstej. Ich masowe występowanie może prowadzić do zamierania setek hektarów lasów. By móc reagować z wyprzedzeniem na zbliżającą się gradację, leśnicy prowadzą stały monitoring liczebności populacji kilku gatunków owadów. W krytycznych przypadkach w celu ratowania lasu niezbędne są chemiczne opryski prowadzone z samolotów.
Lite drzewostany sosnowe zajmujące ponad 90% powierzchni leśnej Nadleśnictwa Lubliniec są szczególnie narażone także na skutki działalności człowieka, w tym na umyślne podpalenia. Ochrona drzewostanów przed pożarami polega na szybkiej lokalizacji zarzewia ognia i błyskawicznej akcji gaśniczej. W celu minimalizacji szkód Nadleśnictwo rozbudowało system przeciwpożarowy, w którego skład wchodzą: punkt alarmowo-dyspozycyjny, górujące nad lasem ok. 32-metrowej wysokości dostrzegalnie, liczne punkty czerpania wody, sieć łączności bezprzewodowej i liczne drogi przeciwpożarowe. W przypadku większych pożarów akcję gaśniczą wspomagają śmigłowce wyczarterowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Katowicach.
Przyroda lasów lublinieckich
Fauna Nadleśnictwa Lubliniec, dzięki temu, że położone jest ono w ogromnym kompleksie leśnym ciągnącym się od Siewierza aż po Namysłów, nazywanym przez niektórych Puszczą Śląską, jest niezwykle bogata. W naszych lasach licznie występują jelenie i sarny, bytują także daniele, a w ostatnich lasach sporadycznie spotyka się także migrujące łosie. W lasach Nadleśnictwa Lubliniec populacja dzików jest stabilna. Spośród ssaków drapieżnych w bardzo dużej ilości występują lisy, jenoty, kuny i borsuki. Często spotykane są tchórze, norki amerykańskie i łasice, występują u nas również gronostaje, a w ostatnich latach coraz częściej widuje się wilki, które prawdopodobnie na stałe się tu zadomowiły. Na śródleśnych stawach, w rzece Lublinicy oraz na niektórych ciekach wodnych swoje miejsce na zamieszkanie znalazły bobry, które, przekształcając środowisko na własne potrzeby, tworzą odpowiednie warunki dla ryb, płazów i mięczaków, co z kolei sprzyja wydrom. Bobry tworzą również enklawy dla ptactwa wodnego. W naszym Nadleśnictwie znajduje się drugie najstarsze lęgowisko żurawi na Śląsku. W tej chwili populacja żurawi jest stabilna i spotkać je można w wielu miejscach. Na stawach spotkać możemy łabędzie nieme i krzykliwe, kilkanaście gatunków kaczek, w tym rzadkie rożeńce czy płaskonosy. Coraz więcej jest również lęgowych gęsi. Miejsce do żerowania znajdują tu między innymi czaple siwe i białe, zalatujące czasem rybołowy czy bieliki, które są u nas gatunkiem lęgowym. Dla bielików stworzono dwie strefy ochronnie wokół gniazd, podobnie jak dla bocianów czarnych, których ilość rośnie, choć nadal są niezwykle skryte i stanowią pewien unikat. Ogromna ilość gatunków ptaków wzbogaca lasy swym śpiewem zarówno w dzień, ale i czyni go tajemniczym również w nocy. Spośród sów licznie występują puszczyki i uszatki, nocą można usłyszeć głos sóweczki czy włochatki, dla której zresztą w 2019 roku również powstała strefa ochronna wokół dziupli. Oprócz sów dziuple zasiedlają gołębie siniaki, nieliczne w skali kraju. Z dziuplaków występują u nas między innymi dzięcioły zielone, zielonosiwe oraz dzięcioły czarne. Idąc przez las, spotkać na swojej drodze możemy mnóstwo owadów i innych bezkręgowców, w tym kleszcze przenoszące bakterie borelii. Dzięki dobrze zagospodarowanym śródleśnym łąkom zające, lisy czy jeleniowate obserwować możemy również w dzień. Z roślin występujących w Nadleśnictwie Lubliniec warto przytoczyć owadożerną rosiczkę okrągłolistną i paproć – długosza królewskiego.
Na terenie Nadleśnictwa znajdują się dwa rezerwaty przyrody: Cisy koło Sierakowa oraz Łęg nad Młynówką. Rezerwat Cisy koło Sierakowa o powierzchni 8 ha został utworzony w 1957 roku w celu ochrony naturalnego stanowiska cisa pospolitego. Drewno z tego długowiecznego drzewa było wykorzystywane od tysięcy lat do produkcji najwyższej jakości łuków. Popyt na ten surowiec był tak duży, że już król Władysław Jagiełło musiał wydać dekret ograniczający pozyskanie i handel drewnem cisowym. Tym samym cis stał się pierwszą prawnie chronioną rośliną na ziemiach Polski. Do czasów obecnych przetrwały wyspowe stanowiska cisów rozsiane po terenie całego kraju. Drugim zajmującym znacznie większą powierzchnię (126 ha) rezerwatem na terenie Nadleśnictwa Lubliniec jest rezerwat Łęg nad Młynówką. Wchodzi on w skład europejskiej sieci ochrony przyrody „Natura 2000”. Obejmuje on rozległy kompleks lasów wilgotnych i bagiennych w dolinie rzeki Młynówki. W większości są to olsy oraz łęgi jesionowe. To właśnie w łęgach możemy obserwować postępujący w całym kraju proces zamierania jesionu wyniosłego. Choroba grzybowa powoduje zamieranie korzeni, prowadząc do śmierci drzew. Cenne przyrodniczo obszary o niewielkiej powierzchni chroni się równiej jako ,,użytki ekologiczne’’. Jednym z nich jest porośnięta ubogim borem sosnowym śródleśna wydma „Wydma Dziewcza Góra”.
Wypoczywamy w lesie
Lasy Nadleśnictwa Lubliniec stają się ulubionym miejscem wypoczynku i rekreacji mieszkańców okolicznych wsi i aglomeracji śląskiej. Należy wspomnieć, że jesienią lasy nadleśnictwa odwiedza wielu poszukiwaczy grzybów ze Śląska, Opolszczyzny i innych regionów kraju. Wychodząc naprzeciw potrzebom ludności, nadleśnictwo urządziło liczne szlaki rowerowe, trasy biegowe oraz Nordic Walking, a także miejsca postoju. Na terenie naszych lasów odbywają się liczne imprezy biegowe, przyciągające tysiące biegaczy z całego kraju. Do najważniejszych imprez sportowych zaliczają się „Bieg Sylwana”, „Bieg Katorżnika” oraz „Bieg po choinkę”, organizowane przez Wojskowy Klub Biegacza „META” Lubliniec oraz Nadleśnictwo Lubliniec. Lasy Nadleśnictwa Lubliniec dostarczają nie tylko cennego surowca w postaci drewna, lecz również są miejscem zbioru uwielbianych przez Polaków grzybów oraz owoców runa leśnego. Ponieważ wszystkie te dobra licznie występują w drzewostanach sosnowych, lasy Nadleśnictwa Lubliniec w okresach urodzaju przeżywają prawdziwe oblężenie grzybiarzy i zbieraczy jagód.
Zapraszamy do odwiedzania lublinieckich lasów, korzystania z ich uroków poprzez aktywny wypoczynek. Las jest wspólnym dobrem, dlatego prosimy o przestrzeganie zasad zachowania się w lesie oraz szanowanie wszystkich jego mieszkańców.
Opracowanie NADLEŚNICTWO LUBLINIEC
r