Święto obchodzone 8 marca nosi potoczną nazwę Dnia Kobiet. W pełnej nomenklaturze jest to ustanowiony w 1913 r. Międzynarodowy Dzień Solidarności z Kobietami w Walce o Wyzwolenie Społeczne i Ekonomiczne. Solidaryzując się z naszymi paniami, spróbujmy wspomnieć walki tej zasadniczy element. Jak wyglądał udział pań w życiu politycznym Częstochowy w ostatnim dziesięcioleciu…
W parlamencie RP mieliśmy stałą reprezentancję kobiecą. Jeszcze w dobie Sejmów PRL (VI, VII, VIII i IX kadencji) kobiety stanowiły wyraźną ozdobę naszej wojewódzkiej reprezentacji. Były to panie: Czesława Kotarska (PZPR) i Natalia Rozmuszcz (ZSL) w kadencji VI kończącej się w 1976 r. W kolejnej – trwającej do 1980 – mieliśmy już tylko jedną panią, Marię Olczyk z PZPR, na 10 posłów. Podobnie wyglądała VIII kadencja – jedyną posłanką była Stanisława Paca z PZPR. Statystyka polepszyła się, gdy usuniętego z Sejmu Józefa Grygla zastąpiła w 1982 r. Helena Daniszewska. Stanisława Paca była także posłanką IX kadencji, towarzyszyła jej Józefa Szykowna, także z PZPR.
Niestety, całkowicie męska była w naszym województwie reprezentacja do Sejmu “kontraktowego” (1989-91). Za to w kolejnym, I kadencji Sejmu RP, mieliśmy dwie panie. Helena Góralska, mieszkająca w Warszawie, reprezentowała Unię Wolności, Maria Barucka, nauczycielka z LO im. Słowackiego – Wyborczą Akcję Katolicką. W 1993 r. w kolejnych wyborach były także dwie panie – Helena Góralska i Danuta Polak z Unii Pracy. Podobnie dwuosobowa była reprezentacja żeńska w III kadencji: Helena Góralska i Ewa Janik z SLD. W obecnej, czwartej, powtórnie wybranej Ewie Janik towarzyszy Danuta Polak z UP.
Kobiecy skład w reprezentacji naszej do parlamentu był proporcjonalnie mały, ale za to wpływowy. Helena Góralska obok Jacka Kasprzyka stała się osobą najdłużej pełniącą obowiązki parlamentarne. Ewa Janik najwyżej awansowała w hierarchii politycznej (wiceprzewodnicząca Klubu Parlamentarnego).
Dobre doświadczenie z kobietami w parlamencie nie przekonało widać całkowicie polityków (i wyborców) do pań. W wyborach do Sejmiku Wojewódzkiego nie uzyskała sukcesu ani jedna przedstawicielka płci ładniejszej. Ten brak kobiet na szczeblu wojewódzkim, to widać nasza tradycja. Nie było kobiet wśród wojewodów i wicewojewodów w całym okresie istnienia województwa częstochowskiego. Nie było także pań – przewodniczących Sejmiku Samorządowego, ani w szerokich gremiach prezydium Sejmiku. Pewną osłodą od tych męskich tendencji było sprawowanie funkcji Kuratora Oświaty przez Annę Pawłowską.
Mieliśmy dwie panie na stanowisku prezydenta Częstochowy. Halinę Rozpondek od XI 1995 do XII 1998 i Ewę Janik od XII 1998 do lutego 2000. Niestety, nawet ten fakt nie zmienia swoistego niedowartościowania pań w miejskim samorządzie. Halina Rozpondek i Ewa Janik stanowiły wyjątek na tle zdominowanych przez mężczyzn Zarządów Miasta wszystkich kadencji. W I kadencji na 50 radnych mieliśmy 8 kobiet, wśród nich tylko jedna – Anna Woźnicka pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Rady. W drugiej kadencji (1994-98) liczba kobiet – radnych wzrosła do 11; 13 pań mamy w kadencji obecnej (można nawet powiedzieć 14, bo po rezygnacji z mandatu przez Ewę Janik zastąpiła ją Jolanta Jaśko). Panie nie są reprezentowane w prezydium Rady.
Statystycznie rzecz biorąc mamy wyraźną przewagę mężczyzn w polityce. Nie jest to przy tym zjawisko zależne od wyznawanych poglądów partyjnych. W obecnej, III kadencji Rady Miasta SLD posiada tylko 4 panie w swoim składzie, przy dziewięciu w “tradycjonalistycznym” AWS.
Budujące przykłady świadczą o ogromnym potencjale jaki do polityki lokalnej wnoszą kobiety. Trudno, rzecz oczywista, dyskutować, czy kobieca polityka jest lepsza od męskiej… Tak naprawdę nie ma tu różnic wynikających z płci, są ogromne różnice tworzone przez osobowość i intelekt polityka, bez względu na to, czy nosi spodnie czy spódnicę. Sądzić jednak można, że większa aktywność pań na politycznej niwie da naszemu miastu nową jakość.
I tego sobie życzmy z okazji Międzynarodowego Dnia Solidarności z Kobietami w Walce o Sprawiedliwość Społeczną i Ekonomiczną.
JAROSŁAW KAPSA