Jurę Krakowsko-Częstochowską
zamieszkuje 17 spośród 25
występujących w Polsce
gatunków nietoperzy,
przebywających obecnie w
stanie hibernacji. Wszystkie
z nich znajdują się pod
ochroną, a opisane poniżej,
wpisane są dodatkowo do
Polskiej czerwonej księgi
zwierząt, jako gatunki
zagrożone wyginięciem lub
bliskie zagrożenia. Na Jurze
spotkać je można w każdej z
około tysiąca jaskiń.
nocek orzęsiony
To jeden z najrzadszych gatunków nietoperzy w skali kraju, przy
czym znaczna część jego populacji występuje właśnie na Wyżynie
Częstochowskiej. Jest nietoperzem średniej wielkości, o
rozpiętości skrzydeł 22-24 cm, długości ciała 4,1-5,3 cm i
wadze 6-15 g. Brzeg jego błony ogonowej pokrywają cienkie
włoski, od których przyjął nazwę „orzęsiony”. Grzbiet pokrywa
gęste, kędzierzawe futro koloru kasztanowego, które podczas
hibernacji bywa zmierzwione. Brzuch jasnej barwy z
szarobrązowymi lub brązowymi końcówkami. Jego cechą
charakterystyczną jest wyraźne wycięcie na zewnętrznym brzegu
ucha. Pożywienie chwyta w locie, a także zbiera z powierzchni
roślin, skalnych ścian i budynków. Młode nocki przychodzą na
świat na przełomie czerwca i lipca. Samice rodzą jedno młode w
ciągu roku. Nocka orzęsionego rozpoznano raz pierwszy spotkany
w Polsce w 1950 roku w Jaskini Racławickiej pod Krakowem. Od
tego czasu zaobserwowano znaczny spadek liczebności jego
populacji. Obecnie poza Jurą występuje w pasie Karpat i
Sudetów. Wiek najstarszego zaobserwowanego w warunkach
naturalnych osobnika wyniósł 22 lata i 8 miesięcy.
podkowiec mały
Pochodzi z nielicznej rodziny podkowcowatych, która wyróżnia
się sposobem wydawania ultradźwięków – wydaje je przez nos,
który przybiera wówczas niezwykłe kształty. Prócz niego
występuje jeszcze podkowiec duży, jednak to podkowiec mały jako
jedyny występuje tu stale. To jeden z najmniejszych nietoperzy
występujących w Polsce, którego rozpiętość skrzydeł wynosi 19-
25 cm, długość ciała 3,7 -4,5 cm, a waga 5,6-9 g. Futro
grzbietu ma barwę jasnobrązową, a brzuch szarawą. Cechą
charakterystyczną, od której pochodzi jego nazwa, jest narośl w
kształcie podkowy otaczająca jego nozdrza. Szerokie, o
zaokrąglonych końcówkach skrzydła pozwalają na bardzo
precyzyjny lot, a nawet zawisanie w powietrzu. W maju samice
tego gatunku gromadzą się w większych grupach tworząc kolonie
rozrodcze. Młode przychodzą na świat w czerwcu. Średnia długość
życia podkowca małego wynosi kilkanaście lat, choć najstarsze
zaobserwowane osobniki dożył wg różnych źródeł wieku 21 i 29
lat. Podkowiec mały żywi się głównie m.in. komarami, ćmami i
pająkami; chwyta je w locie lub z powierzchni stałych. Żeruje
zwykle na wysokości 1-3 m. W czasie spoczynku wisząc głową w
dół w charakterystyczny sposób otula się szczelnie błonami
lotnymi w przeciwieństwie do większości gatunków, które
składają skrzydła wzdłuż ciała.
mroczek posrebrzany
W przeciwieństwie do dwóch wcześniej wymienionych gatunków
spotyka się go na terenie całego kraju, jednak poza niektórymi
rejonami występuje rzadko. Najbardziej pospolity jest na
Wschodzie, zajmuje głównie tereny górzyste, zalesione, ale
występuje także w miastach w porach jesiennej i zimowej. W
jaskiniach przebywa sporadycznie, częściej w budynkach,
dziuplach drzew i szczelinach. Jest gatunkiem zimnolubnym.
Najdalszy odnotowany przelot mroczka posrebrzanego wyniósł 800-
1000 km. Żywi się owadami nocnymi, takimi jak muchówki, motyle
nocne czy chruściki. Lata szybko, przeważnie powyżej 20 m nad
ziemią. Jest największym nietoperzem spośród wymienionych,
rozpiętość skrzydeł mroczka wynosi 26-30,5 cm, długość ciała
5,5-6,5 cm, a waga 10-18 g. Jego futro na grzbiecie jest
dwubarwne – ciemnoszare i szarobrunatne. Nazwa gatunku pochodzi
od srebrzystych końcówek sierści. Samica tego gatunku rodzi
dwoje młodych, co jest rzadko spotykane. W warunkach
naturalnych mroczki posrebrzane żyją maksymalnie do pięciu lat.
Materiał ukazał na stronie: “Częstochowska Gazeta Ekologiczna” (wydanie papierowe), której publikację współfinansuje Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
KG