Multimodalność to ostatnio bardzo modne słowo. Nas interesuje jak transport multimodalny wpływa na środowisko.
Tydzień zrównoważonego transportu, tradycyjnie zakończyliśmy Dniem bez Samochodu. Akcja niesie ze sobą przesłanie wykorzystywania różnych środków przemieszczania, najbardziej efektywnych, ale z nastawieniem na ochronę środowiska. Czy w tym czasie zostawialiśmy nasze auta w garażu, by skorzystać autobusu publicznego? Z naszej obserwacji wynika, że choć rowerów przybywa na ulicach Częstochowy, to ruch samochodowy na częstochowskich drogach nie maleje. Nawet w takie dni jak Dzień bez Samochodu.
Transport multimodalny jest najczęściej stosowanym rozwiązaniem w międzynarodowych przewozach ładunkowych w relacji door to door. Jego nadrzędną ideą jest wykorzystanie najtańszych i najbardziej ekologicznych środków transportu jak: transport wodny i kolej. W konsekwencji głównymi korzyściami tego rodzaju przewozów są minimalizacja kosztów transportu, minimalizacja czasu transportu oraz usprawnienie realizacji zleceń.
Potrzeba transportu multimodalnego pojawiła się w XX wieku, kiedy nastąpił gwałtowny wzrost międzynarodowej wymiany towarowej opartej na przewozie drogowym. Wzmogło to zatłoczenie dróg i przejść granicznych oraz konkurencję wśród firm przewozowych, a także zwiększyło zanieczyszczenie środowiska. To skłoniło do poszukiwania alternatywnych sposobów przewozu ładunków.
Także w Polsce istnieją dobre perspektywy dla rozwoju tej gałęzi gospodarki, a sprawny system transportu multimodalnego nabiera coraz większego znaczenia. Jeszcze do niedawna gros właścicieli firm transportowych i logistycznych nie wyobrażało sobie innego sposobu przewożenia ładunków niż transport drogowy. Niekorzystna sytuacja na rynku (przede wszystkim utrudnienia w transporcie międzynarodowym np. płaca minimalna, problemy legislacyjne i brak kierowców) powoduje jednak, że coraz więcej polskich przedsiębiorstw decyduje się na nowoczesne rozwiązanie, jakim jest właśnie transport multimodalny. Dodatkowo Polska ze względu na swoje centralne położenie w Europie jest znakomitym miejscem przerzutowym i dlatego inwestorzy zagraniczni coraz chętniej poszukują firm zdolnych do zorganizowania przewozów multimodalnych.
Transport multimodalny można podzielić ze względu na: zasięg (lądowo-morski i lądowy), rodzaj użytych jednostek ładunkowych (kontenerowy, pojemnikowy, naczepowy i typu „double stack”), charakter użytych środków transportowych (szynowo-drogowy, szynowo-morski, drogowo-morski i drogowo-lotniczy), liczbę dysponentów-właścicieli środków transportowych (jednopodmiotowy i wielopodmiotowy), charakter operatora (bezpośredni i pośredni) oraz sposób ustalania cen i odpowiedzialności (odcinkowy i jednolity).
Transport multimodalny pozwala na zmniejszenie czasu oraz kosztów transportu, a także uproszczenie procedur związanych z przemieszczeniem towarów. Ma on przed sobą wielką przyszłość. Aktualnie większość realizowanych obecnie w Europie projektów infrastrukturalnych dotyczy modernizacji istniejących linii i platform, w tym np. portów. Wielu europejskim portom wyznaczono cele związane z podziałem modalnym i podjęto ambitne inwestycje infrastrukturalne w tym zakresie. Ze względu na wagę handlu morskiego porty mają istotne znaczenie w przejściu na transport multimodalny.
Logistyka multimodalna ma przed sobą wielką przyszłość również w miastach. Choć na ostatnim odcinku dystrybucja odbywa się w przeważającej części z wykorzystaniem transportu samochodowego – ze względu na jego prędkość i powszechną dostępność – planowane w centrach europejskich miast zakazy/ograniczenia dla ruchu pojazdów oznaczają, że transport drogowy w przyszłości może być niemożliwy do utrzymania na obecnym poziomie. Kolej oraz transport wodny stanowią uzasadnioną alternatywę i będą coraz szerzej uzupełniać funkcjonowanie ekologicznych pojazdów odpowiadających za dostawy w miastach na ostatnim odcinku trasy.
– Transport multimodalny wiąże się czasem z dodatkowymi kosztami ze względu na konieczność przeładunku, szczególnie na krótszych odcinkach. – Świat biznesu akceptuje jednak, że wyższe koszty w krótkiej perspektywie związane z bardziej zrównoważonymi rozwiązaniami transportowymi mogą być uzasadnione długoterminowymi korzyściami na polu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) oraz faktem, że w przyszłości prawdopodobnie przyjęte zostaną bardziej restrykcyjne przepisy środowiskowe
Udoskonalanie infrastruktury multimodalnej, spadające koszty technologii oraz umiejętność osiągnięcia efektu skali sprawią, że transport multimodalny (a w szczególności kolejowy) stanie się atrakcyjniejszą propozycją także z punktu widzenia finansowego.
Decydenci chętnie ograniczają transport drogowy, aby zmniejszyć emisję dwutlenku węgla i zachęcić do stosowania bardziej zrównoważonych rozwiązań transportowych. Jednym z celów wyznaczonych przez UE w mapie drogowej dla transportu do 2050 r. jest przeniesienie 30 proc. drogowego transportu ciężarowego na odcinkach powyżej 300 km na kolej lub transport morski do 2030 r. oraz wzrost tego wskaźnika do 50 proc. do roku 2050. Przyjmuje się, że na takich odcinkach transport kolejowy jest atrakcyjną, kosztowo oraz środowiskowo, alternatywą dla transportu drogowego.
Z Wielkiej Brytanii płyną najnowsze przykłady parków logistycznych obsługujących połączenia kolejowe. Kraj ten jest trzecim co do wielkości europejskim rynkiem dla krajowego transportu łączonego (kolejowego i drogowego), po Niemczech i Włoszech. Najintensywniej wykorzystywanymi korytarzami transportu multimodalnego są te łączące dwa najbardziej zindustrializowane kraje Europy Zachodniej, tj. Niemcy i Włochy, a także śródlądowe połączenia portów na Morzu Północnym (Rotterdam/Antwerpia) i połączenia pomiędzy Niemcami a ich łańcuchem dostaw.
Zgodnie z Konwencją o międzynarodowym transporcie multimodalnym towarów transport multimodalny oznacza przewóz zunifikowanych jednostek ładunkowych (kontenery, nadwozia wymienne, naczepy siodłowe dostosowane do przeładunku pionowego) przy użyciu co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu (wagon kolejowy, statek morski lub śródlądowy, samochód ciężarowy), na podstawie umowy o przewóz multimodalny. Kierowaniem złożonym procesem transportu multimodalnego zajmuje się Operator Transportu Multimodalnego (MTO).
Materiał ukazał na stronie: “Częstochowska Gazeta Ekologiczna”
(wydanie papierowe), której publikację współfinansuje Wojewódzki
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.
Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska
organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Katowicach.
UG