Częstochowski radny PiS Piotr Wrona skierował pismo do wojewody śląskiego Jarosława Wieczorka w sprawie podjęcia stanowczych działań dotyczących likwidacji składowiska toksycznych odpadów w Częstochowie, w tym wezwania Prezydenta Miasta do pilnego zaprzestania naruszenia prawa czyli bezczynności w realizacji prawnego obowiązku likwidacji przez niego tegoż szkodliwego dla ludzi i środowiska składowiska.
Piotr Wrona Częstochowa, 29 lipca 2020 r.
Radny Miasta Częstochowy
Pan Jarosław Wieczorek
Wojewoda Śląski
W związku z dalszym brakiem jakichkolwiek realnych działań Prezydenta Miasta Częstochowy, na podstawie art. 96 ust. 2 Ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019r. poz. 506z późn. zm.) ponownie proszę Pana Wojewodę o wezwanie Prezydenta Miasta do pilnego zaprzestania naruszenia prawa czyli bezczynności w realizacji prawnego obowiązku, o którym mowa w art. 26a ust. 3 Ustawy o odpadach (Dz.U. z 2019 r. poz. 701 z późn. zm.) czym doprowadza do zagrożenia życia i zdrowia mieszkańców m. Częstochowy. Usunięcie naruszenia prawa ma polegać na niezwłocznym wydaniu przez Prezydenta Miasta decyzji, o której mowa w ww. przepisie oraz na usunięciu i utylizacji odpadów.
UZASADNIENIE
W dniu 12.05.2018r. dyżurny I Komisariatu Policji w Częstochowie poinformował Delegaturę WIOŚ w Częstochowie o zdeponowaniu odpadów zawierających substancje niebezpieczne w magazynie znajdującym się w Częstochowie przy ul. Filomatów 28 (teren dawnej Przędzalni Czesankowej Wełnopol. Oględziny przeprowadzone w dniu 12.05.2018r. wykazały, że w hali o powierzchni około 1600 m2 może znajdować się ok. 4800 m3 odpadów. Odpady umieszczone są głównie w beczkach i pojemnikach typu mauzer.
Zarówno odczuwalny zapach, jak i oznaczenia na pojemnikach wskazywały, że w hali znajdują się odpady farb, lakierów i rozpuszczalników organicznych. Substancje te stanowią materiały łatwopalne, wobec czego istnieje potencjalne niebezpieczeństwo wystąpienia pożaru.
Na magazynowanie odpadów została wykorzystana cała kubatura obiektu, uniemożliwiając wejście, Mogłoby to znacznie utrudnić działania straży pożarnej w przypadku wystąpienia pożaru.
W sąsiedztwie miejsca magazynowania znajdują się inne, użytkowane obiekty przemysłowe, Urząd Skarbowy oraz zabudowania mieszkalne. Lokalizacja obiektu stanowi ścisłe centrum Częstochowy.
Pojemniki z odpadami magazynowane są w kilku warstwach o łącznej wysokości około 4-5 m, co może powodować ich uszkodzenia i wyciek niebezpiecznych substancji do środowiska, zwłaszcza, że większość pojemników z niebezpiecznymi substancjami nosi ślady zużycia, opakowania są pogniecione lub pęknięte, a ustawianie ich piętrowo powoduje dalszą ich degradację i uszkodzenia. Nadwyrężenie ich konstrukcji może doprowadzić do wycieków substancji w nich zgromadzonych.
Przypadki takie miały miejsce w dniu 04.07.2018r. oraz 08.10.2019r. W pierwszym przypadku Uszkodzone zostały dwa mauzery, w kolejnym zdarzeniu — jeden mauzer). W wyniku uszkodzenia część zawartości wyciekło na teren przyległy do hali magazynowej.
Badania odpadów wykonane przez Laboratorium WIOŚ wykazały, że odpady zawierają takie substancje, jak: alkohole alifatyczne, ketony i ich pochodne, węglowodory alifatyczne, w tym etylobenzen i ksyleny, węglowodory alifatyczne, aceton, estry i etery alifatyczne. Ww. substancje są węglowodorami o dużej lotności i łatwopalnymi.
Dalsze przypadki uszkodzenia mauzerów może spowodować przedostawanie ich zawartości do środowiska, co będzie stwarzać zagrożenie dla pracowników okolicznych firm i urzędu oraz mieszkańców miasta poprzez ich działanie toksyczne oraz zagrożenie pożarowe.
Badane próbki odpadów zawierają substancje powodujące, że magazynowane odpady należy zakwalifikować jako niebezpieczne. Dalsze ich magazynowanie w obecnym miejscu może, w przypadku rozszczelnienia lub uszkodzenia pojemników, wpływać niekorzystnie na stan jakości gleb i wód na terenie znajdującym się w sąsiedztwie. Obecność substancji łatwopalnych, w przypadku pożaru i prawdopodobnego rozprzestrzeniania, może powodować wydzielanie się toksycznych gazów zagrażających bezpośrednio zdrowiu lub życiu ludzi.
W wyciągu wodnym stwierdza się znaczną ilość substancji organicznych o właściwościach rakotwórczych i mutagennych. Ewentualne rozszczelnienie pojemników może pośrednio negatywnie oddziaływać na wody podziemne.
Z uwagi na występowanie realnego niekorzystnego wpływu substancji chemicznych na ludzi i środowisko, należy uznać, że zachodzą przesłanki, określone w art. 26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012r. o odpadach, podjęcia w trybie pilnym działań zmierzających do niezwłocznego usunięcia odpadów zgromadzonych w hali przemysłowej zlokalizowanej w Częstochowie przy ul. Filomatów 28.
Pomimo upływu prawie roku od powstania prawnego obowiązku po stronie Prezydenta Miasta Częstochowy, którym mowa w art. 26a ust. 3 Ustawy o odpadach (Dz.U. z 2019 r. poz. 701 z późn. zm.), do dnia dzisiejszego nie została wydana decyzja w sprawie. Przyczyny zwłoki, o których zostałem poinformowany w odpowiedzi na interpelację są fikcyjne.
W dniu 20 kwietnia 2020 r. skierowałem do Pana Wojewody pierwszy wniosek w tej sprawie poparty szerokim uzasadnieniem. W odpowiedzi otrzymałem pismo od Dyrektora Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Pana Andrzeja Szczeponka, który sugeruje, że fakt podejmowania jakichkolwiek, nawet niekompetentnych, ale za to wielu, jego zdaniem skomplikowanych, działań, uniemożliwia sformułowanie zarzutu o bezczynności organu. Odpowiedź o braku możliwości wezwania do zaprzestania naruszenia prawa jest tym bardziej zaskakująca, że pochodzi od osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo mieszkańców województwa. Czyżby Częstochowa leżała tak daleko od siedziby Pana Dyrektora, że nie dostrzega on zagrożenia życia i zdrowia jej mieszkańców?
Trzeba podkreślić, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem (wyroki NSA z dnia 24 maja 2018 r., sygn. akt II OSK 381/18 oraz z dnia 5 maja 2018 r., sygn. akt II OSK 634/18) „…organ w sprawach bezczynności lub przewlekłości postępowania dopuścił się rażącego naruszanie prawa, gdy działanie organu nie da się pogodzić z zasadą praworządności i jest nacechowane złą wolą w stosunku do strony. Organ nie podejmuje żadnych działań lub “markuje” czynności tylko po to, aby nie wypełnić ciążącego na nim obowiązku załatwienia sprawy”. Także pomocniczo wyrok NSA z 9 maja 2019 r., I OSK 2158/17 „Przez pojęcie “przewlekłego prowadzenia postępowania” należy rozumieć sytuację prowadzenia postępowania w sposób nieefektywny przez wykonywanie czynności w dużym odstępie czasu bądź wykonywanie czynności pozornych, powodujących, że formalnie organ nie jest bezczynny”.
Zaznaczam, że usługa zagospodarowania i utylizacji odpadów niebezpiecznych musi być zrealizowana na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych (pzp). Zgodnie z przepisami tej ustawy podstawowym obowiązkiem zamawiającego, w tym przypadku prezydenta Miasta Częstochowy, jest właściwy opis przedmiotu zamówienia. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pzp „Przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty.” Natomiast zgodnie z Art. 30 pzp „Zamawiający opisuje przedmiot zamówienia w jeden z następujących sposobów, z uwzględnieniem odrębnych przepisów technicznych:
1) przez określenie wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, w tym wymagań środowiskowych, pod warunkiem że podane parametry są dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie przedmiotu zamówienia, a zamawiającemu udzielenie zamówienia;
2) przez odniesienie się w kolejności preferencji do:
- a) Polskich Norm przenoszących normy europejskie,
- b) norm innych państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego przenoszących normy europejskie,…
- e) norm międzynarodowych,
- f) specyfikacji technicznych, których przestrzeganie nie jest obowiązkowe, przyjętych przez instytucję normalizacyjną, wyspecjalizowaną w opracowywaniu specyfikacji technicznych w celu powtarzalnego i stałego stosowania w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa,
- g) innych systemów referencji technicznych ustanowionych przez europejskie organizacje normalizacyjne;
3) przez odniesienie do norm, europejskich ocen technicznych, specyfikacji technicznych i systemów referencji technicznych, o których mowa w pkt 2, oraz przez odniesienie do wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, o których mowa w pkt 1, w zakresie wybranych cech;…”
Tymczasem prezydent Miasta Częstochowy nie dokonał nawet podstawowej czynności związanej z przygotowaniem udzielenia zamówienia, czyli nie dokonał konkretnego, zgodnego z ustawą opisu przedmiotu zamówienia. Prezydent Miasta nie wie konkretnie jakiego rodzaju i w jakiej ilości odpady niebezpieczne chce poddać utylizacji, a chce, żeby podmioty gospodarcze dały mu ofertę kiedy i za jakim wynagrodzeniem zajmą się sprawą. Trudno się dziwić, że podmioty gospodarcze podchodzą z rezerwą do złożenia oferty na usługę, której przedmiotu nie znają z tego powodu, że nie został opisany zgodnie z prawem.
Okoliczności nieprzestrzegania przez Prezydenta Miasta Częstochowy obowiązujących przepisów ustawy o odpadach oraz przepisów ustawy Prawo zamówień Publicznych, powinny być rzetelnie zbadane przez służby Pana Wojewody, bowiem prezentowana przez Dyrektora Wydziału Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego niemoc wobec podmiotów odpowiedzialnych za stosowanie przepisów z zakresu ochrony środowiska rażąco naruszających prawo i pozostających w bezczynności mimo pozornych i nielegalnych działań, może być jedną z przyczyn nasilenia problemów z dzikimi i nielegalnymi składowiskami odpadów niebezpiecznych oraz tym samym narażenia na niebezpieczeństwo mieszkańców.
Mając na uwadze powyższe, wnoszę jak na wstępie.
Piotr Wrona
(-podpisano elektronicznie-)