O osobach niepełnosprawnych mówi się w ostatnich latach coraz częściej. Jedni uważają, że to swego rodzaju moda, inni że niepełnosprawnym udaje się coraz skuteczniej przebijać do społecznej świadomości, jeszcze inni, ze wynika to z naturalnego postępu cywilizacyjnego. Wszyscy – jak się wydaje – mają po trosze racji. Mamy rok osób niepełnosprawnych.
O osobach niepełnosprawnych mówi się w ostatnich latach coraz częściej. Jedni uważają, że to swego rodzaju moda, inni że niepełnosprawnym udaje się coraz skuteczniej przebijać do społecznej świadomości, jeszcze inni, ze wynika to z naturalnego postępu cywilizacyjnego. Wszyscy – jak się wydaje – mają po trosze racji. Mamy rok osób niepełnosprawnych.
Niepełnosprawny – kto to taki
Intuicyjnie wielu uważa, iż wie co przesądza o uznaniu kogoś za niepełnosprawnego. Te potoczne i rozpowszechnione wyobrażenia w praktyce okazują się dalece mylne. Już samo zresztą podejście do zjawiska niepełnosprawności jest zasadniczym źródłem wszystkich dalszych nieporozumień, błędnych opinii. Najdobitniej widać, czy raczej słychać to w sferze językowej. I tak niektórzy próbują dokonywać podziału na niepełnosprawnych i zdrowych. Lecz przecież niepełnosprawność, choć najczęściej bywa skutkiem wypadku lub choroby, jest stanem raczej stabilnym, utrwalonym, nie wymagającym intensywnego leczenia i to nie lekarz jest w takiej sytuacji osobą pierwszoplanową. Inni z kolei dzielą otoczenie na niepełnosprawnych i …. normalnych.
Co to jest niepełnosprawność
Jak widać bardzo trudno jest określić co znaczy niepełnosprawność. Gdzie leży granica pomiędzy sprawnością a niepełnosprawnością. Wszystko opiera się na zasadzie pewnych przyjętych norm , ram i wszelkie odchylenia od nich są już uznawane za pewną patologię.
W tym miejscu należy przytoczyć definicję jaką posługuje się Światowa Organizacja Zdrowia.
“Punktem wyjścia jest uszkodzenie tzn. utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna lub anatomiczna struktury organizmu. Strata może być całkowita lub częściowa. Uszkodzenie może mieć różny zakres i głębokość, może być trwałe lub okresowe, wrodzone lub nabyte, ustabilizowane lub progresywne. Następstwem uszkodzenia jest niepełnosprawność przez którą rozumie się obniżony poziom czynności danego narządu czy układu.”
Nieco inna definicja niepełnosprawności upowszechniła się w Polsce: “Niepełnosprawną jest osoba, której stan fizyczny i/lub psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi i społecznymi.”
Niepełnosprawność więc, to nic innego jak sprawność inaczej.
Jak rozpoznać osobę niepełnosprawną
Fizyczna niesprawność to czynnik, który odróżnia jednostkę od ogółu.
Niepełnosprawność fizyczna dotyczy uszkodzenia narządu ruchu.
Przewlekłe schorzenia narządów wewnętrznych są przyczyną niepełnosprawności tej mniej widocznej.
Niepełnosprawność sensoryczna to uszkodzenia narządów zmysłów( niewidomi, głusi).
Niepełnosprawność psychiczna polega na upośledzeniu umysłowym z niesprawnością intelektualną , dotyczy ona również chorób psychicznych z zaburzeniami osobowości i zachowania.
Niepełnosprawność złożona
Czy niepełnosprawność jest zjawiskiem szerokim
To zdecydowanie zjawisko społeczne . W skali całego kraju ponad 13 proc. społeczeństwa stanowią osoby niepełnosprawne posiadające orzeczoną niepełnosprawność.
3,6 proc. dzieci do 15 lat to dzieci niepełnosprawne. W grupie wiekowej od
0 – 40 przeważają mężczyźni. Odsetek osób niepełnosprawnych w Polsce odpowiada średnim wielkościom europejskim. Dla przykładu w USA odsetek ten wynosi 25 proc.
Przyczyny niepełnosprawności
– Czynniki genetyczne , które powodują zaburzenia rozwoju.
– Uszkodzenia płodu w łonie matki ( infekcja wirusowa matki, toksoplazmoza, choroby. pasożytnicze, leki podawane w ciąży, związki toksyczne, niedotlenienie, niedożywienie.
– Uszkodzenie dziecka w czasie porodu: uraz czaszki , niedotlenienie, poród przedwczesny,
– Choroby nowotworowe oraz przewlekłe toczące się w organizmie procesy chorobowe o charakterze postępującym.
– Następstwa nieszczęśliwych wypadków- najtragiczniejsze wypadki szalejących motocyklistów oraz skoki do zbyt płytkiej wody na głowę. Konsekwencją czego są uszkodzenia kręgosłupa i układu nerwowego z licznymi porażeniami i niedowładami na całe życie.
– Wadliwe warunki środowiska wpływające na rozwój dziecka.
Najważniejszym środowiskiem społecznym dziecka jest rodzina. Tutaj uczy się nawyków, postaw, zachowań, które później przenoszą na szersze układy społeczne. Rodzina powinna zaspokoić podstawowe potrzeby dziecka tj.: poczucie pewności i bezpieczeństwa, potrzeby łączności z bliskimi. Potrzeby miłości i uznania.
Niezaspokajanie potrzeb emocjonalnych i kontaktu społecznego dziecka powoduje iż jego rozwój nie może przebiegać prawidłowo.
Dziecko odrzucone ma zachwiane poczucie bezpieczeństwa i by to złagodzić – może w sobie wykształcić apatię, obojętność, wrogość i agresję lub postawę izolacji. Dziecko karane może unikać kontaktów społecznych, stać się bierne, lękliwe i zahamowane.
Zaburzenie struktury rodziny i jej wewnętrznej harmonii stwarza sytuację, w której dziecko traci poczucie bezpieczeństwa. Wytwarza się sytuacja sieroctwa społecznego, dziecko jest sierotą we własnym domu. Powoduje to opóźnienia w rozwoju dziecka oraz zakłócenia w sferze emocjonalno-uczuciowej i społecznej.
Postawy wobec niepełnosprawnych
Są one dość różne , ale nadal to ” dwa światy”. Sprawni często nie wiedzą jak pomóc osobom niepełnosprawnym, jak reagować by nie urazić i unikają kontaktu lub ograniczają go do minimum.
A niepełnosprawnym tak bardzo potrzeba akceptacji, równouprawnienia i szacunku.
Zarówno nadmierne współczucie, litość okazywana niepełnosprawnym jak i wyśmiewanie , unikanie jest bardzo złą i krzywdzącą tych ludzi postawą.
Niepełnosprawny niezależnie od kalectwa, to także istota ludzka wyposażona we wszystkie pragnienia, potrzeby i dążenia właściwe ludziom.
“Nie ma kaleki- jest człowiek. Niepełnosprawny jest takim samym człowiekiem jak TY. Tak samo pragnie, czuje głód i marzy. Jest może bardziej wrażliwy. Bo musi.”
lek. med. Aleksandra Olesińska