W roku 1985 przy Domu Kultury Stradom w Częstochowie założyłem Niezależny Klub Literacki FRIEND organizując spotkania literackie w częstochowskich i kłobuckich szkołach.
W roku 1985 przy Domu Kultury Stradom w Częstochowie założyłem Niezależny Klub Literacki FRIEND organizując spotkania literackie w częstochowskich i kłobuckich szkołach.
Tematem spotkań była popularyzacja życia i twórczości trzech wybitnych poetów: Jerzego Lieberta, Władysława Sebyły rodem z Kłobucka i poetki rodem z Częstochowy Haliny Poświatowskiej. Już w roku 1966 w Teatrze Dramatycznym im. Adama Mickiewicza w Częstochowie wybitni profesorowie i poloniści Józef Wójcicki (ur.17 marca 1912 roku zm. 4 czerwca 1994 pedagog, wiceprezes i prezes Częstochowskiego Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, organizował sesje, spotkania teatralne, wygłaszał odczyty naukowe), jego córka Barbara, również pedagog, pisała pracę magisterską o poecie Władysławie Sebyle oraz profesor Józef Mikołajtis (ur. 19 marca 1898 zm. 19 czerwca 1991 r. pedagog, bibliofil, działacz kulturalny). Przyczynił się do utworzenia częstochowskiego oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza, wydawał i współredagował „Prace Naukowe” i ich podserię „Komunikaty Naukowe”. Był autorem „Historii literatury ziemi częstochowskiej”. Swój ogromny księgozbiór przekazał Bibliotece Jasnogórskiej.
Ci wybitni profesorowie mieli odwagę zorganizować sesje naukową na temat życia i twórczości Władysława Sebyły. Już w roku 1985 udałem się do miejsca urodzenia niesłusznie zapomnianego poety Katynia. W tym okresie w miejscowych szkołach organizowałem spotkania literackie, a potem promowałem młode talenty literackie organizując w miejscowym Domu Kultury spotkania poświęcone literaturze i malarstwu. Zabierałem nauczycieli i młodzież z częstochowskich szkół przed dniem Wszystkich Świętych na grób poetki Haliny Poświatowskiej. Nadałem Szkole Podstawowej nr 8 imię Haliny Poświatowskiej, a Szkole Podstawowej nr 34 nadałem imię Aleksandra hr. Fredry. W Miejskiej Bibliotece Publicznej im Biegańskiego organizowałem spotkania literackie promując młode talenty, a także przygotowywałem różnorodne wystawy tematyczne. W Kłobucku wspierał mnie miejscowy ks. Proboszcz Kazimierz Troczyński. Dopiero w 90. rocznicę urodzin Władysława Sebyły zorganizowałem sesje naukową wraz z prezentacją wierszy poety. Głównym prelegentem była Danuta Dobryngier, autorka pracy magisterskiej o Sebyle. Przyczyniłem się do zmiany nazwy miejscowemu Ośrodkowi Kultury z Feliksa Dzierżyńskiego na imię Władysława Sebyły. Również imię poety uzyskała Szkoła Podstawowa nr 1.
Spotkania w Warszawie odbyły się początkowo w kościołach. W kościele Akademickim św. Anny została odprawiona uroczysta msza św., a następnie odbył się wieczór literacki poświęcony twórczości Sebyły w wykonaniu młodzieży z Kłobucka. Wiersze poety recytował aktor z Teatru Polskiego Krzysztof Kumor. W Kościele pw. św. Andrzeja Apostoła również miał miejsce wieczór literacki pt. „Sebyła w cieniu Katynia”. W tych działaniach wspierał mnie ks. Proboszcz ppłk Tadeusz Uszyński. W kościele pw. św. Katarzyny 31 stycznia 1994, przed dniem urodzin poety 6 lutego 1902 odbył się wieczór literacki przy wsparciu ks. Biskupa Kraszewskiego, ks. Prałata Zdzisława Jastrzębca Peszkowskiego oraz ks. Prałata Józefa Maja.
Wygłaszałem referaty o Sebyle w Związku Literatów Polskich, gdzie została zorganizowana wystawa pt. „Życie i twórczość Władysława Sebyły”, o poecie mówił wówczas pisarz Bohdan Urbankowski i poeta Zbigniew Jerzyna. Z proboszczem kłobuckim Kazimierzem Troczyńskim zrodził się pomysł utworzenia Muzeum Władysława Sebyły. W kłobuckiej bibliotece mieści się Izba Pamięci Poety. W Warszawie w swoich zbiorach posiadam różne dokumenty z życia poety przekazane przez żonę Sabinę. W roku 1998 zorganizowałem jako Prezes Towarzystwa Historycznego im. Szembeków wraz z Urzędem Miasta i Gminy Kłobuck – pierwszy ogólnopolski konkurs poetyki im Władysława Sebyły. Laureatami konkursu byli Henryk Liskiewicz z Piły i Teresa Wrodycka z Radomia. W maju tego roku odbyła się okolicznościowa sesja literacka ku czci poety. Wśród zaproszonych gości był obecny ks. Zdzisława Jastrzębiec Peszkowski, który przejmująco opowiedział o swojej niewoli w obozie sowieckim w Kozielsku. Padło pytanie: kto miał prawo zamordować tego poetę?.
W Związku Literatów Polskich w Warszawie poświeciłem pamięci poety XXV Warszawską Jesień Poezji. W okresie 1998-2005 organizowałem spotkania związane z twórczością poety w Warszawie, Kłobucku, Katowicach, Rybniku czy w Ostrołęce. 11 kwietnia 2000 roku zorganizowałem w warszawskim Domu Polonii wystawę pt. „Ludzie Katynia”, która przypomniała ofiary systemu, ale jednocześnie pokazywała świadectwo niezwykłej siły twórczej w narodzie Polskim. Znaczna część ekspozycji poświęcona była liderowi „Kwadrygi” – Władysławowi Sebyle. Wystawę uhonorował swoja obecnością ostatni Prezydent Rzeczypospolitej na Uchodźstwie Pan Ryszard Kaczorowski oraz ksiądz Prałat Zdzisław Jastrzębiec Peszkowski (od 1999 do 2005 członek Zarządu Krajowego Towarzystwa Historycznego im. Szembeków).
6 maja 2009 roku w Kłobucku odbył się Jubileusz 40-lecia połączony z uroczystością nadania Szkole Podstawowej nr 1 imienia Władysława Sebyły. 15 grudnia 2010 roku zorganizowałem w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie wieczór poetycki pt. „Pieśni szczurołapa”, który swoja obecnością uhonorowała małżonka ostatniego Prezydenta Rzeczypospolitej na Uchodźstwie Pani Karolina Kaczorowska. Przez te wszystkie lata udawało się organizować uroczystości wyłącznie o charakterze lokalnym. W roku 1999 wydaliśmy poprzez Wydawnictwo Anagram zbiór wierszy Sebyły pt. „Nie wierz moim grzechom”. Promocja książki odbyła się w Domu Polonii, przy czytaniu poezji Sebyły. Książkę tę otrzymali J.E ks. kardynał Józef Glemp Prymas Polski, profesor Andrzej Stelmachowski Prezes Stowarzyszenia Wspólnota Polski. Zbiór wierszy Sebyły ze wstępem ks. Peszkowskiego, został przekazany Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II. Druga promocja tomiku wierszy odbyła się w Kłobucku w Miejskim Ośrodku Kultury im. Władysława Sebyły.
Z okazji 60 rocznicy zbrodni katyńskiej i wystawą „W cieniu Katynia”, z ks. Peszkowskim zorganizowaliśmy spotkanie w szkołach kłobuckich i Domu Kultury. Potem byliśmy w Rybniku i w Katowicach gdzie wspierał nas poseł Czesław Sobierajski.
Narodził się wówczas pomysł zorganizowania w roku 2012 obchodów 110 rocznicy urodzin poety. W tym celu powołałem 18 kwietnia 2011 w gmachu Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Komitet, który miał się zająć przygotowaniami tej uroczystości. W trakcie spotkania omawiano propozycje obchodów oraz kwestie związane z zorganizowaniem uroczystego ukonstytuowania się Komitetu, które ostatecznie w czasie sesji literackiej odbyło się w gmachu Sejmu RP we wrześniu 2011. Bardzo cennym wsparciem dla poczynań Komitetu było ogłoszenie stosownej uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 19 grudnia 2011 w sprawie ogłoszenia roku 2012 „Rokiem Władysława Sebyły”. Również Sejmik Województwa Śląskiego z dnia 16 kwietnia 2012 ogłosił rok 2012 „Rokiem Władysława Sebyły na Śląsku”. Z mojej inicjatywy ukazała się uchwała Rady m. st. Warszawy z dnia 21 lutego 2013 roku, aby jednej z ulic Dzielnicy Bielany nadać imię Władysława Sebyły (dotychczas ulice jego imienia pojawiły się w głównie w Kłobucku, Częstochowie i Sosnowcu. Z tej okazji przy współpracy Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki wspólnie z Towarzystwem Historycznym im. Szembeków wydano zbiór wierszy Sebyły pt. „Ukryta prawda”. Promocja tomiku odbyła się w Warszawie, Będzinie i w Krakowie.
28 lutego 2012 roku w Miejskim Ośrodku Kultury w Kłobucku odbyła się uroczystość inaugurująca ogólnopolskie obchody poświęcone pochodzącemu z tego miasta Władysławowi Sebyle. Zgromadzonych w sali widowiskowej powitali Burmistrz Miasta i Gminy Kłobuck Krzysztof Nowak, Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury Barbara Marszal-Kościeniak oraz dyrektor Szkoły Podstawowej nr 1 im. W. Sebyły w Kłobucku Elżbieta Zarębska. Obecni mogli wysłuchać wykładu profesora Andrzeja Makowieckiego z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawiającego twórczość Władysława Sebyły, zaś Prezes Zarządu Krajowego Towarzystwa Historycznego im. Szembeków z Warszawy Władysław Ryszard Szeląg odczytał notę biograficzną poety. W części artystycznej, którą przygotowały wspólnie szkoła i ośrodek kultury wystąpił chór dziecięcy uczniów wraz z solistami oraz recytatorzy, którzy przypomnieli widzom wiersze poety. Na scenie występowały także grupy artystyczne działające w Miejskim Ośrodku Kultury im. Władysława Sebyły w Kłobucku. Następne uroczystości odbyły się 22 marca 2012 roku w Klubie Jana Kiepury w Sosnowcu. 4 kwietnia 2012 roku odbyła się w I L.O im. Juliusza Słowackiego w Częstochowie uroczysta gala podsumowująca kilkudniowe zmagania młodzieży kilku szkół z poezją Sebyły. Początkowym elementem gali była część artystyczna przygotowana pod kierunkiem pani Małgorzaty Górnej i Iwony Kociołek. Sama zaś oprawa muzyczna wymagała szczególnej pochwały. Przy pianinie zasiadł Rafał Piwowarczuk – absolwent liceum i Olga Owczarek, na gitarze akompaniował Michał Pytel uczeń L.O im. Norwida w Częstochowie, natomiast na flecie zagrała Kasia Pasieka, na perkusji zagrał niedowidzący Sebastian Drag, czym zaimponował publiczności. Bardzo interesujące wystąpienie miała profesor Akademii im Jana Długosza w Częstochowie dr hab. Elżbieta Hurnik, która wszystkim zebranym przypomniała życie i twórczość Sebyły.
Spotkania odbyły się również w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Sochaczewie. W dniu 17 kwietnia 2012 roku na Uniwersytecie Warszawskim w budynku dawnej Biblioteki Uniwersyteckiej odbyła się konferencja naukowa pt. „Władysław Sebyła – Poeta Osobny”, w trakcie której zebrani mieli możliwość wysłuchania sześciu wykładów wygłoszonych przez kadrę naukową Wydziału Filologicznego tegoż Uniwersytetu. 21 kwietnia 2012 roku w Katedrze Polowej odbyła się uroczysta msza św. w intencji porucznika poety Władysława Sebyły. „110 lat temu przyszedł na świat Władysław Sebyła, którego życie jest niezwykłe pełne poświęcenia dla Boga i Ojczyzny” – powiedział rozpoczęcie uroczystej celebry Biskup Polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek. W homilii hierarcha przybliżył postać poety i dodał: „Dzisiaj nawiedziłem w naszej katedrze Kaplicę Katyńską, gdzie znajduje się kilkanaście tys. uroczystych tabliczek z imionami, nazwiskami i stopniami służbowymi. A wśród tych wielu tabliczek jest i ta która upamiętnia osobę podporucznika Władysława Sebyłę”. W czasie uroczystości Jan Stanisław Ciechanowski Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych wręczył na ręce bratanka – Andrzeja Sebyły, akt mianowania Władysława Sebyły na stopień porucznika (było to pośmiertnie odznaczenie). Po mszy św. zostały odczytane wybrane wiersze poety, które odczytał aktor Krzysztof Kumor. Oprawę uroczystości stworzył wspaniały występ Chóru Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.
Wciąż były przygotowane uroczystości upamiętniające postać i twórczość poety. 25 kwietnia 2012 roku w Pałacu Mieroszewskich w Będzinie, wspólnie z Prezydentem Miasta Będzina Łukaszem Komoniewskim, został posadzony dąb pamięci poświęcony Sebyle. 26 kwietnia 2012 w Warszawie odbyły się uroczystości pt. „Władysław Sebyła – poeta z Brzeskiej”. Program imprezy obejmował odsłonięcie tablicy pamiątkowej na fasadzie kamienicy przy ulicy Brzeskiej 5 oraz spotkanie literackie (zorganizowane we współpracy z Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza ze specjalnym udziałem Krystyny Czubównej, gdzie w sali ekspozycyjnej Muzeum Warszawskiej Pragi odbył się wieczór literacki. Tablica powstała dzięki inicjatywie Towarzystwa Historycznego im. Szembeków przy współudziale m.in. Urzędu Dzielnicy Praga Północ m. st. Warszawy oraz Muzeum Warszawskiej Pragi i w swojej wymowie ma przypomnieć, iż właśnie w tej kamienicy rodowita prażanka Sabina oraz jej mąż Władysław Sebyła mieszkali razem z synem do wybuchu II wojny światowej.
W roku 2012 miało miejsce wiele spotkań poświęconych twórczości poety z Kłobucka. W jednej z sal Sejmowych RP odbyła się sesja i czytanie wierszy. Z tej okazji przy Towarzystwie Historycznym im. Szembeków – powstał Klub Literacki Pegaz im. Władysława Sebyły. Pod auspicjami Towarzystwa Historycznego im. Szembeków, na czele z jego Prezesem Władysławem Ryszardem Szelągiem – zawiązał się w kwietniu 2011 roku Komitet obchodów rocznicy urodzin Sebyły. Muzeum Literatury im Adama Mickiewicza z radością odpowiedziało na zaproszenie do uczestnictwa w pracach Komitetu. Zdawało się rzeczą naturalną, że dysponując bogatymi zbiorami dotyczącymi życia i twórczości autora „Koncertu egotycznego”, Muzeum zorganizuje w swej siedzibie wystawę przybliżająca dorobek Władysława Sebyły (Jarosław Klejnocki Dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie). Muzeum to jedyna instytucja w kraju posiadająca unikatowy zbiór rękopisów obrazów, rysunków oraz korespondencji Sebyły, także pamiętników i listów jego zony Sabiny (autorze dwóch interesujących książek wspomnieniowych tj. „Okładka z Pegazem” oraz „Notatki z Prawobrzeżnej Warszawy”). W roku 2014 w Muzeum Warszawskiej Pragi zorganizowałem Ogólnopolski Konkurs Literacki pt. „Praski ślad Sebyły”, którego przewodniczącym jury był poeta Ernest Bryll.
Z okazji 115 rocznicy urodzin Sebyły, pod redakcją Jolanty Furgał-Adamiec w programie TVP Warszawa w lutym został wyemitowany program „SAGA: pt. SEBYLA”. Jest jeszcze wiele do zrobienia ku pamięci poety, m.in. pamiątkowa tablica przy ulicy Wilczej 21 w Warszawie, gdzie obecnie mieści się Komisariat Policji i gdzie przed druga wojna światową mieszkał poeta Sebyła wraz z żoną. W tym miejscu spotkali się młodzi poeci z grupy literackiej ,,KWADRYGA.’’. Warto ocalić od zapomnienia najwybitniejszego poetę Władysława Sebyłę.
W Przeglądzie Humanistycznym – pismo Uniwersytetu Warszawskiego, w roku 2012 ukazały się referaty Tomasza Wójcika, Katarzyny Gościniak, Pauliny Urbańskiej i Krzysztofa Niewiadomskiego. Również w roku 2016 nakładem wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, po zorganizowanej sesji naukowej i literackiej opublikowano specjalne wydanie pt. „Relektury – Władysław Sebyła – głos poety, głos epoki” z udziałem Pauliny Urbańskiej i Tomasza Wójcika.
Pragnę serdecznie podziękować Pani Barbarze Zakładowej z Częstochowy, profesorowi Andrzejowi Makowieckiemu, Paulinie Urbańskiej i profesorowi Tomaszowi Wójcikowi za to, że poeta Sebyła został na nowo odkryty.
Władysław Ryszard Szeląg
Prezes Zarządu Krajowego
Towarzystwa Historycznego im. Szembeków w Warszawie
Warszawa 8 sierpnia 2017 r.