Menarche to określenie oznaczające pierwszą miesiączkę. Rzadko się z nim spotykamy poza gabinetem lekarza, a warto je znać. Wiek wystąpienia pierwszej miesiączki waha się w zależności od czynników genetycznych (dziewczęta często zaczynają miesiączkować w podobnym czasie, co ich mamy) oraz środowiskowych (złe warunki bytowe opóźniają wiek menarche, natomiast poprawa warunków obniża ten wiek).
Czego mogą obawiać się dziewczęta i jak je można wspierać?
Dziewczęta najczęściej obawiają się, że pierwsza miesiączka przydarzy im się nagle, w szkole lub na wycieczce, gdy nie będą na nią przygotowane. Dlatego warto zachęcać je do obserwowania swojego ciała. Świadomość zachodzących w nim zmian, szczególnie tych poprzedzających krwawienie, pozwala przygotować się mentalnie i emocjonalnie do tego szczególnego momentu. Ponadto mama razem z córką, w ramach przygotowania do menarche mogą wspólnie wybrać się do sklepu i zakupić zarówno produkty higieniczne, jak również ładną, małą kosmetyczkę, którą córka będzie miała zawsze przy sobie.
Obawy, które towarzyszą nastolatkom w kontekście miesiączki, nierzadko związane są też z lękiem przed bólem i złym psychicznym samopoczuciem. Młode dziewczyny obserwując, jak co miesiąc ich mama, siostra, czy koleżanka zmaga się z dolegliwościami miesiączkowymi, mogą odczuwać niepewność, czy dla nich również nie będzie to trudny i obciążający czas. Przygotowując dziewczynkę do pierwszej miesiączki warto poinformować ją, że jeśli będzie się czuła źle, potrzebowała więcej snu, spokoju i ciszy, mniej ruchu, to jest to rzecz normalna, nawet jeśli jej koleżanki przechodzą to inaczej. Warto, by przez dzień lub dwa mogła zostać w domu i zadbać o swoje potrzeby. Dla części dziewcząt to naprawdę trudny fizycznie
i emocjonalnie czas.
Wstyd – uczucie, które wielu dziewczętom towarzyszy w odniesieniu do tematu menstruacji. Bo
o miesiączce nie rozmawia się w domu, bo mama też o niej niechętnie mówi i kryje się kiedy sama ją ma, bo jest sprawą intymną, prywatną. Miesiączka, choć jest kwestią osobistą i mogłoby się wydawać nie wymagającą informowania o niej osób trzecich, kiedy dotyczy nastolatek przestaje taką być. Złe samopoczucie związane z menstruacją i idąca za tym np. sytuacja nie ćwiczenia na lekcji wychowania fizycznego, czy całkowitego zwolnienia z zajęć szkolnych, wymaga poinformowania o tym nauczyciela, nierzadko przy obecności kolegów i koleżanek. Wyobraźmy sobie, że kobieta pracująca w dużej firmie co cykl potrzebuje pójść do szefa i w obecności innych pracowników informować go o swoim okresie. Mało komfortowe, prawda?
Rówieśniczy aspekt miesiączkowania u młodych dziewcząt
Dziewczynki często czekają na pierwszą miesiączkę (z mieszanką ekscytacji oraz niepokoju), rozmawiają
o niej z koleżankami. To bardzo dobrze! Oczywiście każda osoba co innego uważa za intymne i ma swoją własną granicę wstydu, ale dziewczynki powinny rozmawiać o menstruacji, również w kontekście ciała
i odczuć fizjologicznych.
Bez przekazywania sobie szkodliwych mitów czy straszenia „krwawymi historiami”, ale po to, by wiedziały, że mogą liczyć na swoje wzajemne wsparcie, gdy któraś z nich dostanie miesiączki znienacka, poplami ubranie krwią lub będzie potrzebowała podpaski. Dla części dziewcząt pójście do sklepu i kupienie podpasek wywołuje wielki stres i wstyd. Obawiają się, że ktoś znajomy może je zobaczyć w tej krępującej dla nich sytuacji. Wsparcie koleżanek, w takim momencie i wspólne zakupy mogą być w tym bardzo pomocne.
Możliwość rozmowy z bliskimi koleżankami o miesiączce ma szalenie ważny walor edukacyjny, szczególnie dla tych dziewczynek, które niewiele jeszcze wiedzą i nie mają możliwości porozmawiania o menstruacji
z swoją mamą. Warto więc zachęcać dziewczynki by menstruacji nie traktowały jako tematu tabu, by otwarcie o niej rozmawiały, podsuwać im rzetelne materiały, napisane przystępnym językiem, z których dowiedzą się interesujących ich szczegółów (np. www.porozmawiajmymamo.pl).
Dlaczego to istotne, by chłopcy wiedzieli o miesiączce?
Istotne jest, aby nastoletni chłopcy nie byli wyłączani z rozmów o miesiączce oraz dojrzewaniu dziewcząt. Są ich kolegami z klasy, przyjaciółmi, chłopakami, a w przyszłości mężami oraz ojcami córek. Nie ma żadnego powodu, dla którego nie mieliby posiadać wiedzy odnośnie cyklu menstruacyjnego. Poza tym, to niewiedza jest najczęstszym źródłem niechęci i obrzydzenia oraz podtrzymuje tabu wokół miesiączki. Tak samo jak ważne jest, by mamy rozmawiały o miesiączce z córkami, mamy synów również nie powinny pomijać tego tematu. To właśnie one są dla chłopców najbliższymi na tym etapie kobietami. Mają okres, doświadczają zmian zachodzących w cyklu, a synowie na co dzień to obserwują. Chłopak, tak samo jak dziewczynka, powinien wiedzieć czym jest miesiączka, jak przebiega, że czasem towarzyszy jej ból
i dyskomfort. Chłopiec, który będzie posiadał taką wiedzę i dla którego ten temat nie stanowi tabu, nie będzie wyśmiewał swoich koleżanek gdy usłyszy, że mają okres lub wypadnie im z plecaka podpaska. Nie będzie reagował wstydem, czy zażenowaniem przy poruszaniu tego tematu, tylko potraktuje go jako coś naturalnego.
Kamila Raczyńska-Chomyn
Kamila Raczyńska-Chomyn – edukatorka seksualna, instruktorka treningu mięśni dna miednicy, doula. Prowadzi fanpage Pani Miesiączka i Dobre Ciało. Wyróżniona przez Vogue Polska jako jedna spośród 10 sekspozytywnych bohaterek roku 2018.
r