„Każdej chwili mego życia wierzę, ufam, miłuję”
Zofia Kossak
9 kwietnia 2008 roku minęło czterdzieści lat od dnia śmierci Zofii Kossak-Szatkowskiej (znanej też jako Zofia Kossak-Szczucka), jednej z najwybitniejszych polskich pisarek
XX wieku. Najważniejszym jej dziełem była monumentalna powieść „Krzyżowcy”, a także „Złota wolność”, „Bez oręża”, „Król trędowaty”. Pisała również utwory dla dzieci i młodzieży oraz opowieści hagiograficzne.
Urodziła się w Kośminie nad Wieprzem. Dzieciństwo, lata młodości spędziła na Lubelszczyźnie i Wołyniu. Wspomnienia z ogarniętego rewolucją Wołynia opublikowała w książce „Pożoga”, która spotkała się z dużym zainteresowaniem czytelników i doczekała się kilku wydań. Po śmierci męża Stefana Szczuckiego, Zofia Kossak zamieszkała w Górkach Wielkich na Śląsku Cieszyńskim, gdzie poświęciła się całkowicie pracy literackiej. Często podkreślała „…pisanie jest moim zawodem otwierającym drogę do serc czytelników…”. Ponownie wyszła za mąż w 1925 roku za Zygmunta Szatkowskiego, oficera Wojska Polskiego i historyka wojskowości.
Lata okupacji spędziła w Warszawie. Zaangażowała się w pracę konspiracyjną. Współredagowała pierwsze podziemne pismo „Polska Żyje”. Stanęła także na czele katolickiej organizacji konspiracyjnej pod nazwą Front Odrodzenia Polski. Była również założycielką Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Za swoją działalność pośmiertnie została odznaczona medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata”.
W sierpniu 1943 roku Zofia Kossak pod obcym nazwiskiem trafiła do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Po rozpoznaniu jej tożsamości, pisarkę przewieziono do warszawskiego Pawiaka i skazano na karę śmierci. Dzięki intensywnym zabiegom władz podziemia, w lipcu 1944 roku została uwolniona.
Po upadku Powstania Warszawskiego Pani Zofia przybyła do Częstochowy. Ukrywając się, przebywała w różnych miejscach: w Domu Dziecka prowadzonym przez Braci Szkolnych przy ul.Krótkiej 28, u państwa Filomeny i Edwarda Usakiewiczów przy ul. Garibaldiego, w Parafii św.Barbary. Zimowe miesiące spędziła w Częstochowie, pracując nad książką „Z otchłani”. Wspomnienia obozowe ukazały się nakładem częstochowskiego wydawnictwa księgarni Władysława Nagłowskiego. Książka trafiła do rąk czytelników w 1946 roku pt.”Z otchłani. Wspomnienia z lagru”. W tym czasie pisarka rozpoczęła także wspólnie z księdzem Antonim Marchewką redagowanie i wydawanie tygodnika katolickiego „Niedziela”.
W latach 1945-1957 Zofia Szatkowska wraz z mężem przebywała w Anglii. Pracowała tam w trudnych warunkach na Trossell Farm i jednocześnie nie rozstawała się z piórem. Za największą pasję i radość swego życia uważała pracę literacką. Podczas przymusowej emigracji powstało „Przymierze”, „Rok polski” oraz pierwsza część „Dziedzictwa”. W 1957 roku powróciła do Polski i zamieszkała w ukochanych Górkach. Autorka „Sukni Dejaniry” zasługuje na trwałą pamięć. Była wielkim człowiekiem i wielką pisarką.
W 40. rocznicę śmierci Zofii Kossak-Szatkowskiej, Biblioteka Publiczna im.dr.Władysława Biegańskiego w Częstochowie przygotowała wystawę opowiadającą o Jej życiu, pisarstwie i działalności społecznej. Ekspozycja obejmuje zdjęcia, artykuły prasowe
a przede wszystkim dorobek literacki. Wystawa przybliża postać niezłomnej kobiety i prawdziwej patriotki. Jest adresowana nie tylko do osób dorosłych, ale także do młodzieży.
Barbara Szymańska