Rotawirusy to wysoce zakaźne drobnoustroje należące do rodziny Reoviridae. W Europie Centralnej dominują genotypy G1, G2, G3, G4 oraz G913. U niemowląt i małych dzieci są one przyczyną ostrych biegunek z wodnistymi stolcami, którym towarzyszą wymioty i gorączka. Dodatkowo mogą wystąpić objawy infekcji górnych dróg oddechowych, drgawki gorączkowe, jadłowstręt oraz objawy podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych. Przebieg choroby jest najczęściej łagodny lub umiarkowany, jednak biegunka i wymioty mogą być bardzo nasilone, co w przypadku niewłaściwego leczenia może prowadzić do ciężkiego i gwałtownego odwodnienia organizmu, zaburzeń elektrolitowych i wstrząsu hipowolemicznego, który jest stanem zagrożenia życia4,13,20.
Rotawirusy to wysoce zakaźne drobnoustroje należące do rodziny Reoviridae. W Europie Centralnej dominują genotypy G1, G2, G3, G4 oraz G913. U niemowląt i małych dzieci są one przyczyną ostrych biegunek z wodnistymi stolcami, którym towarzyszą wymioty i gorączka. Dodatkowo mogą wystąpić objawy infekcji górnych dróg oddechowych, drgawki gorączkowe, jadłowstręt oraz objawy podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych. Przebieg choroby jest najczęściej łagodny lub umiarkowany, jednak biegunka i wymioty mogą być bardzo nasilone, co w przypadku niewłaściwego leczenia może prowadzić do ciężkiego i gwałtownego odwodnienia organizmu, zaburzeń elektrolitowych i wstrząsu hipowolemicznego, który jest stanem zagrożenia życia4,13,20.
Epidemiologia
Rotawirusy występują na całym świecie, niezależnie od stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Z geograficznej perspektywy, w klimacie umiarkowanym, sezon zimowo-wiosenny, najbardziej sprzyja rozwojowi i rozprzestrzenianiu się rotawirusów. W klimacie tropikalnym z kolei, wirus atakuje niezależnie od pór roku. Przyczyna takiego stanu rzeczy nie jest znana.
Rotawirusy są przenoszone drogą pokarmową (fekalno-oralną, najczęściej), możliwa jest także droga kropelkowa (przez układ oddechowy). Rozprzestrzeniają się przez bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem i z zanieczyszczonymi przedmiotami ,13. Wirus jest odporny na działanie zwykłych środków dezynfekujących i długo utrzymuje się na rękach, różnych częściach ciała
i przedmiotach10,13,14. Ze względu na wysoki stopień zakaźności wirusa, istnieje możliwość zakażenia rotawirusami osób dorosłych przez dzieci12. Nasilenie objawów zależy od indywidualnej odporności dzieci i osób dorosłych.
Rotawirusy są najczęstszą przyczyną hospitalizacji z powodu występowania ostrej biegunki u dzieci2. Ostre zakażenia rotawirusowe mogą pojawiać się już w najwcześniejszych miesiącach życia dziecka . Do zakażeń rotawirusowych często dochodzi wśród dzieci hospitalizowanych z powodu innej choroby , co wydłuża ich pobyt w szpitalu, potęgując stres dziecka
i rodziców.
Badania wykazują, że 95% dzieci poniżej 5 r.ż. miało infekcję rotawirusową, a w konsekwencji zakażeń rotawirusowych w skali globalnej rocznie umiera ok. 500 000 dzieci, głównie w krajach słabiej rozwiniętych1,2,18.
Szacuje się, że w Polsce co roku zakażonych zostaje około 700 000 dzieci poniżej 5. roku życia, spośród których 172 000 wymaga porady lekarskiej, a 21 500 – hospitalizacji ,15,16. Polskie statystyki mówią także o około 71% przypadków zakażeń rotawirusowych w ciągu pierwszych 2 lat życia dziecka .
Poniższa tabela przedstawia rozległość problemu zakażeń rotawirusowych w Polsce.
Leczenie
W momencie rozpoznania objawów charakterystycznych dla zakażenia rotawirusowego najważniejsze jest zapobieganie odwodnieniu organizmu. Leczenie w 90-95 % przypadków odbywa się poprzez doustne nawadnianie i uzupełnianie zaburzeń elektrolitowych. W 5-10 % przypadków konieczne jest nawadnianie dożylne20. Leczenie skutków zakażenia rotawirusami jest kosztowne. Według średniej europejskiej hospitalizacja jednego pacjenta leczonego z powodu zakażenia rotawirusowego wynosi ok. 1 216 euro. Przyjmując powyższe dane oznacza to, że w Polsce koszt ten wynosić może ponad 115 milionów złotych rocznie ,19.
Profilaktyka
Należy bezwzględnie przestrzegać zasad higieny osobistej, zwłaszcza kontaktując się z niemowlętami i małymi dziećmi. Nie istnieje specyficzne leczenie zakażeń rotawirusowych – dlatego układ odpornościowy dziecka powinien być zabezpieczony przed potencjalnym zakażeniem rotawirusami. Optymalną formą ochrony przed konsekwencjami zakażenia rotawirusowego jest profilaktyka. Doustne szczepionki chronią dzieci szczególnie przed ciężkimi postaciami rotawirusowego zapalenia żołądka i jelit, a także przed hospitalizacją z powodu rotawirusowego zapalenia żołądka i jelit, spowodowanymi przez najczęściej występujące szczepy rotawirusa10,13,17. Doustna forma szczepionki znacznie redukuje stres dziecka i rodzica związany z ukłuciem.
W Polsce dostępne są 2 szczepionki przeciwko rotawirusom, różniące się liczbą dawek. W obydwu przypadkach pierwszą dawkę można podać już od ukończenia 6. tygodnia życia dziecka. Szczepienie szczepionką dwudawkową należy zakończyć przed upływem 24. tygodnia życia . Schemat szczepienia drugą z dostępnych w Polsce szczepionek składa się z 3 dawek. Ich podanie trzeba skończyć przed 26 tygodniem życia dziecka.
Bezpieczeństwo i skuteczność szczepionek przeciwko rotawirusom zostały potwierdzone w badaniach klinicznych obejmujących ponad 130 tys. niemowląt na całym świecie. Było to jedno z największych badań w historii szczepień8-11,17. Udowodniono również bezpieczeństwo i brak interakcji podczas jednoczesnego stosowania szczepionki przeciwko rotawirusom z innymi, stosowanymi u niemowląt – pojedynczymi i skojarzonymi (także ze szczepionkami 6 w 1),
a mianowicie ze szczepionką przeciw błonicy-tężcowi-krztuścowi bezkomórkową (DTPa), ze szczepionką przeciw Haemophilus influenzae typu B (Hib), ze szczepionką inaktywowaną przeciw poliomyelitis (IPV), ze szczepionką przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw B), ze skoniugowaną szczepionką pneumokokową oraz ze skoniugowaną szczepionką meningokokową grupy C8,9.
Cena jednej dawki szczepionki może być zróżnicowana w zależności od miejsca nabycia szczepionki. Całkowity koszt cyklu szczepienia nie powinien jednak przekraczać 600-700 zł. Koszt tego rzędu, a także świadomość ryzyka związanego z zakażeniem rotawirusami i ochrony przed nimi pozwalają uchronić dziecko przed chorobą i hospitalizacją. Nie bez znaczenia jest też uniknięcie stresu związanego ze szpitalnym leczeniem dziecka, ryzyka zakażenia wewnątrzszpitalnego i kosztów związanych z absencją w pracy rodziców dziecka. Dużym problemem, w wyniku którego często dochodzi do zaniechania szczepienia, jest brak świadomości ceny szczepionki wśród rodziców, przekładający się na nieprzygotowanie na określony wydatek podczas wizyty szczepiennej.
O GlaxoSmithKline
GlaxoSmithKline to jedna z wiodących firm branży farmaceutycznej i opieki zdrowotnej na świecie, prowadzi badania mające na celu poprawę jakości życia ludzkiego, pozwalając ludziom robić więcej, czuć się lepiej i żyć dłużej. Więcej informacji o firmie znajduje się na stronie www.gsk.com.pl.
r