Przebywali w Częstochowie
Malarz, ur. w Paryżu, 31.12.1856, jako bliźniak brata Tadeusza. Ojciec Juliusz – znany malarz, matka – Zofia Gałczyńska. Swoje drugie imię zawdzięcza zaprzyjaźnionemu z ojcem malarzowi francuskiemu Horacemu Vernetowi, który trzymał go do chrztu. Do 1861 mieszkał z rodzicami w Paryżu, następnie rodzina przeniosła się do Warszawy. Uczył się od 1863 w III warszawskim gimnazjum. W pamięci młodego Wojciecha utrwaliły się wydarzenia z Powstania Styczniowego, które zostały upamiętnione na jednym z jego obrazów. Po wprowadzeniu do szkół warszawskich obowiązku nauki języka rosyjskiego, rodzice przenieśli się w 1867 na stałe do Krakowa. Od 1871 studiował malarstwo w Krakowie, a następnie w Monachium. Uczestniczył aktywnie w życiu polskiej kolonii artystycznej w tym mieście. W 1876 – 1877 odbył służbę w krakowskim pułku CK ułanów. Z doświadczeń tej służby, która ukierunkowała go jako malarza batalistę, sporo skorzystał w swej późniejszej twórczości. A oto opinia na temat malarstwa z okresu jego służby wojskowej: “Portrety dowódców, rewie, przeglądy, ćwiczenia polowe, szturmy piechoty i artylerii, ataki konnicy, sceny z historii pułków, oto tematyka obrazów Kossaka, które wyrobiły mu renomę w środowiskach wojskowych, którzy byli pierwszymi klientami artysty”. Po odbyciu służby wojskowej i uzyskaniu stopnia oficerskiego wyjechał do Paryża na dalsze studia. Swoje obrazy wystawiał w Krakowie, Warszawie, Wiedniu, Monachium, Berlinie i Petersburgu. 16 sierpnia 1884 Kossak poślubił Marię z Kisielnickich. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki i syn: poetka Maria Jasnorzewska – Pawlikowska, pisarka Magdalena Samozwaniec i Jerzy, który został malarzem. Był też Kossak stryjem pisarki Zofii Kossak Szczuckiej. Brał czynny udział w zespole tworzącym Panoramę Racławicką, pokazaną po raz pierwszy we Lwowie w setną rocznicę bitwy. Wraz z zespołem Fałata malował w Berlinie panoramę
“Berezyna”. Panorama ta zyskała szeroki oddźwięk. Po wystawie w Berlinie obejrzeli ją widzowie w Warszawie, Kijowie i Moskwie. Cesarz Wilhelm II był zachwycony tym płótnem i talentem Kossaka w ogóle i zaproponował mu stały pobyt w Berlinie na jego, czyli cesarza, koszt. Kossak przyjął warunki i malował przez siedem lat (1895 – 1902). Akcje Hakaty i antypolskie wystąpienia Wilhelma II wpłynęły na decyzję opuszczenia przez Kossaka Berlina (1902), mimo korzystnych zamówień cesarskiego dworu. Przypomnijmy, że Kossak malował w Londynie (1905/6) w Stanach Zjednoczonych dwukrotnie, w latach 1927/1932. Namalował Kossak setki płócien o wszechstronnej tematyce, ale w pierwszym rzędzie był mistrzem scen batalistycznych, historyczno-rodzajowych i portretów. Służąc w Legionach, wykonał dziesiątki akwarel do albumu polskiego legionisty. Prace jego nabywali członkowie dworów panujących, bogatego ziemiaństwa, arystokraci, muzea oraz sfery oficjalne (portrety J. Piłsudskiego i I. Mościckiego). Jego twórczość była masowo popularyzowana na kartkach pocztowych. “Malarstwo Kossaka nosiło piętno własnego stylu, toteż pozostało osobnym rozdziałem polskiej sztuki”. Obrazy Kossaka pozostają w rozproszeniu. Najwięcej w posiadaniu prywatnym w kraju i zagranicą, niewiele w muzeach. Lista odznaczeń, nagród i wyróżnień za jego twórczość jest długa. Wymieńmy polskie: Order Komandorii Polski Odrodzonej, trzykrotnie nagrody Akademii Umiejętności, wyróżnienia Towarzystwa Sztuk Pięknych Zachęta w Warszawie, takiegoż Towarzystwa w Krakowie, nagroda artystyczna m. st. Warszawy. Zmarł 29.07.1942 w Krakowie. Prochy spoczywają na cmentarzu Rakowieckim.
“Goniec Częstochowski” nr 25 informował Czytelników o pobycie w Częstochowie wielkiego artysty w 1909 r. W dzielnicy Zacisze jedna z ulic nosi imię Wojciecha Kossaka. Łączy ul. Piastowską z ul. Stanisława Moniuszki.
Źródło: Polski Słownik Biograficzny.
ROMAN WINIAREK