O wcześniactwie rozmawiamy z dr n.med. Jolantą Warzychą – specjalistą pediatrii, neonatologii i alergologii, przewodniczącą Śląskiego Oddziału Regionalnego Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, pracującą w Oddziale Neonatologicznym Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. N.M.P. w Częstochowie.
17 listopada na całym świecie obchodzimy Dzień Wcześniaka. W związku z tym poprosiliśmy Panią Doktor o odpowiedzi na nurtujące nas pytania.
Jak często rodzą się wcześniaki? Jak rodzice reagują na wieść ,że ich dziecko urodzi się przedwcześnie?
Częstość porodów przedwczesnych w Polsce wg danych GUS-u to 6,74%. Wcześniaki od zawsze fascynowały ludzkość, chociaż ich przedwczesne przyjście na świat stanowi dla rodziców mieszankę szoku i przerażenia. Wraz z postępem naukowo-technicznym wzrosła przeżywalność noworodków z ekstremalnie niską urodzeniową masą ciała oraz noworodków z wadami wrodzonymi W wielu krajach prowadzi się dyskusje o sens i granice utrzymywania bardzo chorych wcześniaków przy życiu, ale są to debaty między filozofią świętości a filozofią życia.
Co jest przyczyną wcześniactwa ?
Ryzyko wcześniactwa wzrasta 3-krotnie przy technikach rozrodu wspomaganego, 15-krotnie przy krwawieniach w II trymestrze ciąży . 80% porodów przedwczesnych spowodowanych jest zakażeniem wewnątrzmacicznym. Przyczyny wcześniactwa najogólniej możemy podzielić na: płodowe (wady wrodzone ,choroby genetyczne),łożyskowe (obejmujące wszelką patologię łożyska) oraz matczyne (nadciśnienie indukowane ciążą, niewyrównana cukrzyca, uzależnienia, ciąża mnoga).
Czy na liście sławnych ludzi są wcześniaki?
Lista słynnych wcześniaków jest bardzo długa .Podam tylko kilka nazwisk: Isaac Newton, Albert Eistein, Johann.Goethe, Mark Twain, Charles Darwin ,Pablo Picasso ,Napoleon Bonaparte ,Winston Churchil etc. W Polsce najsłynniejszym wcześniakiem pozostaje Stanisław Wyspiański zwany czwartym wieszczem – poeta, dramaturg, grafik i malarz, który uwielbiał tematykę macierzyństwa i dzieci.
Jakie są problemy kliniczne związane z wcześniactwem?
Przede wszystkim należy wskazać na wczesne, późne i odległe konsekwencje niedożywienia w okresie życia płodowego. EUGR czyli hipotrofia zewnątrzmaciczna prowadzi do szeregu następstw neurologicznych :opóźnienia rozwoju psychoruchowego, zaburzeń emocjonalnych, zmian w zachowaniu, labilności nastroju, itp.
Jak karmić wcześniaki?
Karmienie wcześniaków przebiega dwutorowo: karmienie pozajelitowe oraz karmienie troficzne mlekiem matki. Minimalne żywienie troficzne należy rozpocząć jak najwcześniej. Tak karmimy dzieci w oddziale Neonatologicznym,w którym pracuję.. Trzeba pamiętać o koordynacji odruchu ssania z połykaniem i oddychaniem. Aktualnie akceptowany ubytek masy ciała u najmniejszych pacjentów to 7%. Większość wcześniaków przechodzi na pełne karmienie piersią na żądanie w terminie porodu. Przed wypisem wcześniaka opracowujemy plan opieki nad dzieckiem z omówieniem warunków przechowywania mleka matki (w małych porcjach, dostosowanych do aktualnych potrzeb dziecka).
Jak można pomóc rodzicom wcześniaków ?
Pomoc dla rodziców wcześniaków to wyzwanie dla wszystkich, niezależnie od specjalizacji lekarskiej: położników, neonatologów ,pediatrów ,lekarzy rodzinnych, okulistów, laryngologów, neurologów etc. To również wyzwanie dla osób zajmujących się wczesną interwencją , której celem jest minimalizacja deficytów w rozwoju i zwiększenie kompetencji rodziców w procesie rehabilitacji.
Medycyna ukierunkowana na pacjenta to również wsparcie psychiczne, które powinniśmy zapewnić rodzicom wcześniaków przed, w czasie i po porodzie, pamiętając ,że ryzyko depresji po porodzie przedwczesnym jest o 25% wyższe w porównaniu z ryzykiem depresji po porodach o czasie. Objawy nasilonego stresu u rodziców wcześniaków obserwowane są nawet po dwóch latach od porodu. U małego pacjenta urodzonego przedwcześnie może rozwinąć się zespół dziecka bezradnego (Vulnerable Child Syndrom-VChS).Wynika to z „nadmiernej” dbałości o wcześniaka, który chroniony przez rodziców nie podejmuje trudniejszych aktywności i reaguje lękiem separacyjnym. Zatem wcześniactwo to również zadanie dla psychologów ,oligofrenopedagogów, logopedów, neurologopedów.
Jaka zatem powinna być opieka nad wcześniakami?
Opieka nad wcześniakami powinna być kompleksowa. Wybrany kierunek interwencji rozwojowej ma być opracowany po precyzyjnej diagnozie neurofizjologicznej, psychologicznej i pedagogicznej.
Co z coroczną organizowaną przez Panią Doktor w listopadzie Ogólnopolską Teatralną Konferencją Naukową ?Te konferencje wpisały się już na stałe w kalendarz wydarzeń naukowych naszego miasta.
11 Teatralna Konferencja Naukowa miała odbyć się 16 listopada ,czyli jak co roku w pierwszy poniedziałek po 11 listopada . Nie chcieliśmy jej organizować w trybie on-line ,ale stacjonarnie. W związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną i zamknięciem teatru została przełożona na termin późniejszy .
Dziękuję za rozmowę.